Facebook trấn an người dùng: "Bạn không phải là sản phẩm của chúng tôi"
Thứ 2 vừa qua một câu trả lời trong mục hỏi đáp FAQ của Facebook đã xuất hiện với nội dung: "Bạn không phải là sản phẩm của chúng tôi mà chính là phương tiện truyền thông". Tuy nhiên, đây là câu trả lời thiếu xác thực không đủ sức trấn an người dùng.
Sau scandal rò rỉ dữ liệu của Facebook, chúng ta mới hiểu rằng để có thể truy cập mạng xã hội, nhắn tin và sử dụng các dịch vụ miễn phí trên mạng xã hội này, người dùng đã phải "trả giá" bằng chính thông tin của mình. Facebook trở thành nơi mua, bán thông tin của người dùng phục vụ cho mục đích quảng cáo, chứ không phải là nơi cung cấp thông tin về hồ sơ và cuộc sống cá nhân nữa.
Thế nhưng, thứ 2 vừa qua, trong phần hỏi đáp FAQ đã xuất hiện một câu hỏi "Nếu chúng tôi không trả tiền, chúng tôi có trở thành sản phẩm không?". Sau đó Facebook trả lời như sau: "Không. Sản phẩm của chúng tôi là phương tiện truyền thông xã hội - thứ có khả năng kết nối quan trọng giữa người xung quanh với bạn, bất kể họ ở đâu trên thế giới".
Sự trấn an từ Facebook thiếu hiệu quả và thực tế
 CEO Mark Zuckerberg bị "xâu xé" trong buổi điều trần. |
Nếu nói rằng sản phẩm của Facebook là "phương tiện truyền thông xã hội" là thiếu tính xác thực, vì trên thực tế đây là mạng xã hội có rất nhiều sản phẩm. Có thể Facebook được sử dụng miễn phí và các dịch vụ của nó không tính tiền trực tiếp. Song những gì Facebook nhắm mục tiêu là không gian quảng cáo bằng việc sử dụng dữ liệu mà bạn cung cấp, sau đó gián tiếp bán lại cho mục đích quảng cáo này.
Cũng giống như việc khi Quốc hội yêu cầu Facebook đưa ra những công ty mà mình xem là đối thủ cạnh tranh trực tiếp, CEO Mark Zuckerberg đã phải vận lộn để có câu trả lời xác thực đơn giản nhất. Đó là vì ngoài việc là một mạng xã hội, Facebook còn là một công ty mua bán quảng cáo và còn là một nhà sản xuất phần cứng (khi trước đây đã từng có ý định cho ra đời thiết bị Hawaii dành riêng cho sử dụng Facebook). Vì thế, Mark rất khó có thể tìm ra được đối thủ của mình trên tổng thể các lĩnh vực như thế.
Điều này cũng từng gây ra tranh cãi cho các nhà phê bình về việc định nghĩa Facebook trước đây. Năm 2014, CEO Tim Cook của Apple đã có nhận xét hoàn toàn trái ngược với câu trả lời của qua của Facebook: "Khi một dịch vụ trực tuyến miễn phí, bạn không phải là khách hàng - mà là sản phẩm". Điều này được minh chứng rõ ràng nhất từ báo cáo của Cambridge Analytica về việc Facebook đã thu thập dữ liệu từ 80 triệu người dùng để sử dụng vào mục tiêu quảng cáo chính trị, nhằm thao túng cử tri trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào năm 2016.
CEO Mark từng có những phát biểu mang tính chống chế tại buổi điều trần trước Quốc hội đầu tháng 4 vừa qua:
"Điều chúng tôi cho phép là để các nhà quảng cáo cho chúng tôi biết đối tượng họ muốn tiếp cận là ai và sau đó chúng tôi nhắm vào các vị trí đó. Ví dụ như một nhà quảng cáo đến và nói với chúng tôi rằng cửa hàng của họ bán đồ trượt tuyết, đặc biệt là ván trượt cho phụ nữ, chúng tôi sẽ giúp họ chia sẻ những nội dung liên quan đến trượt tuyết và thu hút những đối tượng khách hàng liên quan đến điều đó. Sau đó xác nhận đối tượng thông tin đang tiếp cận có phải là phụ nữ hay không, rồi bắt đầu hiển thị quảng cáo đến đúng các đối tượng này và thông báo lại cho cửa hàng bán đồ trượt tuyết".
Những lời giải thích trên cho chúng ta thấy rằng dù Facebook không coi mình là sản phẩm của mạng xã hội; nhưng sản phẩm mà Facebook nhắm tới chính là những dữ liệu được thu thập từ mạng xã hội đó, rồi sử dụng để bán quảng cáo. Đồng nghĩa với việc bạn cũng chính là một sản phẩm của Facebook ngay cả khi Facebook phủ nhận điều đó.
