Được Chủ tịch FPT hỏi có phẩm chất gì để trở thành "decacorn", CEO Tiki "khoe" luôn học hỏi mỗi ngày và không bao giờ bỏ cuộc, nhưng lại bị "đàn anh" Trương Gia Bình trừ điểm

Dù đã trải qua rất nhiều cuộc đấu căng thẳng lúc đi gọi vốn trong suốt 9 năm qua, nhưng CEO Tiki - Trần Ngọc Thái Sơn vẫn cảm thấy áp lực khi đối thoại cùng ‘người anh lớn’ Trương Gia Bình tại sự kiện Startup Việt 2019 vừa diễn ra ngày 2/12 vừa qua tại TPHCM.

Ông Trương Gia Bình: Ước mơ của em là gì?

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Ước mơ của em là làm giàu cho mình, cho cán bộ công nhân viên trong công ty và cho xã hội.

Ông Trương Gia Bình: Là doanh nghiệp chúng ta nên có cái tâm phụng sự, khi nào mình có cái tâm phụng sự khi đưa ra sản phẩm/dịch vụ gì đó, khách hàng sẽ tìm mua.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Cái tầm ở đây, mục tiêu ngắn hạn là sẽ phục vụ cho 30 triệu khách hàng và mục tiêu dài hạn là 100 triệu người dân Việt Nam.

Ông Trương Gia Bình: Ước mơ của anh là được góp phần tạo nên các "Siêu kỳ lân – Decacorn" cho Việt Nam.

Cái tầm mà anh muốn nói đến, chính là ngôn ngữ nền tảng – platform. Đầu tiên, Amazon là một nền tảng bán sách, sau đó giúp mọi người bán sách rồi bán sách cho tất cả mọi người. Tiếp theo, họ nâng cấp lên thành một platform chuyên về thương mại điện tử (TMĐT), tiến hóa đến logistic – vì logistic là một mảng quan trọng bổ trợ cho TMĐT. Tiếp nữa, Amazon lại nghĩ: Tại sao mình lại không mở cửa hàng? Sắp tới, cửa hàng của Amazon sẽ có mặt ở nhiều nơi và hoàn toàn khác cửa hàng truyền thống, vì họ dùng platform.

Ngoài ra, hiện tại Amazon cung cấp 60% cloud cho thế giới, platform của Amazon đang chiếm hơn 60% thị phần phần cứng và mềm của thế giới.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Thật ra, đó cũng là con đường mà Tiki đang đi, chúng tôi cũng đi từ bán sách, đến TMĐT và logistics. Tầm nhìn của Tiki chính là tạo nên một nền tảng tích hợp nhiều dịch vụ/sản phẩm, có thể là Tiki tự xây hoặc tích hợp của nhiều người khác – như các startup. Chúng ta nên ngày càng mơ lớn hơn, có 10 thì mơ 100, có 100 nên mơ 1000.

Ông Trương Gia Bình: Hiện tại, giới startup Việt Nam có 2 vấn đề khá đáng tiếc về người làm kinh doanh và người làm công nghệ. Người làm kinh doanh thì không mấy ai mở lòng với công nghệ, còn người làm công nghệ thì xem thường chuyện kinh doanh. Nên quan trọng ở đây là: con người công nghệ và con người kinh doanh phải ngồi xuống đối thoại – trao đổi – hợp tác cùng nhau.

Còn về blockchain, blockchain sẽ thay đổi thế giới mà chúng ta đang kinh doanh. Nó ứng dụng vào nông nghiệp, tài chính… rất phù hợp và có thể giải quyết tất cả những điểm nghẽn của những ngành này.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Năm 2018, em có nghĩ một chút về blockchain, thấy rằng nó có thể giải quyết vấn đề về niềm tin. Em không nghi ngờ về những tác động to lớn của blockchain trong tương lai, nhưng Tiki sẽ chậm lại trong việc ứng dụng công nghệ này vào hoạt động kinh doanh của mình.

Tiki phải thực tế, vì hiện tại chúng em có quá nhiều việc để làm, như làm sao giao hàng đúng giờ, xử lý dữ liệu, sử dụng AI hiệu quả trong trải nghiệm khách hàng…; dù hiện tại Tiki có từ 200 đến 300 kỹ sư, nhưng sau khi làm hết tất cả những công việc trên đã hết giờ. Sau này, khi Tiki đã sáng tạo ra được những công cụ giúp tối ưu hóa được công việc kinh doanh, thì mới sờ đến blockchain.

Ông Trương Gia Bình: Đúng là nhiều khi nói quá nhiều về công nghệ mới, nhưng thực tế các startup lo phát triển thôi đã mướt mồ hôi, không nghĩ nhiều đến vậy.

Với các startup, chúng ta hãy ít nói về công nghệ, mà hãy nói đến việc khách hàng cần gì? Chúng ta đang có những điểm nghẽn – bức xúc gì chưa khai thông được. Ví dụ: trong TMĐT, chúng ta phải kiểm tra xem ‘niềm tin’ có phải là vấn đề khiến nhiều khách hàng bức xúc nhất hiện nay hay không, khách hàng nói có: họ muốn biết nguồn gốc xuất xứ cũng như người nhập hàng hóa…; lúc đó chúng ta buộc phải dùng blockchain.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Vậy điều gì mà anh có khiến anh tự hào nhất?

Ông Trương Gia Bình: Sự chăm chỉ

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Vậy nếu bây giờ bỏ tiền đầu tư, anh sẽ đầu tư vào ngành nào?

Ông Trương Gia Bình: Thế giới này rất mênh mông, không chỉ có vài ngành nghề, nên anh sẽ không lấy tiêu chuẩn cứng để bàn, mà anh muốn lấy tiêu chuẩn mềm.

Viec.co đang kinh doanh trong một ngách nhỏ, không quan trọng như ngành TMĐT, nhưng nếu họ chiếm được lượng khách hàng với số đông cực kỳ lớn, rồi có tư duy platform sau này biết đâu sẽ trở thành đối thủ của Google. Viec.co đã nói nhiều về công việc – giờ giấc – kỷ luật của người lao động – khách hàng của họ, nếu hiểu người ta rồi, cơ hội là không giới hạn.

Bây giờ, các startup nên đầu tư vào những chỗ nào ít cạnh tranh nhất, bắt đầu bằng nhỏ - nhẹ - đơn giản. Nếu bây giờ, có bạn trẻ nào tới nói với tôi rằng bạn ấy sẽ kinh doanh TMĐT, tôi sẽ nói rằng: hãy quên đi. Nhảy vào mảng TMĐT ở thời điểm này đã muộn, nếu 15 năm trước bạn nói thế, tôi sẽ ủng hộ ngay. Bây giờ đã quá muộn, Tiki đang đốt tiền vô tội vạ.

Trong vài ngành, để lên được "Kỳ lân" hay "Siêu kỳ lân", thì việc đốt tiền là thể không thiếu. Cứ lên số 1 thị trường là mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn!

Ông Trương Gia Bình: Vậy liệu Tiki có thể trở thành "Siêu kỳ lân"?

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Có thể, không ai đánh thuế giấc mơ nên mình cứ mơ. Em thường tạo cảm hứng khi nói về những giá trị lớn của Tiki để anh em trong công ty theo.

Ông Trương Gia Bình: Ngoài cái tâm – cái tầm, trước đây khi phỏng vấn nhân sự, không ít người nói với tôi là ‘em muốn trở thành Bill Gates trong tương lai", tôi nói với họ là hãy nói cho tôi nghe 5 đặc điểm mà họ để có thể làm điều đó? Vậy em cũng nói cho anh 5 đặc điểm mà bản thân em có, để đưa Tiki trở thành một "Siêu kỳ lân".

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Thứ nhất là chăm chỉ dậy sớm, sáng nay là dậy từ 3h30 sáng vì còn nhiều công việc trong công ty cần lo nghĩ. Hôm qua là 11h30 tối mới đi ngủ, còn bình thường sẽ ngủ lúc 10h.

Ông Trương Gia Bình: Cái này được, anh cho em 1 điểm.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Cái thứ hai là học hỏi mỗi ngày. Học từ các anh em trong công ty, đọc sách hay học từ anh khi đi dự sự kiện như thế này. Sau khi học thì về nói lại để anh em cùng làm, rồi có kết quả đo lường sau đó đánh giá tuyển dụng.

Ông Trương Gia Bình: Cái này anh chỉ cho em nửa điểm. Vì hiện tại sự học phải đi qua 4 giai đoạn: học – làm – dạy – đánh giá. Em chưa dạy và đánh giá kết quả việc học của mình đàng hoàng tử tế.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Em chưa bao giờ bỏ cuộc. Trong 9 năm, Tiki suýt chết hay ‘vô hòm’ 5 lần, nguyên do rất nhiều: hết tiền, nhà đầu tư nghi ngờ, anh em nghi ngờ; nhưng em chưa bao giờ buông xuôi.

Ông Trương Gia Bình: Khi startup, có ý tưởng đẹp quan trọng, nhưng phải làm luôn, rồi khi không được chúng ta nên vứt ngay, tìm ý tưởng đẹp khác. Startup thường có hàng vạn ý tưởng, nên ý tưởng thực ra không quá quan trọng với startup mà phải là ý chí. Ý tưởng có thể thay thường xuyên. Startup thành công nhờ ý chí và chất lượng của ý tưởng. Nên ở cái trên, anh cũng cho em nửa điểm.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn: Em muốn hỏi anh một chút về những thắc mắc của em và nhiều startup khác. Startup là dám làm - dám thử, nhưng thử nhiều thứ quá sẽ không tập trung, có khi vô tình không kiên nhẫn đeo đuổi 1 ý tưởng tốt đến cùng… Vậy thì phải làm như thế nào mới hợp lý?

Ông Trương Gia Bình: Startup nên đi theo con đường: thành công platform này, sau đó nâng cấp lên thành những đẳng cấp khác. 

Ví dụ: Alibaba là một platform của Trung Quốc, nhưng đã dần được nâng cấp lên thành một platform của thế giới. Alibaba cũng đi từ TMĐT, đến thanh toán, logistics và tài chính chính. Jack Ma đã xây dựng được một platform mà khi giờ - ở đâu trên thế giới chúng ta vẫn có thể sử dụng được. Kiểu như mình chỉ nên tập trung đi 1 đường, sau đó rẽ những lối khác nhau, đừng đập để xây dựng lại từ đầu.

Quỳnh Như