Cuộc đua vaccine Covid-19 trên thế giới
Các hãng dược phẩm và trung tâm nghiên cứu trên khắp thế giới đang phát triển nhiều vaccine Covid-19 tiềm năng.
Công ty dược phẩm Mỹ Pfizer và công ty công nghệ sinh học Đức BioNTech ngày 9/11 thông báo vaccine thử nghiệm của họ có hiệu quả hơn 90% trong phòng ngừa Covid-19, ca ngợi tiến triển này là “một ngày tuyệt vời cho khoa học và nhân loại”.
Pfizer định xin cấp phép sử dụng khẩn cấp (EUA)tại Mỹ dành cho đối tượng tuổi 16 – 85 trong vài tuần tới. Để làm điều này, Pfizer cần thu thập thêm dữ liệu an toàn từ khoảng một nửa trong số gần 44.000 tình nguyện viên tham gia thử nghiệm, dự kiến có vào cuối tháng 11.
Vaccine của Pfizer và BioNTech có tên BNT162b2, phát triển dựa trên công nghệ RNA thông tin. Hai công ty đang kỳ vọng có thể sản xuất 50 triệu liều vaccine trong năm 2020 - đủ để bảo vệ 25 triệu người - và khoảng 1,3 tỷ liều trong năm 2021. Giá bán tại Mỹ được cho là 39 USD cho một liệu trình gồm 2 liều. Pfizer từng tuyên bố sẽ không bán với giá rẻ hơn tại Mỹ cho các quốc gia phát triển khác.
Pfizer và BioNTech hiện là hai công ty tiến xa nhất trong cuộc đua phát triển vaccine phòng Covid-19, dịch bệnh đã lây cho hơn 51 triệu người trên thế giới với hơn 1,25 triệu trường hợp tử vong.
Sau Pfizer và BioNTech khả năng cao là công ty công nghệ sinh học Mỹ Moderna, có thể công bố số liệu thử nghiệm trong tháng 11. Dự án giữa AstraZeneca của Anh và Đại học Oxford dự kiến công bố số liệu thử nghiệm trong tháng 11 hoặc tháng 12. Johnson & Johnson của Mỹ đặt hạn chót là cuối năm nay.
Những công ty này đang thử nghiệm vaccine so với dược giả - thường là nước muối - với các tình nguyện viên khỏe mạnh để xem tỷ lệ lây nhiễm Covid-19 của nhóm được tiêm vaccine có thấp hơn đáng kể so với nhóm dùng dược giả hay không.
Thử nghiệm dựa trên nguy cơ lây nhiễm tự nhiên với Covid-19, do đó thời gian cần thiết chủ yếu phụ thuộc vào mức độ tràn lan của virus corona tại nơi tiến hành thử nghiệm. Mỗi hãng dược phẩm có một con số ca nhiễm cụ thể để kích hoạt đợt phân tích dữ liệu đầu tiên.
Pfizer cho biết phân tích ban đầu của công ty được thực hiện sau khi 94 tình nguyện viên tham gia thử nghiệm biểu hiện triệu chứng nhiễm Covid-19.
AstraZeneca tuần trước cho biết số ca nhiễm Covid-19 suy giảm trong mùa hè khiến việc phân tích số liệu thử nghiệm tại Anh bị trì hoãn. Tuy nhiên, số ca Covid-19 đã tăng mạnh trở lại trong tháng 10 và đầu tháng 10, lập kỷ lục hàng ngày tại Mỹ và châu Âu.
Hiệu quả của vaccine Covid-19
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo tiêu chuẩn hiệu quả tối thiểu vaccine Covid-19 cần đạt được là 50%. Mỹ và một số quốc gia khác tuân thủ hướng dẫn này – đồng nghĩa số trường hợp nhiễm Covid-19 trong nhóm dùng giả dược phải cao gấp đôi nhóm được tiêm vaccine. Cơ quan Y tế châu Âu cho biết họ có thể chấp nhận tỷ lệ hữu hiệu thấp hơn.
Các cơ quan quản lý sẽ đánh giá vaccine sau khi công ty phát triển nộp đơn xin EUA hoặc xin cấp phép chính thức.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) có thể ra quyết định sớm nhất trong tháng 12 bởi Pfizer/BioNTech và Moderna khó có đủ dữ liệu an toàn trước nửa cuối tháng 11. FDA còn đề nghị các công ty theo dõi tác dụng phụ lên tình nguyện viên trong hai tháng sau khi tiêm liều vaccine thứ hai.
Nhà chức trách châu Âu, Anh và Canada xem xét dữ liệu trên cơ sở “cuốn chiếu” – tức ngay khi có dữ liệu, cũng có thể tiến hành đánh giá nhanh nhưng chưa rõ thời điểm cụ thể.
Vaccine Covid-19 đại trà
Nga và Trung Quốc cũng đang trên lộ trình tương tự. Trung Quốc đã triển khai chương trình sử dụng vaccine khẩn cấp hồi tháng 7 với các nhân viên y tế và nhóm có nguy cơ cao nhiễm Covid-19 – ước tính hàng trăm nghìn người.
Ít nhất 4 vaccine đang được nghiên cứu tại Trung Quốc do China National Biotec Group (CNBG), CanSino Biologics và Sinovac đảm nhiệm. CNBG và Sinovac kỳ vọng có dữ liệu sớm nhất trong tháng 11.
Viện Gamaleya của Nga đã bắt đầu giai đoạn thử nghiệm cuối cùng với 40.000 tình nguyện viên và dự báo có số liệu ban đầu trong tháng 11. Nga cũng đã tiêm vaccine cho hàng trăm người có “nguy cơ lây nhiễm cao”.
Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 10/11 cho biết nước này chuẩn bị phê duyệt vaccine Covid-19 thứ ba, truyền thông Nga đưa tin. "Tất cả" vaccine của Nga đều hữu hiệu, ông chủ Điện Kremlin nói nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.
