Cuộc chiến thuế quan Mỹ-Trung: Ai là người chịu thiệt?

Tổng thống Trump ngày 5/5 khẳng định sẽ tăng thuế nhập khẩu lên 25% đối với 200 tỷ USD giá trị hàng Trung Quốc từ ngày 10/5 do đàm phán thương mại không tiến triển. Động thái này đánh dấu sự leo thang đáng kể xung đột thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và sự thay đổi giọng điệu từ ông Trump.

Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết Trung Quốc đã rút lại một số cam kết mà họ đã đưa ra trước đó và đây là nguyên nhân khiến ông Trump đưa ra quyết định tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ cũng cho biết ông sẽ còn nhắm vào mục tiêu 325 tỷ USD hàng hóa khác của Trung Quốc trong thời gian tới. “Thỏa thuận thương mại với Trung Quốc vẫn tiếp tục, nhưng quá chậm, khi họ cố gắng đàm phán lại. Không”, ông Trump nói trên Twitter.Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết Trung Quốc đã rút lại một số cam kết mà họ đã đưa ra trước đó và đây là nguyên nhân khiến ông Trump đưa ra quyết định tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Chiến thuật đàm phán?

Tuyên bố của Tổng thống Trump được cho là chiến thuật gây sức ép trước vòng đàm phán thương mại mới trong tuần này. Các quan chức Trung Quốc dự kiến gặp các đối tác Mỹ tại Washington vào ngày 8/5 sau khi vòng đàm phán tại Bắc Kinh tuần trước được Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin mô tả là có hiệu quả.

Tờ Wall Street Journal đêm 5/5 (giờ Mỹ) cho biết, Trung Quốc đang xem xét hủy các cuộc đàm phán thương mại trong tuần này ở Washington sau tuyên bố tăng thuế của Tổng thống Trump.

Trong khi đó, Tổng biên tập Hoàn Cầu Thời báo, một tờ báo có ảnh hưởng của Trung Quốc cho biết, Phó Thủ tướng Lưu Hạc nhiều khả năng sẽ không tới Washington.

“Tôi nghĩ Phó Thủ tưởng Lưu Hạc nhiều khả năng sẽ không tới Mỹ trong tuần này. Hãy cứ để ông Trump tăng thuế. Hãy xem khi nào đàm phán thương mại có thể khôi phục”, Tổng biên tập Hoàn Cầu Thời báo đăng tải trên Twitter.

Liên quan tới việc tăng thuế, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng, các biện pháp đánh thuế với hàng Trung Quốc sẽ không dẫn đến tăng giá với người tiêu dùng Mỹ. “Tiền thuế được trả cho Mỹ ít có tác động đến chi phí sản xuất, bởi phần này chủ yếu do phía Trung Quốc chịu”, ông Trump tuyên bố trên Twitter.

Trong khi đó, các doanh nghiệp Mỹ, phần lớn ủng hộ các biện pháp mạnh mẽ của Trump đối với Trung Quốc về thương mại, lại muốn thuế được giảm hay dỡ bỏ chứ không phải gia tăng.

Ông Christin Fernandez, một người phát ngôn của Hiệp hội các nhà bán lẻ Mỹ cho rằng: “Việc tăng thuế sẽ ảnh hưởng tới hàng triệu gia đình Mỹ và nó sẽ khiêu khích sự đáp trả nhằm vào các nông dân Mỹ”.

Trong khi đó, quyết định tăng thuế của Tổng thống Trump lại nhận được sự ủng hộ hiếm hoi từ lãnh đạo Dân chủ Mỹ tại Thượng viện Chuck Schumer, người đã kêu gọi ông Trump tiếp tục cứng rắn để giành chiến thắng trước Trung Quốc.

Kéo dài cuộc chiến thương mại?

Cố vấn kinh tế Nhà trắng Larry Kudlow nói với Fox News rằng, tuyên bố trên Twitter của Tổng thống Trump là một lời cảnh báo với Trung Quốc.

Tuy nhiên, Tai Hui, một chiến lược gia thị trường Châu Á-Thái Bình Dương tại J.P. Morgan cho rằng, lời đe dọa mới nhất của Tổng thống Trump có thể phản tác dụng,

“Chúng ta đã có bài học cách đây 1 năm, Bắc Kinh có thể sẵn sàng rời khỏi bàn đàm phán nếu Mỹ áp dụng những chiến thuật mà họ không đồng tình”, Tai Hui nhấn mạnh.

Trong một bài viết trên South China Morning Post, nhà phân tích David Dodwell thuộc trung tâm nghiên cứu chính sách thương mại Hong Kong-APEC nhận định, Tổng thống Trump sẽ khó giành chiến thắng trong cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc hơn những gì ông đã nói.

Các nghiên cứu đều chỉ ra rằng, nền kinh tế Mỹ đang phải chịu tổn thất cho những đòn thuế quan mà Tổng thống Trump nhằm vào Trung Quốc. Trong khi đó, các cuộc đàm phán thương mại thời gian gần đây với các đối tác khác như Nhật Bản, Liên minh châu Âu… cho thấy Trung Quốc sẽ không dễ dàng cho Mỹ một thỏa thuận thương mại mà Washington được hưởng nhiều ưu tiên hơn.

Thuế tăng, ai là người chịu thiệt?

Tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, chính phủ Mỹ sẽ thu thuế từ  các công ty nhập khẩu hàng hóa. Hầu hết các nhà nhập khẩu này là công ty Mỹ hoặc các công ty nước ngoài đăng ký tại Mỹ.

Vậy khi thuế đánh vào hàng hóa Trung Quốc tăng, các nhà nhập khẩu sẽ làm như thế nào? Họ có vài cách để đối phó với khoản thuế tăng này:

1. Trả toàn bộ chi phí và chấp nhận lợi nhuận thấp.

2. Cắt giảm chi phí sản xuất để đối phó với mức thuế cao hơn.

3. Đề nghị các nhà cung cấp ở Trung Quốc phải chiết khấu để hỗ trợ bù tiền thuế tăng.

4. Tìm các nguồn cung cấp từ bên ngoài Trung Quốc. Trong trường hợp này, các công ty Trung Quốc sẽ mất thị phần.

5. Tính chi phí thuế quan vào giá bán lẻ. Điều này đồng nghĩa với việc giá sản phẩm tăng và người tiêu dùng Mỹ sẽ chịu thiệt.

Hầu hết các nhà nhập khẩu đều sẽ kết hợp các lựa chọn trên để chia đều chi phí giữa nhà cung cấp, bản thân họ [nhà nhập khẩu] và người tiêu dùng.

Theo ghi nhận, việc tăng thuế đối với kim loại và hàng hóa Trung Quốc đã khiến chi phí sản xuất của Caterpillar tăng thêm 100 triệu USD năm ngoái. Nhà sản xuất thiết bị này đã phải tăng giá sản phẩm để bù thuế.

Nhà sản xuất máy kéo Deere & Co. cũng ước tính tăng 100 triệu USD chi phi các vật liệu thô trong năm 2019 do thuế đối với hàng hóa Trung Quốc tăng. Deere đã buộc phải cắt giảm chi phí và tăng giá để đảm bảo lợi nhuận.

Nghiên cứu của Ngân hàng dự trữ liên bang New York, Đại học Princeton, và Đại học Columbia kết luận rằng, tăng thuế đối với thép và nhôm Trung Quốc khiến các công ty và người tiêu dùng tốn 3 tỷ USD mỗi tháng cho các khoản thuế bổ sung và các công ty phải chịu thêm 1,4 tỷ USD tổn thất do thuế trong năm 2018.

Trung Quốc cũng đã đáp trả đòn thuế quan của Mỹ bằng cách tăng thuế đối với hàng hóa nhập từ Mỹ. Hầu hết các nhà nhập khẩu hàng Mỹ ở Trung Quốc đều là công ty Trung Quốc. Vì thế, tương tự như cách chính phủ Mỹ đang thu thuế hàng hóa Trung Quốc từ chính các nhà nhập khẩu Mỹ, thì chính phủ Trung Quốc cũng sẽ nhận phần thuế đánh vào hàng hóa Mỹ từ chính các nhà nhập khẩu Trung Quốc.

Điều đáng nói ở đây là sự chênh lệnh giá trị nhập khẩu giữa Mỹ và Trung Quốc. Theo số liệu của Cục Phân tích kinh tế (Bộ Thương mại Mỹ), năm 2017, giá trị hàng hóa Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc là 505 tỷ USD, cao hơn nhiều so với giá trị 130 tỷ USD hàng hóa mà Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ. Sự chênh lệch này không thay đổi đáng kể trong năm 2018.

Theo Thùy Linh