Covid-19 định hình cuộc chiến tại các "bang tử địa" trong bầu cử Mỹ 2020

Đầu năm bầu cử 2020, 12 tiểu bang nơi cuộc chạy đua vào Nhà Trắng quyết liệt nhất đã được hưởng một nền kinh tế khỏe mạnh. Đây là một dấu hiệu rất tốt đối với nỗ lực chạy đua cho nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, sau đại dịch và kéo theo đó là sự sụp đổ kinh tế, vận mệnh của ngài tổng thống tại các bang này trên đã thay đổi hoàn toàn khi mà tình trạng mất việc làm và kinh doanh đình trệ ở mỗi bang lại khác nhau. Điều đó có thể mang lại lợi thế cho người thách thức tổng thống Trump, ứng cử viên Đảng Dân chủ Joe Biden, thậm chí ở một số tiểu bang quan trọng, bao gồm Arizona, Georgia và Bắc Carolina.

Tuy nhiên, ở những bang khác, cán cân chính trị có thể vẫn có lợi cho ông Trump. Các thành phố tại bang Minnesota và Wisconsin — những tiểu bang chiến trường với lượng dân da màu chiếm tới khoảng một nửa so với mức trung bình quốc gia — là nơi đã xảy ra hai vụ việc chấn động liên quan tới sự tàn bạo của lực lượng cảnh sát trong mùa hè năm nay, những sự việc thi thoảng kích động các cuộc biểu tình bạo lực khiến cho tổng thống phải áp dụng các biện pháp mang tính pháp luật và ổn định trật tự và phá vỡ sự bình yên của khu vực nông thôn.

Kết quả thăm dò cho thấy ông Biden đang dẫn trước, tuy nhiên kết quả các cuộc thăm dò quốc gia thực ra không quan trọng bằng những gì đang diễn ra tại 12 bang sau đây — dù cho chúng được gọi là các bang "chiến địa" hay các bang "dao động" – thì cũng sẽ nơi thu hút sự chú ý của các ứng cử viên vào mùa thu năm này.

4 năm trước, bà Hillary Clinton đã giành được đa số số phiếu phổ thông nhưng lại thua ông Trump ở số phiếu đại cử tri, điều này chứng tỏ tầm ảnh hưởng không cân xứng của các tiểu bang nông thôn khu vực miền trung và dẫn tới việc các lá phiếu của các tiểu bang lớn ở khu vực ven biển như California, Texas, Florida và New York không còn mang tính chất quyết định riêng nữa.

Nhưng danh tính chính xác của tiểu bang sẽ quyết định kết quả cuộc bầu cử lại thay đổi bốn năm một lần khi mà tình hình dân cư biến động cũng như các đảng phái chính trị điều chỉnh lại chính sách để tận dụng sự thay đổi thái độ của dân chúng.

Những bất bình âm ỉ kéo dài về các thỏa thuận thương mại và tình trạng mất việc làm vẫn ảnh hưởng rất lớn đối với các tiểu bang tại khu vực Great Lakes, nơi chủ yếu dựa vào ngành công nghiệp sản xuất – và là những nơi đã quyết định kết quả cuộc bầu cử năm 2016 cho ông Trump - trong khi bang Georgia, một trong những chiến trường mới nổi lên trong năm 2020, đã đa dạng hóa nền kinh tế của mình để tận dụng lợi thế của toàn cầu hóa.

Các tiểu bang như Arizona và Georgia theo truyền thống là thuộc đảng Cộng hòa, nhưng hiện tình hình đã trở nên cạnh tranh hơn nhiều so với năm 2016, khi mà dân cư mới chuyển đến các bang này và bản thân các tiểu bang đang giảm dần khu vực nông thôn cũng như số lượng người da trắng. Các tiểu bang này đang tham gia quá trình đô thị hóa nhanh chóng cùng với bang Bắc Carolina, nơi mà Barack Obama đã giành chiến thắng vào năm 2008, với tư cách là một trong các tiểu bang chiến trường mới nổi.

Sự sụt giảm ủng hộ đối với ông Trump  tại các bang Michigan và Pennsylvania — những khu vực từng được gọi là "Bức tường Xanh" (ám chỉ các bang ủng hộ đảng Dân chủ) và được chính ông  "phá dỡ" trong cuộc bầu cử năm 2016 — đã được thu hẹp kể từ dịp Lễ Tưởng niệm, trong khi đó tình hình tại bang Wisconsin thì lại ngược lại. Ông Trump có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này chỉ bằng cách giành chiến thắng trong một trong số các tiểu bang trên, nhưng trong điều kiện ông vẫn giữ được vị thế tại các tiểu bang trọng yếu mà có thể bị tuột khỏi tầm tay.

Ông Biden vẫn dẫn đầu ở các bang Florida và Arizona, trong khi lợi thế của Trump ở Georgia là khá mỏng. Hai ông đang vị thế cân bằng tại bang Bắc Carolina.

Tình trạng hỗn loạn trước sự sụt giảm sức mạnh kinh tế và sự gia tăng các ca nhiễm bệnh đã đẩy ngay cả một bang như Texas - nơi đã không bỏ phiếu cho một ứng viên đảng viên Dân chủ nào làm tổng thống trong suốt bốn thập kỷ - vào cuộc tranh giành giữa Trump và Biden, mặc dù khả năng ông Biden giành được thắng lợi là không cao.

Ngay cả các tiểu bang nhỏ hơn như Iowa và New Hampshire, với chỉ sáu và bốn phiếu đại cử tri, cũng có thể tái lập vai trò quyết định khi mà cuộc bầu cử chính thức diễn ra nếu như kết quả bỏ phiếu là khá sít sao.

Những tiểu bang đầu sỏ từng là chiến địa trước đây như Colorado, Nevada và Virginia đã mất vị thế này khi họ đang dần bắt đầu bỏ phiếu cho đảng Dân chủ nhiều hơn, nhưng chiến dịch tranh cử của ông Trump đã gợi ý rằng họ vẫn còn cơ hội cạnh tranh ở Nevada trong cuộc bầu cử năm nay.

Những chiến địa lâu năm như Ohio và Florida đã bỏ phiếu cho ứng viên chiến thắng trong mọi cuộc bầu cử trong suốt nhiều thập kỷ qua. Nhưng đại dịch covid-19, điều đã làm sụp đổ nền kinh tế khỏe mạnh mà ông Trump luôn đặt niềm tin vào, đã khiến hàng triệu người mất việc làm và cho đến nay đã giết chết hơn 189.000 người Mỹ. Những điều này càng tạo ra sự không chắc chắn về việc bang nào sẽ là bang quyết định do sự đình trệ trong những nỗ lực nhằm phục hồi nền kinh tế.

Một số chiến trường, bao gồm bang Michigan và Pennsylvania, đặc biệt bị ảnh hưởng nặng nề bởi virus.

Michigan, nơi khai sinh ra ngành công nghiệp ô tô của Hoa Kỳ, đã chứng kiến ​​tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt lên 24% vào tháng 4 do sản lượng của các nhà máy sụt giảm kỷ lục trong lịch sử, trong khi tỷ lệ thất nghiệp tại bang Ohio tăng lên mức 17,6%.

Nhiều tháng sau đó, tỷ lệ thất nghiệp vẫn đang có sự thay đổi lớn - từ mức 6,6% tại Iowa lên tới mức hơn gấp đôi tại Pennsylvania.

Florida, nơi phụ thuộc nhiều vào ngành du lịch, đã chứng kiến ​​1,2 triệu việc làm bốc hơi chỉ trong hai tháng trong khi tại Texas, nơi bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi cả đại dịch và tình trạng giá dầu sụt giảm, cũng đã chứng kiến một mức suy giảm tương tự. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp tại bang Minnesota đã đạt đỉnh là 9,9% - mặc dù là mức cao, nhưng vẫn thấp hơn so với tỷ lệ thất nghiệp tại các bang "dao động" khác.

Tình trạng đóng cửa kinh doanh diễn ra rộng rãi và mệnh lệnh yêu cầu người dân ở nhà khiến chi tiêu tiêu dùng giảm mạnh trong tháng Ba và tháng Tư. Nhưng một số tiểu bang đã chứng kiến ​​mức chi tiêu phục hồi nhanh hơn so với những bang khác, với tổng chi tiêu tiêu dùng ở Texas và Pennsylvania đã vượt qua mức tháng 1 vào cuối tháng 8.

Các bang chiến trường cũng được định hình bởi các thế lực đã tồn tại lâu dài tại đây. Bang Georgia có một tầng lớp trung lưu da màu lớn và ngày một phát triển. Tại các bang Texas và Arizona, khoảng 1/4 số cử tri là người gốc Tây Ban Nha, nhưng những cử tri người Mỹ gốc Á lại đông hơn người gốc Tây Ban Nha tại các bang Michigan và Minnesota. Tại bang Texas cũng đã chứng kiến ​​làn sóng di cư tới từ các bang có chi phí sinh hoạt đắt đỏ như California và New York. Điều này có nghĩa là các cử tri mới thuộc đảng Dân chủ cũng đã bắt đầu tham gia vào cuộc bầu cử tại bang này (Texas).

Bức tranh kinh tế và nhân khẩu học đa dạng này đã chỉ ra một thực tế rằng không có một thông điệp của một chiến dịch bầu cử nào sẽ gây được tiếng vang ở khắp mọi nơi. Tại các bang ở khu vực Great Lakes, Biden đã cho đăng thông điệp đề cao những phẩm chất tốt đẹp của tầng lớp lao động tại Pennsylvania, quê nhà của ông. Tại các bang có đông người gốc Latinh, quảng cáo bằng tiếng Tây Ban Nha nhấn mạnh đến gia đình và đức tin Công giáo của ông.

Trong khi đó, ông Trump đang đưa ra những thông điệp tại các bang Minnesota và Wisconsin đổ lỗi cho Biden về "tình trạng hỗn loạn" tại các thành phố ở khu vực Thượng Trung Tây nước Mỹ sau vụ cảnh sát bạo hành người da đen. Nhưng ở các bang Georgia và Bắc Carolina, hai tiểu bang có đông người da đen sinh sống, ông đã chỉ trích việc ông Biden tài trợ cho các phi vụ có dính lứu tới tội phạm ma túy.

Lục Trúc