Cho con học chơi cờ từ bé liệu có giúp trẻ thông minh hơn?
Từ lâu người ta đã có một niềm tin là học chơi cờ có thể khiến bạn thông minh hơn. Nhưng sự thật liệu có đúng như vậy?
Các câu lạc bộ và liên đoàn cờ trên thế giới quảng bá mạnh mẽ để đưa trò chơi trí tuệ này vào chương trình học ở trường, đặc biệt là ở cấp tiểu học.
Ở Armenia, mọi học sinh từ lấp 2 đến lớp 4 đều được học chơi cờ. Ở Mỹ, các bậc cha mẹ cũng coi các bài học chơi cờ như học nhạc hoặc máy tính - một cách để tăng điểm số của con mình và khả năng được nhận vào một trường đại học danh tiếng.
Cờ vua vốn là trò chơi được gắn với sự thông minh, và các đại kiện tướng có thể làm nên những kỳ tích đáng kinh ngạc về trí tuệ.
Magnus Carlsen, người đang bảo vệ danh hiệu vô địch thế giới ở New York trước Sergey Karjakin, được cho là có trí nhớ siêu phàm khi còn nhỏ.
Trong một trận đấu biểu diễn gần đây ở New Jersey, kỳ thủ trẻ tuổi này đã đánh với 11 đấu thủ cùng lúc và đánh bại tất cả chỉ trong vòng 20 phút.
Vậy những người chơi cờ có thông minh hơn chúng ta không?
Một số nghiên cứu đã cố gắng tìm ra câu trả lời bằng cách thực hiện nhiều bài kiểm tra nhận thức. Khi hai nhà tâm lý học Guillermo Campitelli và Fernand Gobet rà soát lại các nghiên cứu này, họ kết luận rằng những người chơi cờ chuyên nghiệp ghi điểm cao hơn ở những bài kiểm tra trí thông minh so với những người không chơi cờ.
Trong một tiểu luận đăng trên tạp chí Intelligence, hai nhà tâm lý học là Alexander Burgoyne và David Hambrick đã phân tích kết quả của 19 nghiên cứu thực hiện trên 1.800 kỳ thủ. Họ nhận thấy những người chơi cờ giỏi có chỉ số IQ cao hơn với những người chơi cờ kém hơn.
Những kết quả này không nhất thiết chỉ ra rằng chơi cờ khiến người ta thông minh hơn. Có một khả năng là trò chơi này, với bản chất là một thử thách trí tuệ khó khăn, hấp dẫn nhiều người thông minh hơn.
Để kiểm tra hiệu ứng độc lập của việc chơi cờ, Quỹ Educational Endowment Foundation ở Anh Quốc vào năm ngoái đã tài trợ một thử nghiệm trong đó các phòng học lớp 5 ở 100 trường được chọn ngẫu nhiên để học chơi cờ.
Những đứa trẻ ở các lớp này không làm bài kiểm tra IQ vào cuối năm, nhưng điểm số của chúng ở các môn như Toán, Khoa học và Đọc được xem xét và đánh giá. Kết quả cho thấy những em học chơi cờ có kết quả không khác gì nhiều so với các em còn lại.
Tuy nhiên trước đó vào năm 2011, một nghiên cứu nhỏ hơn ở Ý lại nhận thấy những học sinh lớp 3 được học chơi cờ lại có kết quả kiểm tra môn Toán cao hơn.
Tuy kết quả các nghiên cứu còn nhiều tranh cãi, nhưng trẻ em - và kể cả người lớn - có thể học được rất nhiều từ trò chơi trí tuệ này. Nó giúp trẻ hình thành kỹ năng lập kế hoạch chiến lược và thói quen tư duy, chịu trách nhiệm cho hành động của bản thân và tôn trọng đối thủ.
Bruce Pandolfini, một huấn luyện viên cờ vua kỳ cựu, nghĩ rằng chơi cờ sẽ nuôi dưỡng nhiều thói quen hữu ích về tinh thần, như khả năng loại suy và tìm kiếm các mô thức.
Nhưng có lẽ quan trọng nhất, cờ vua khuyến khích người chơi có một cái nhìn trí tuệ hơn về cuộc sống. Trò chơi này đã có lịch sử nhiều thế kỷ, liên quan đến một cấu trúc logic phức tạp nhưng lại rất thú vị và dễ gây nghiện.
Những đứa trẻ nếu chơi cờ có thể tạo được sự khởi đầu thuận lợi để xây dựng niềm đam mê cho những cái lớn hơn, và học được điều đó sẽ giúp chúng gặt hái được thành công ở nhiều lĩnh vực.
