Ai được, ai mất khi Facebook “bắt tay” với 9 hãng tin tức lớn?

Thứ tư tuần này, Facebook đã bắt đầu chọn đăng một số bài báo của các hãng tin trên mạng xã hội của mình. 9 đối tác đầu tiên, trong đó có BuzzFeed, The New York Times và NBC, sẽ được giữ lại doanh thu từ quảng cáo của họ.

Một số hãng tin như The Times và The Guardian gọi đó là “thử nghiệm”. Nhưng cuộc thử nghiệm này lại hết sức quan trọng vì nếu thành công, các hãng tin đó sẽ có được một cách kiếm tiền mới và phân phối nội dung của mình. Còn nếu thất bại thì điều đó sẽ cho họ thấy rằng việc tiếp cận với lượng độc giả khổng lồ trên các mạng xã hội là không hề dễ dàng.

Trong quá khứ, các hãng tin truyền thống muốn bạn vào trực tiếp website của họ và xem các mẩu quảng cáo mà họ đã bán. Nhưng cách này đang bị đe dọa vì mọi người ngày càng dành nhiều thời gian hơn cho Facebook và các ứng dụng di động khác.

Do vậy, năm ngoái, Facebook đã tiếp cận với một số nhà xuất bản và đề xuất ứng dụng Instant Articles với họ. Dự án này đã được giữ bí mật cho đến phút chót.

Với một số người, rõ ràng đây là một sự hợp tác đôi bên cùng có lợi. Các hãng tin thì được phép “câu ở nơi có cá”. Với hơn 1,25 tỉ người dùng Facebook thì không có hãng tin nào dám mơ đến khi nào mình mới có được lượng độc giả khổng lồ như vậy.

Tuy nhiên, đối với một số người khác, Facebook lại là “kẻ thù” trong ngành kinh doanh tin tức vì họ đang cạnh tranh về sự chú ý và cả mảng quảng cáo trị giá hàng tỉ USD mỗi năm. The Times cũng có câu chuyện nói về nỗi sợ của giới báo chí trước sự lớn mạnh của Facebook và “những quan ngại rằng sự tham gia của họ trong dự án với Facebook có thể sẽ làm suy yếu chính họ.”

Thật vậy, các cuộc đàm phán giữa Facebook và một số nhà xuất bản đã diễn ra hết sức căng thẳng và một số tên tuổi lớn quyết định không tham gia. Rốt cuộc chỉ có 9 hãng tin đồng ý tham gia là The Times, National Geographic, BuzzFeed, NBC, The Atlantic, The Guardian, BBC, Spiegel và Bild.

Phát ngôn viên của Facebook không trả lời câu hỏi liệu khi nào sẽ có thêm các hãng tin khác tham gia. Đáng chú ý là không hề có mặt CNN trong nhóm trên.

Theo giám đốc sản phẩm Chris Cox của Facebook, "Về cơ bản, Instant Articles là công cụ giúp các nhà xuất bản cung cấp cho độc giả của họ một trải nghiệm tốt hơn trên Facebook. Nó cho phép họ chuyển tải những bài báo có tính tương tác và nhanh chóng trong khi vẫn duy trì được sự kiểm soát nội dung và mô hình kinh doanh.”

Điều đó nghĩa là giờ đây người dùng sẽ không còn tốn thời gian chờ khi nhấp vào những mẩu tin của NBC, và Facebook cũng làm cho chúng trông tuyệt vời hơn trên các thiết bị di động, tương tự như những gì Snapchat đã làm.

Về vấn đề kinh doanh, các hãng tin đó sẽ được giữ lại tất cả doanh thu từ quảng cáo mà họ trực tiếp bán, còn khi quảng cáo được Facebook bán thì doanh thu sẽ được chia ra. Các hãng tin cũng sẽ được biết là những bài báo của họ có thu hút được nhiều độc giả trên Facebook hay không. Nhưng có lẽ quan trọng nhất là các hãng tin này sẽ có thể đưa tin trực tiếp lên Facebook dưới thương hiệu của mình.

Những mẩu tin này sẽ trông giống như các mẩu tin truyền thống của họ nhưng lại được các nhà tài trợ trả tiền. Chẳng hạn như BuzzFeed sẽ có một “mẩu tin được tài trợ” cho bộ phim mới "Pitch Perfect 2" chạy xuyên suốt trong những bài báo đầu tiên của họ. Điều này sẽ giúp các nhà quảng cáo được hưởng lợi đầy đủ các nền tảng và công nghệ của Facebook.

Instant Articles đã bắt đầu ra mắt trên các app iPhone của Facebook lúc 10 giờ sáng thứ tư tuần này. Ngành công nghiệp tin tức sẽ phải hết sức chú ý đến thương vụ này.

Mathew Ingram, một người khá hoài nghi, hiện đang phụ trách mảng truyền thông kĩ thuật số của Fortune, đã viết trên Twitter rằng: “Điểm mấu chốt cần nhớ là Facebook kiểm soát tất cả các điều khoản của hợp đồng này – họ đang nắm đằng chuôi.”

Joshua Benton, giám đốc lab báo chí Nieman của đại học Harvard  đưa ra bình luận rằng sự hợp tác này cũng đáng “đồng tiền bát gạo” đối với các hãng tin như The Times và NBC.

Tuy nhiên, ông viết: “Cũng đáng xem thời khắc này là một điều khôi hài khi các hãng tin trên nhận ra rằng quyền lực của họ đã bị lấy bớt.”

>> Tin tức - mặt trận mới của Snapchat, Facebook

Lê Thanh Hải

CTV-Lê Thanh Hải