Bóng tối sau ánh hào quang của startup Trung Quốc

Cái chết đột ngột của nhà sáng lập 44 tuổi của một công ty khởi nghiệp (start-up) trong lĩnh vực công nghệ đang khiến cộng đồng start-up Trung Quốc - những người thường làm việc cật lực với hy vọng làm giàu nhanh chóng - cảm thấy lo lắng.

Hãng tin Bloomberg cho biết, ông Zhang Rui, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành Chunyu Doctor, một start-up chuyên về ứng dụng y tế trên điện thoại di động, đã qua đời sau một cơn đau tim vào hôm 5/10.

Chưa có bằng chứng nào cho thấy cái chết của Zhang là do làm việc quá sức.

Tuy nhiên, giới start-up Trung Quốc đang đặt ra nhiều câu hỏi về sự cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực này và những gánh nặng về sức khỏe đối với họ.

“Sức ép và sự cô độc mà các nhà sáng lập start-up phải gánh chịu, người bình thường không thể hiểu được”, Leon Li, nhà sáng lập Huobi, một trong những sàn giao dịch tiền ảo Bitcoin lớn nhất Trung Quốc, viết trên tài khoản WeChat cá nhân sau cái chết của Zhang.

“Đặc biệt là trong lĩnh vực Internet, nơi mà rào cản lập start-up là thấp và mức độ cạnh tranh rất khốc liệt, thì những người khởi nghiệp luôn như đang bước đi trên băng mỏng vậy”.

Với nguồn cảm hứng từ sự nổi lên của Alibaba Group, “đế chế” thương mại điện tử huy động được 25 tỷ USD trong đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hồi năm 2014, một thế hệ doanh nhân mới của Trung Quốc đang chạy đua quyết liệt để thu hút vốn và nhân tài.

Tính trung bình, trong quý 2 vừa qua, mỗi ngày Trung Quốc có thêm 1,2 start-up Internet mới.

Nếu như các start-up ở thung lũng Silicon (Mỹ) nổi tiếng vì sự cạnh tranh và đòi hỏi thời gian làm việc kéo dài mỗi ngày, thì giới doanh nhân start-up ở Trung Quốc phải cùng lúc đối mặt với nhiều thách thức hơn, khi các quy định và dòng vốn liên tục thay đổi.

“Cộng đồng start-up Trung Quốc đang chịu một áp lực lớn, thậm chí là lớn hơn ở thung lũng Silicon. Rất tiếc là dường như mọi người không quan tâm lắm đến vấn đề sức khỏe”, ông Dave McClure, nhà đồng sáng lập một công ty đầu tư mạo hiểm có trụ sở ở Mountain View, California (Mỹ), nhận xét.

Ông McClure cho biết, trong số hơn 3.000 nhà sáng lập start-up mà ông đã rót vốn đầu tư trên toàn cầu, ít nhất 6 người đã chết, trong đó có một người tự sát.

Zhang đột ngột qua đời ngay ở giai đoạn quan trọng đối với Chunyu Doctor. Hồi tháng 6, công ty này từng huy động được 1 tỷ Nhân dân tệ, tương đương khoảng 178 triệu USD tiền vốn. Chunyu cũng đang có ý định tiến hành IPO.

Trong những tháng đầu tiên sau khi thành lập, Chunyu Doctor yêu cầu từ cấp lãnh đạo tới nhân viên thực hiện lịch làm việc “966”, nghĩa là làm từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày mỗi tuần.

Nhiều năm nay, các sếp doanh nghiệp công nghệ ở Trung Quốc đã nói về những khó khăn trong cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Sau khi chiến thắng căn bệnh ung thư, ông Kai-Fu Lee, một sếp công nghệ lâu năm ở Trung Quốc, đã xuất bản một cuốn sách vào năm ngoái nói rằng bệnh ung thư mà ông mắc phải có thể là phản ứng của cơ thể, sau hàng thập kỷ ông làm việc 15 tiếng mỗi ngày.

Theo một nghiên cứu của tạp chí y khoa The Lancet, những người làm việc nhiều hơn 55 giờ mỗi tuần phải đối mặt với rủi ro lớn hơn về đột quỵ và các bệnh về tim mạch so với những người làm việc từ 35-40 giờ mỗi tuần.

Theo Wang Lifen, nhà sáng lập Youmi, một công ty chuyên cung cấp các khóa đào tạo cho doanh nhân, các doanh nhân start-up ở Trung Quốc luôn phải đối mặt với tình trạng làm việc quá giờ, xung đột với đối tác và người thân, cùng những lo lắng về việc huy động vốn.

“Họ được người ngoài nhìn vào với ánh mắt ngưỡng mộ. Họ xuất hiện tại các diễn đàn và dưới ánh sáng sân khấu với danh hiệu doanh nhân. Nhưng họ không có được sự bình yên trong trái tim”, bà Wang nói.