Bóng đen bao trùm xã hội Nhật Bản: Con người ngày càng dễ nổi nóng, mất kiểm soát và bạo lực hơn vì những lý do không phải ai cũng nhận ra
Con người Nhật Bản ngày càng căng thẳng, mệt mỏi, mất kiểm soát, dễ nổi nóng hơn trước đây.
Tại sân ga ở Chigasaki, phía tây nam Tokyo, xảy ra một cuộc tranh cãi giữa hai người đàn ông trên chuyến tàu buổi tối. Không khí trở nên vô cùng căng thẳng khi người đàn ông lớn tuổi tỏ ra tức giận vì tiếng nhạc to phát ra từ tai nghe của một chàng trai trẻ.
Người đàn ông đẩy mạnh chàng trai khiến anh này ngã xuống đường ray. Dường như vẫn chưa hết cơn giận dữ, ông này còn tiếp tục đá nhiều nhát vào đầu người thanh niên trong khi anh này đang cố gắng tìm cách ngoi lên. Người đàn ông lớn tuổi sau đó đã bị bắt.
Cùng vào thời gian đó, cảnh sát bắt giữ Yutaka Arai, một cư dân 71 tuổi ở khu Adachi, Tokyo, sau khi ông này để lại tin nhắn trong hộp thư của hàng xóm, nhắc nhở rằng con cái họ gây ồn ào khi đợi xe bus ở trạm gần nhà. Theo cảnh sát, một trong những tin nhắn mà cụ ông này viết có nội dung như sau: "Đừng để con của các người gây ồn ào nữa. Nếu các người không thể làm được điều đó thì đừng kêu ca nếu có bất cứ chuyện gì xảy ra".
Cụ ông 71 tuổi bị bắt giữ vì gửi tin nhắn đe dọa đến hàng xóm.
Ông Arai phủ nhận tin nhắn đó là một lời đe dọa nhưng chính quyền địa phương không chấp nhận, nhất là sau sự việc một kẻ sống ẩn dật đã tấn công một nhóm trẻ em và bố mẹ, khi họ đang đợi xe buýt ở thành phố Kawasaki. Vụ tấn công hồi cuối tháng 5 đã khiến một cô bé và cha của em tử vong, kẻ thủ ác cũng tự sát ngay sau đó.
Ông Masakatsu Yamamoto, gần 50 tuổi, đang làm việc cho một công ty có trụ sở ở Tokyo, tin rằng bạo lực không chỉ là vấn đề của riêng Nhật Bản, tuy nhiên với một đất nước vốn nổi tiếng có một xã hội yên bình, luôn tôn trọng người khác, những vụ việc xảy ra trong thời gian gần đây càng đáng chú ý hơn.
"Tôi thấy xã hội Nhật ngày một phát triển nhanh hơn nhờ công nghệ, truyền thông, giao tiếp tức thời, điện thoại thông minh và mọi người không còn thời gian để chờ đợi ai đó phản hồi lại với mình nữa. Chúng ta chờ đợi tốc độ và trở nên ít khoan dung hơn khi điều gì đó không diễn ra như ý mình", ông Masakatsu Yamamoto cho hay.
Ông cũng cho rằng: "Chúng ta đang đắm chìm quá nhiều vào thế giới ảo, vì thế đã phớt lờ hoặc bỏ qua một ai đó trong thế giới thực này. Một vài người đã có sự lẫn lộn giữa thế giới trên mạng với thế giới thực, hành động theo cách mà thông thường họ không làm như vậy".
Yamamoto cũng cảm nhận thấy sự giảm sút cảm giác "thuộc về" trong xã hội Nhật Bản, với cộng đồng, thậm chí là ở cả trong gia đình. Khi còn nhỏ, ông thường đến công viên để gặp gỡ bạn bè, khi trưởng thành thì giao lưu, kết bạn trong bar hay nhà hàng. Còn ngày nay, nhiều người chỉ kết nối, tương tác với nhau qua màn hình máy tính hay điện thoại, không có tính vật lý.
Ken Kato, sở hữu một doanh nghiệp nhỏ ở Tokyo nói rằng thế hệ trẻ Nhật Bản lo lắng về thu nhập của họ, đặc biệt là những người có hợp đồng làm việc bán thời gian, độ an toàn công việc hạn chế.
"Ngày xưa, một công ty thường giống như một gia đình hơn và họ sẽ chăm sóc nhân viên của họ cho đến khi những người đó nghỉ hưu. Giờ thì không có chuyện đó nữa, bạn dễ mất việc như chơi. Đó là nguyên nhân dẫn đến sự bất an cho nhiều người và có thể gây ra tình trạng căng thẳng", Ken Kato nói.
Bên cạnh đó, có một bóng đen khác bao trùm lên Nhật Bản đó là số lượng người cao tuổi ngày một tăng và trong tương lai, đất nước này sẽ rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động trẻ trầm trọng. Theo thống kê của chính phủ công bố gần đây, chỉ có 918.397 ca sinh ở Nhật Bản trong năm tài chính 2018, giảm 27.000 so với năm trước và là thấp nhất kể từ khi được ghi nhận từ năm 1899.
Trong khi đó, số người chết của cả nước là 1,36 triệu người, tăng hơn 22.000 so với năm trước, lập kỷ lục mới sau Thế chiến thứ 2. Điều này có nghĩa là dân số Nhật Bản trong năm qua đã ngót đi hơn 444 nghìn người, lần đầu tiên vượt ngưỡng kỷ lục 400 nghìn người trước đây.
Dân số bị thu hẹp, khiến người ta lo ngại hệ thống lương hưu sẽ sớm rơi vào tình trạng không thể trang trải cho số lượng người già ngày một tăng. Trước đó, nghiên cứu của Cơ quan Dịch vụ Tài chính của chính phủ Nhật đã ước tính rằng cứ 4 người nước này, sẽ có một người sống đến 95 tuổi, và một cặp vợ chồng ở tuổi đó cần có tài sản ít nhất 20 triệu yên để trang trải sự thiếu hụt về trợ cấp hưu trí mà họ đáng nhẽ đủ điều kiện nhận.
Nghiên cứu cũng kết luận rằng công dân cần phải làm việc nhiều hơn để lên kế hoạch cho nghỉ hưu, bằng cách quản lý tài sản và đầu tư cho những năm sau này. Chính vì vậy, cuộc sống của họ càng trở nên ngột ngạt, áp lực và mệt mỏi hơn. Giáo sư Mieko Nakabayashi, một cựu chính trị gia, hiện dạy tại trường Khoa học Xã hội tại Đại học Waseda, Tokyo, nói rằng bà cảm thấy dù xã hội Nhật Bản vẫn rất khoan dung nhưng nó thực sự đang thay đổi.
"Tôi thấy mọi người dễ nổi giận vì những chuyện nhỏ nhặt, có nhiều xích mích hơn giữa mọi người dù không có vấn đề gì to tát và điều đó đang trở nên tồi tệ hơn, làm cho bản thân tôi lo lắng về tương lai. Tôi nghĩ xã hội Nhật Bản ngày càng trở nên cạnh tranh hơn, gây ra căng thẳng, xích mích và nền kinh tế của chúng ta cũng không tốt như trong quá khứ", giáo sư Mieko nói.
Người Nhật Bản ngày một áp lực, căng thẳng và dễ nổi cáu hơn.
Ý kiến này có nhiều điểm tương đồng với Khảo sát quốc tế 2015 về Cuộc sống và Hy vọng, trong đó so sánh triển vọng của người dân ở Nhật, Anh và Mỹ. Khi được hỏi liệu họ có phải là những người hạnh phúc hay không, 23,8% người Anh trả lời theo hướng tích cực, con số đó là 33,2 % với người Mỹ, và tại Nhật chỉ là 18,5%.
Nói về "hy vọng" vào tương lai, 86,7% người Anh đồng ý so với 93% người Mỹ. Trong khi ở Nhật Bản, con số này chỉ là 54,5%.
"Nhiều người không nhìn thấy tương lai tươi sáng như các thế hệ trước kia đã thấy, có lẽ là vì họ đã thất vọng trước thực tại", giáo sư Mieko Nakabayashi nói.
