World Cup 2018 và tương lai của bóng đá với VAR
Ngoài những trận cầu hấp dẫn và hàng trăm bàn thắng đẹp, công nghệ video hỗ trợ trọng tài (VAR) còn để lại ấn tượng rất lớn tại World Cup năm nay.
Cứ bốn năm một lần trong 88 năm qua, FIFA World Cup – giải đấu bóng đá lớn nhất hành tinh – đã trải qua 21 lần tổ chức tại nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới, và nếu để ý thì bạn sẽ thấy nó không thay đổi quá nhiều.
Năm 1998, lần đầu tiên số đội tham gia vòng chung kết được nâng lên 32, nhưng mọi trận đấu, về mặt cơ bản, hiếm khi được FIFA thay đổi hay cải tiến.
Tuy vậy thì từ World Cup 2018, giải đấu vừa kết thúc tại Nga với cúp vàng thuộc về tuyển Pháp, đã chứng kiến sự thay đổi cực kỳ quan trọng. Lần đầu tiên FIFA áp dụng công nghệ video hỗ trợ trọng tài (Video Assistant Referee, VAR) tại một kỳ World Cup. Dù vẫn còn nhiều tranh cãi, song VAR chắc chắn đã để lại dấu ấn khó phai mờ.
Có tổng cộng 29 quả phạt đền (penalty) tại World Cup 2018, trong khi con số trên cách đây 4 năm tại Brazil chỉ là 13, đặc biệt hơn khi đến 11 quả được quyết định sau khi trọng tài tham khảo VAR.
VAR giúp các trọng tài chắc chắn hơn về quyết định của mình. Nếu trọng tài không thổi phạt ngay sau tình huống phạm lỗi, các trợ lý trong phòng VAR có thể thông báo ngay đến trọng tài chính để sử dụng công nghệ. Điều tương tự cũng xảy ra khi trọng tài thổi phạt nhầm.
Còn với khán giả như chúng ta, VAR cũng đem lại sự công bằng dành cho các tình huống bị chơi xấu và thổi phạt oan uổng. Trước đây chỉ có những đoạn quay slow-motion phát trên TV, giờ thì chúng được mang ra tại sân giúp trọng tài và khán giả cùng đánh giá tình huống.
Dù FIFA áp dụng VAR để giảm bớt tranh cãi nhưng chính nó lại gây ra tranh cãi. Một số tình huống phạm lỗi rõ ràng cần đến VAR nhưng trọng tài không sử dụng. Trong trận tứ kết giữa Brazil với Bỉ, đã có tình huống phạm lỗi trong vòng cấm nhưng VAR đã không được dùng đến.
Còn trong hiệp 1 trận chung kết giữa Pháp và Croatia, pha để bóng chạm tay của cầu thủ Croatia trong vòng cấm đã không được trọng tài nhìn thấy, nhưng sau vài phút tham khảo ý kiến và sử dụng VAR, ông đã cho Pháp hưởng penalty nâng tỉ số lên 2-1. Đây được xem là bước ngoặt trận đấu và cũng không ít tranh cãi nổ ra từ giới chuyên môn.
Phòng điều khiển VAR
Nếu tính trong cả mùa World Cup thì VAR đã giúp thay đổi 17 trên 20 quyết định không chính xác của trọng tài. Điều đó cho thấy VAR đã thành công, nhưng FIFA vẫn cần tìm cách thống nhất việc sử dụng nó. Các trợ lý trong phòng có thể thấy rõ tình huống, nhưng quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào trọng tài chính trên sân.
Theo Engadget, vấn đề mà FIFA nên xem xét giải quyết là sự kết nối giữa trọng tài chính và trợ lý phòng VAR nằm khá xa sân vận động. Nên có một trọng tài khác luôn theo dõi màn hình VAR trên sân để gợi ý cho trọng tài chính.
Tất nhiên FIFA vẫn muốn trọng tài là người điều khiển trận đấu, công nghệ chỉ để hỗ trợ nhưng sẽ tốt hơn nếu sự tương tác giữa con người và công nghệ được cải thiện.
Dù chưa thực sự hoàn hảo nhưng World Cup 2018 cho thấy VAR đã đủ thành công để FIFA đưa bóng đá vào thời kỳ hiện đại bên cạnh các giải đấu như NBA hay NFL. Gianni Infantino, Chủ tịch FIFA khẳng định VAR "đang làm cho bóng đá công bằng, minh bạch và trung thực hơn".
Nếu FIFA áp dụng VAR sớm hơn thì thế giới bóng đá bây giờ có lẽ đã khác rồi.
