Vốn nhân lực - yếu tố quan trọng tác động đến nền kinh tế khu vực Đông Á
Cần đầu tư sớm cho nguồn nhân lực để đảm bảo lực lượng dân số khỏe mạnh, có trình độ và đủ khả năng kháng cự chuẩn bị cho thị trường lao động tương lai.
Nghiên cứu về chỉ số Vốn nhân lực (HCI) vừa được Ngân hàng Thế giới (WB) công bố tại hội nghị thường niên tuần rồi cho thấy 56% trẻ em sẽ mất đi hơn 50% thu nhập trọn đời do thiếu đầu tư đúng mức vào vốn nhân lực - là cốt lõi đảm bảo cho lực lượng dân số khỏe mạnh, có trình độ và khả năng đáp ứng thị trường lao động tương lai.
Chỉ số HCI mới lần này được WB nghiên cứu để đo lường mức độ thiệt hại về năng suất và kinh tế khi các quốc gia đầu tư không đúng mức cho nguồn nhân lực. Các đánh giá xác định trên chỉ số kiến thức, kỹ năng và tình trạng sức khỏe được tích lũy để đóng góp vào sự phát triển kinh tế và giảm tỷ lệ đói nghèo bền vững ở các quốc gia trong thế kỷ XX, đặc biệt ở khu vực Đông Á.
Mối liên hệ trực tiếp giữa việc cải thiện chất lượng y tế, giáo dục với năng suất lao động và phát triển kinh tế cũng được đặt ra. Theo WB, nếu hành động sớm khi trẻ mới sinh ra sẽ tạo lập tương lai khỏe mạnh, giàu có và năng suất cao hơn, tạo nền tảng cho sự ra đời của các chính sách, xác định vai trò của y tế và giáo dục đối với trẻ em, hướng tới cải thiện thu nhập của người dân và cả quốc gia với lợi ích lâu dài.
Ông Jim Yong Kim - Chủ tịch WB nhận định với nhóm người nghèo nhất, vốn nhân lực là nguồn vốn duy nhất họ có. Đây là động lực then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững và toàn diện, nhưng hiện nay y tế và giáo dục chưa được quan tâm đầu tư đúng mức.
Chỉ số HCI sẽ tạo động lực để các quốc gia hành động kịp thời, đẩy mạnh đầu tư nâng cao hiệu quả cho nguồn nhân lực."Thách thức hiện nay ngày càng lớn, việc xây dựng vốn nhân lực có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi quốc gia ở mọi mức thu nhập để có thể cạnh tranh trong nền kinh tế tương lai", ông khuyến cáo.
Nghiên cứu đo lường lượng vốn nhân lực một đứa trẻ sinh ra ngày nay có thể đạt được khi trưởng thành (18 tuổi), với hiện trạng y tế và giáo dục ở quốc gia đứa trẻ sinh sống. Chỉ số cũng đo lường khoảng cách của mỗi quốc gia với tiềm năng một đứa trẻ được tiếp nhận y tế và giáo dục đầy đủ có thể mang lại.
Cụ thể, chỉ số về "khả năng sống sót": trẻ sinh ra hiện nay có sống sót được tới tuổi đi học?; chỉ số "trình độ giáo dục": trẻ sẽ hoàn thành mức độ giáo dục nào và sẽ tiếp thu được bao nhiêu kiến thức?; chỉ số "sức khỏe": liệu trẻ có thể tốt nghiệp trong điều kiện sức khỏe tốt để sẵn sàng học tập, làm việc khi trưởng thành?
HCI sẽ phản ánh năng suất lao động tương lai của một đứa trẻ sinh ra hiện nay so với năng suất có thể đạt được trong điều kiện sức khỏe tốt, có trình độ giáo dục cao, tính theo điểm số từ 0 - 1. Theo đó, nếu một quốc gia đạt 0,5 điểm nghĩa là người dân chỉ mới khai thác được 50% tiềm năng kinh tế của mình. Nếu nhân con số này với 50 năm thì tổng thiệt hại kinh tế tương đương 1,4% tỷ lệ tăng trưởng GDP mỗi năm.
Chỉ số này cũng xếp hạng các quốc gia tính theo năng suất của lực lượng lao động tương lai. Ở các nước như Azerbaijan, Ecuador, Mexico và Thái Lan, trẻ em được sinh ra hiện nay sẽ có năng suất lao động cao hơn 40% trong tương lai nếu được tiếp nhận điều kiện giáo dục và y tế đầy đủ. Ở Ma-rốc, El Salvador, Tunisia hay Kenya, tỷ lệ này là trên 50%.
Trong 157 quốc gia HCI đo lường, có 126 quốc gia có chỉ số theo giới, chỉ số về giới cho thấy vốn nhân lực ở nam và nữ có khoảng cách khá xa so với tiềm năng có thể tích lũy. Khoảng cách về vốn nhân lực cho cả nam lẫn nữ so với tiềm năng vẫn lớn hơn khoảng cách giữa nam và nữ ở hầu hết các quốc gia.
WB dẫn chứng về sự cải thiện tình trạng, như Ba Lan đã cải cách giáo dục từ năm 1990 - 2015, đã cải thiện đáng kể thành tích PISA dành cho các nước OECD. Theo đó, điểm PISA của Việt Nam gần đây cao hơn mức trung bình của các nước OECD. Nhờ nỗ lực, Malawi cũng thành công trong việc giảm tỷ lệ trẻ thấp còi xuống gần 20% trong vòng gần hai thập kỷ.
Chủ tịch WB cho biết các quốc gia đang tiến hành đối thoại chính sách về cải thiện vốn nhân lực giữa các bộ, ngành và xác định ưu tiên quốc gia trong việc phát triển vốn nhân lực dựa theo kế hoạch phát triển của họ. Chỉ số này sẽ được WB đưa vào Báo cáo Phát triển thế giới 2019 đề cập đến "Bản chất lao động đang thay đổi", nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào nhân lực để chuẩn bị cho lao động trong tương lai.
