Vì sao tiếng Trung Quốc, tiếng Nga được lựa chọn để bắt buộc như "Ngoại ngữ thứ nhất"?
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngoại ngữ thứ nhất gồm tiếng Anh, tiếng Nga, Pháp, Trung Quốc là ngoại ngữ bắt buộc, đã được quy định từ năm 2006.
Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức lên tiếng về kế hoạch thí điểm chương trình giảng dạy tiếng Nga và tiếng Trung Quốc hệ 10 năm của ngoại ngữ thứ nhất.
Chúng tôi xin tóm lược nội dung này như sau:
- Các cụm từ “Ngoại ngữ thứ nhất”, “Ngoại ngữ thứ hai” trong Đề án Ngoại ngữ 2020 được hiểu thế nào?
“Ngoại ngữ thứ nhất” là ngoại ngữ bắt buộc. Học sinh được lựa chọn một trong bốn ngoại ngữ: Tiếng Anh, Tiếng Nga, Tiếng Pháp, Tiếng Trung Quốc làm ngoại ngữ thứ nhất.
Năm 2011, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 2051/QĐ-BGDĐT ngày 18/5/2011 về việc Tiếng Nhật được bổ sung dạy và học trong trường phổ thông như ngoại ngữ thứ nhất hoặc ngoại ngữ thứ hai tùy theo nhu cầu và lựa chọn của các địa phương và trường học.
“Ngoại ngữ thứ hai” là ngoại ngữ tự chọn, không bắt buộc. Tùy theo nhu cầu của người học và điều kiện dạy học, các trường phổ thông có thể bố trí dạy học đáp ứng nhu cầu của học sinh. Căn cứ vào ngoại ngữ thứ nhất, học sinh có thể chọn một trong năm ngoại ngữ nói trên là ngoại ngữ thứ hai.
Ví dụ, học sinh đã học tiếng Anh là ngoại ngữ thứ nhất thì có thể chọn học tiếng Nga hoặc tiếng Pháp hoặc tiếng Nhật hoặc tiếng Trung Quốc như ngoại ngữ thứ hai. Gần đây, tiếng Đức và tiếng Hàn được Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép dạy học thí điểm như ngoại ngữ thứ hai ở các địa phương, trường học có nhu cầu và có đủ điều kiện dạy - học.
- Vì sao tiếng Trung Quốc, tiếng Nga lại được lựa chọn để học bắt buộc như “Ngoại ngữ thứ nhất”?
Việc lựa chọn bốn ngoại ngữ: Tiếng Anh, Tiếng Nga, Tiếng Pháp, Tiếng Trung Quốc làm ngoại ngữ thứ nhất đã được quy định từ năm 2006, trong quy định của Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Thực hiện nhiệm vụ nêu tại Quyết định số 1400/QĐ-TTg ngày 30/9/2008 của Thủ tướng Chính phủ, Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 đã trình Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo kế hoạch triển khai giai đoạn 2016-2020, trong đó có hoạt động xây dựng chương trình môn học Tiếng Nga, Tiếng Trung Quốc theo chương trình mới - hệ 10 năm như đã xây dựng đối với tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Nhật.
Việc xây dựng chương trình này nhằm đảm bảo người học khi hoàn thành chương trình tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông đạt được các chuẩn đầu ra quy định theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam đã được ban hành.
Liên quan đến các trường đang học tiếng Trung Quốc, tiếng Nga, đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời trên VnExpress cho biết: Trong các trường THPT chuyên, tiếng Trung, tiếng Nga vẫn được giảng dạy bình thường. Riêng tiếng Trung Quốc hiện được dạy ở các tỉnh thành Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh, Hà Giang, Hà Nội, Hải Phòng, TP HCM.
“Việc chọn ngoại ngữ nào và dạy học theo hình thức bắt buộc (ngoại ngữ thứ nhất) hay tự chọn (ngoại ngữ thứ hai) tùy nhu cầu, điều kiện của địa phương, trường học, người học nên sẽ không xảy ra tình huống bị "chối bỏ" hay gặp phản ứng của dư luận”, đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết.
Nếu được phê duyệt, Ban quản lý Đề án Ngoại ngữ 2020 sẽ phối hợp với các trường đại học, chuyên gia xây dựng chương trình tiếng Nga và tiếng Trung hệ 10 năm, từ năm học 2017 - 2018. Việc thí điểm sẽ ở quy mô nhỏ, từ 2 đến 5 lớp mỗi ngoại ngữ. Điều này còn phụ thuộc vào phê duyệt của Bộ, điều kiện của địa phương và nguyện vọng của người học.
Theo Đề án Ngoại ngữ 2020, song song với tiếng Anh, Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Nga, tiếng Trung và tiếng Nhật 10 năm, từ lớp 3 đến lớp 12 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam, và thí điểm dạy như ngoại ngữ thứ nhất.
Với tiếng Nhật, trong năm học 2016 - 2017, Bộ đã cho thí điểm dạy ngoại ngữ này từ lớp 3 tại 5 trường ở Hà Nội và TPHCM, gồm tiểu học Nguyễn Du, Khương Thượng, Chu Văn An, Gateway và trường Việt Úc (TPHCM).
Với tiếng Nga và tiếng Trung Quốc, việc thí điểm sẽ được bắt đầu từ năm học sau. Bộ cũng sớm thẩm định và ban hành chương trình này để làm cơ sở biên soạn, lựa chọn sách giáo khoa và học liệu phục vụ việc dạy và học trong trường phổ thông.
