Văn hóa là chiến lược ở Netflix: Cổ vũ nhân viên "nói xấu" sếp và thực trạng công việc - nếu điều đó mang đến lợi ích chung cho công ty

Tôi đã theo dõi Netflix từ năm 2005 khi tôi đến tham quan trụ sở chính của họ ở thung lũng Silicon và phỏng vấn nhà sáng lập kiêm CEO của họ, Reed Hastings.

Mặc dù tin tức tuần này cho thấy công ty có ít người theo dõi hơn dự kiến nhưng nếu có giải Oscar cho lĩnh vực kinh doanh thì chắc chắn Netflix vẫn sẽ càn quét tất cả các hạng mục năm nay - tương đương với "Titanic" hoặc "Chúa tể của những chiếc nhẫn."

Giá trị họ tạo ra? Một công ty gần 20 năm tuổi có giá trị thị trường chứng khoán lên đến gần 165 tỷ USD, hơn cả Disney.

Thống trị nền văn hóa? Gần đây, Netflix đã nhận được 112 đề cử Emmy, là dịch vụ phát trực tuyến có thành tích cao nhất, hơn cả HBO là kênh truyền hình nhận được nhiều đề cử nhất trong suốt 17 năm.

Quản lý đáng tin cậy? Danh tiếng của công ty lớn mạnh đến mức mà chỉ một trình chiếu PowerPoint đơn giản về văn hóa công ty và chính sách nhân sự của họ cũng có hơn 18 triệu lượt xem.

Sau đây là 3 bài học từ sự phát triển của Netflix áp dụng được cho mọi công ty:

Kho dữ liệu lớn có được quyền lực nhưng dữ liệu lớn đi cùng với ý tưởng lớn chính là sự cải tiến

Netflix như một nghệ sĩ tung hứng trong ngành công nghệ, có những phân tích, thuật toán và sự đổi mới trong việc phát trực tuyến đã và đang thay đổi thói quen xem TV của khách hàng. Những công nghệ này vẫn luôn hoạt động theo cách riêng biệt - xây dựng một nền tảng định hình những gì người dùng xem chứ không phải cách họ xem. 

Công ty có lượng dữ liệu khổng lồ về thói quen theo dõi các chương trình của 125 triệu khách hàng, từ những chương trình TV và những bộ phim họ thích hay ghét đến việc họ xem một tập phim trong bao lâu hay họ nghiện phim mới đến mức nào. Hệ thống dữ liệu mạnh mẽ này tạo ra một hệ thống xã hội phong phú tác động đến những bộ phim và chương trình mà người dùng xem và thích.

Sau đây là cách Reed Hastings lý giải vào năm 2005, khi mà công ty mới chỉ có 3,5 triệu người theo dõi. "Netflix hoàn toàn có thể bị hiểu lầm. Vấn đề thực sự mà chúng tôi đang cố giải quyết là Làm thế nào để chuyển đổi các lựa chọn để người dùng có thể tìm được một kênh giải trí ổn định mà họ yêu thích? Chúng tôi đem đến cho mọi người một nền tảng để mở rộng thị hiếu của họ". 

Quan điểm này đã thúc đẩy Netflix từ những ngày đầu tiên, và nó nhấn mạnh sức mạnh của những ý tưởng độc đáo trong thành công của doanh nghiệp. Điểm cốt lõi là: Công nghệ trở nên tối quan trọng khi nó được đặt trong chiến lược dịch vụ hấp dẫn.

Để đột phá một ngành công nghiệp, bạn phải sẵn sàng đột phá chính bản thân mình

Netflix có thể là định nghĩa tiêu chuẩn cho sự đột phá ở thung lũng Silicon, một tân binh đã định hình lại cả nền công nghiệp. Nhưng điều đáng chú ý nhất về hướng đi của công ty trong suốt hai thập kỷ qua là công ty này đã đột phá chính mình đến thế nào trong mảng dịch vụ của họ. 

Netflix đã bắt đầu bằng sự thay đổi khá đơn giản - vượt mặt Blockbuster bằng cách giao hàng tận nơi DVD và hủy bỏ các loại phí trễ. Sau đó chuyển đổi từ các nội dung được giao hàng tận nơi thành xem trực tuyến các bộ phim và chương trình truyền hình số. Ngày nay, Netflix được chú ý nhất ở cương vị là người sáng tạo nội dung, năm nay họ dự định sẽ dành 12 triệu USD cho việc lập trình.

Netflix gia nhập ngành công nghiệp bằng cách thách thức quy tắc của chính ngành công nghiệp đó. Theo một bài báo trên New York Journal, sự tiếp cận đến các chương trình của công ty đã nâng cao nhiều quy chuẩn của trong lĩnh vực kinh doanh truyền hình, từ việc loại trừ các tập chiếu thử đến phát kiến ra "ý tưởng của việc xem thỏa thích" để thay thế số liệu bằng thứ được gọi là "sở thích nhóm" - cách tiếp cận thích hợp được thúc đẩy bởi công nghệ. 

Mỗi một bước đi, mỗi hành động chiến lược của Netflix đã được sự hoài nghi và đòi hỏi phải suy nghĩ thật kỹ về những gì họ tạo ra trước đó. 

Bài học chủ chốt ở đây là: Đối với các công ty và các nhà lãnh đạo, bạn không thể để những thứ bạn biết, tất cả những thành công trong quá khứ cản bước bạn hướng về phía trước.

Chiến lược là văn hóa, văn hóa là chiến lược

Hầu hết các phân tích về sự phát triển và sáng tạo của Netflix đều nhấn mạnh chiến lược và công nghệ của công ty. Nhưng điều khiến tôi ấn tượng về Reed Hastings ngay từ lần đầu gặp ông là ông và đồng nghiệp rất nghiêm túc về con người và văn hóa cũng như cách họ làm về nội dung số. 

Khi nói đến người mà công ty tuyển dụng và những điều công ty hứa hẹn với họ, cách công ty đưa ra quyết định và chia sẻ thông tin, kể cả về các kỳ nghỉ, Netflix đã sáng tạo (và tái tạo) một loạt các thông lệ được thiết kế ra để kết nối với các mục tiêu mà công ty muốn đạt được.

Năm ngoái, công ty đã cập nhật tuyên ngôn về Văn hóa ở Netflix, một thông cáo chi tiết về các nội quy, chính sách và dự tính của họ cùng sự tôn trọng với nhân tố con người trong kinh doanh. Điều khác thường ở tuyên ngôn này là ngôn từ được viết sắc sảo đến mức nào; không có chút gợi ý nào về nhân sự kiểu mẫu.

Ở phần mở đầu của tuyên ngôn, "Nhiều công ty có những phát ngôn giá trị, nhưng những câu từ đó lại bị bỏ lơ. Giá trị thật sự của một công ty được thể hiện bởi những người được khen thưởng hoặc bỏ cuộc."

Vậy kiểu người thế nào thì được khen thưởng ở Netflix? "Bạn nghĩ gì nói đó, khi điều đó mang đến lợi ích cho Netflix, cho dù có bất tiện." "Bạn sẵn sàng phê bình về tình trạng hiện tại" và "Bạn đưa ra những quyết định khó khăn mà không gây hại." Hơn nữa, "Bạn có thể sẽ tổn thương khi tìm kiếm sự thật."

Đặc biệt: Các công ty lớn hiểu rằng họ phải thật khác biệt để có thể cạnh tranh.

Cố tìm hiểu quá nhiều từ biểu hiện của một tổ chức duy nhất luôn là một điều nguy hiểm - kể cả những công ty thành công nhất cũng từng phải trải qua thất bại và thất vọng. Dù vậy, ngày càng nhiều người tìm đến Netflix để tìm phương thức giải trí, công ty xem việc xem các chương trình như một nguồn thông tin về tương lai của việc kinh doanh và công việc.

Mai Lâm