Trung Quốc ‘thiếu điện’, thế giới đón cú sốc ‘thiếu đủ thứ’: Các nhà máy chỉ hoạt động 3 ngày/tuần, có nơi tạm đóng cửa, chuỗi cung ứng toàn cầu trở thành 'mớ hỗn độn'

Tờ CNN đưa tin, cuộc khủng hoảng nguồn cung cấp điện ngày càng gia tăng ở Trung Quốc đang gây ra tình trạng mất điện cho các hộ gia đình và buộc các nhà máy phải cắt giảm sản lượng. Việc này không chỉ đe dọa làm chậm sự phát triển của nền kinh tế mà còn gây ra sự căng thẳng hơn nữa cho chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đưa tin các công ty ở các vùng trung tâm công nghiệp của đất nước đều được yêu cầu hạn chế tiêu thụ năng lượng để giảm nhu cầu điện năng. 

Theo Global Times đưa tin một đợt cắt điện "bất ngờ và chưa từng có" đã xảy ra ở ba tỉnh đông bắc hôm thứ hai. Tờ báo đưa tin một ngày sau đó rằng việc cắt điện luân phiên ở các tỉnh Hắc Long Giang, Cát Lâm và Liêu Ninh đã "dẫn đến những gián đoạn lớn đối với cuộc sống hàng ngày của người dân và hoạt động kinh doanh". 

Tình trạng thiếu điện cũng ảnh hưởng đến tỉnh Quảng Đông, một trung tâm công nghiệp và vận tải biển lớn. Các quan chức địa phương cho biết hôm thứ hai rằng nhiều công ty đang cố gắng giảm nhu cầu điện bằng cách cho nhân viên làm việc hai hoặc ba ngày mỗi tuần.

Tổng công ty Lưới điện Nhà nước của Trung Quốc hôm thứ hai cho biết họ sẽ "dốc toàn lực để chiến đấu với cuộc chiến khó khăn về cung cấp điện", nỗ lực hết sức để đảm bảo nhu cầu tiêu dùng của người dân.

Trung Quốc đã bị ảnh hưởng bởi một cuộc khủng hoảng năng lượng tương tự vào tháng sáu, nhưng tình hình đang trở nên tồi tệ hơn. Các ngành công nghiệp của nước này đang phải đối mặt với áp lực rất lớn từ giá năng lượng tăng cao và việc Bắc Kinh giải quyết lượng khí thải carbon.

Phía Trung Quốc đang cố gắng đáp ứng cam kết rằng lượng khí thải carbon của họ sẽ đạt đỉnh trước năm 2030. Điều đó đòi hỏi các tỉnh thành phải sử dụng ít nhiên liệu hóa thạch hơn cho mỗi đơn vị sản lượng kinh tế, chẳng hạn bằng cách đốt ít than hơn để tạo ra điện. Đồng thời, nhu cầu đối với hàng hóa do Trung Quốc sản xuất đang tăng lên khi nền kinh tế toàn cầu dần hồi phục sau đại dịch. Kết quả: Tình trạng thiếu điện trở nên trầm trọng. 

Các nhà cung cấp quốc tế lớn đang chuẩn bị đối mặt với sự chậm trễ do thiếu hụt và chậm trễ vận chuyển toàn cầu.

Pegatron - một công ty sản xuất linh kiện và lắp ráp iPhone cho Apple cho biết hôm thứ ba rằng họ đang thực hiện theo "các chính sách của chính phủ Trung Quốc để kích hoạt các cơ chế tiết kiệm năng lượng và giảm sản lượng". Pegatron có một nhà máy lớn ở thành phố Côn Sơn, miền đông Trung Quốc, nơi chính quyền đang hạn chế cung cấp điện.

Theo Dale Gai, giám đốc của Counterpoint Research, việc cắt điện luân phiên có thể tạo ra những cơn đau đầu mới cho chuỗi cung ứng công nghệ, mặc dù có thể không nghiêm trọng bằng sự thiếu hụt chip máy tính trên toàn thế giới, gây ra sự ảnh hưởng đến mọi thứ, từ ô tô, máy giặt đến các thiết bị điện tử khác.

Sự cố ngừng hoạt động ở những khu vực có nhà máy lắp ráp điện thoại thông minh có thể dẫn đến một số sự chậm trễ trong thời gian ngắn.

Gai nói: "Có thể có sự chậm trễ giao linh kiện trong một tuần hoặc lâu hơn. Mọi việc vẫn đang được quản lý, chỉ là sẽ có độ trễ". 

"MỘT MỚ HỖN ĐỘN"

Điều đáng nói là sự gián đoạn xảy ra khi các nhà sản xuất và chủ hàng chạy đua để đáp ứng nhu cầu đối với mọi thứ từ quần áo đến đồ chơi cho mùa mua sắm cuối năm. 

Các nhà sản xuất Trung Quốc cảnh báo rằng các biện pháp cắt giảm sử dụng điện nghiêm ngặt sẽ làm giảm sản lượng ở các "đàu tàu" kinh tế như các tỉnh Giang Tô, Chiết Giang và Quảng Đông - chiếm gần một phần ba tổng sản phẩm quốc nội của cả nước - và có thể làm tăng giá sản phẩm. 

Clark Feng - chủ Công ty Vita Leisure chuyên mua lều và đồ nội thất từ ​​các nhà sản xuất Trung Quốc rồi bán ra nước ngoài, cho biết việc hạn chế sử dụng điện ở tỉnh Chiết Giang, nơi công ty đặt trụ sở, đã giáng một đòn mạnh vào họ. Ông cho biết, các nhà sản xuất vải ở tỉnh đang bị đình trệ sản xuất đã bắt đầu tăng giá và hoãn nhận các đơn đặt hàng mới ở nước ngoài. 

Feng nói: “Chúng tôi đã gặp khó khăn trong việc vận chuyển hàng hóa ra nước ngoài và giờ đây với việc hạn chế năng lực sản xuất, đó chắc chắn sẽ là một mớ hỗn độn lớn. Chúng tôi đã phải đối phó với rất nhiều yếu tố không chắc chắn và bây giờ lại còn một yếu tố nữa. Việc giao đơn hàng sẽ khó hơn, đặc biệt là vào mùa lễ hội ”. 

Yiwu Huading Nylon, một nhà sản xuất nylon từ vải tổng hợp ở Chiết Giang, đã tạm ngưng một nửa công suất sản xuất kể từ ngày 25/9 theo lệnh của chính quyền địa phương về việc cắt giảm tiêu thụ điện. Công ty dự kiến ​​sản lượng sẽ dần khôi phục lại từ ngày 1/10 và cho biết họ sẽ tìm cách giảm thiểu tác động của việc tạm thời đóng cửa.

Chen Yubing, giám đốc tại Berya Textile Technology - một công ty xuất khẩu vải sợi tổng hợp ở Triết Giang cho biết các dây chuyền sản xuất của công ty chỉ được phép hoạt động ba ngày một tuần bắt đầu từ đầu tháng 9. Một nửa doanh số của công ty đến từ các khách hàng nước ngoài. Chen nói: “Chúng tôi gặp vấn đề trong việc giao một số đơn đặt hàng. Tất cả những gì chúng tôi có thể làm bây giờ là chờ đợi và thương lượng với khách hàng". 

"CÚ SỐC" VỚI TĂNG TRƯỞNG

Cú sốc thậm chí đang khiến các nhà kinh tế cắt giảm kỳ vọng tăng trưởng trong năm nay đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Các nhà phân tích tại Nomura đã cắt giảm dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm 2021 xuống 7,7% vào thứ sáu, với lý do "số lượng nhà máy phải ngừng hoạt động ngày càng tăng", do yêu cầu giảm tiêu thụ năng lượng địa phương hoặc mất điện do do giá than tăng và tình trạng thiếu hụt.

Các nhà phân tích tại Goldman Sachs cũng đưa ra cắt giảm dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc năm 2021 xuống 7,8% từ 8,2%, với lý do "những đợt cắt giảm mạnh sản xuất gần đây trong một loạt các ngành công nghiệp sử dụng năng lượng cao". 

Họ lưu ý rằng "sự không chắc chắn đáng kể" bắt đầu vào quý cuối cùng của năm, do nền kinh tế Trung Quốc đã phải đối mặt với rủi ro vì cuộc khủng hoảng nợ tại Evergrande. 

Vấn đề cung cấp năng lượng không phải là mới đối với Trung Quốc. Vào mùa hè năm nay, một số tỉnh của Trung Quốc đã cảnh báo về tình trạng thiếu điện trong cuộc khủng hoảng điện tồi tệ nhất của đất nước kể từ năm 2011.

Nhưng các báo cáo mới nhất thậm chí còn đáng lo ngại hơn. Đài truyền hình CCTV đưa tin, tình trạng thiếu hụt điện nghiêm trọng ở các khu vực phía đông bắc sẽ "tiếp tục trong một thời gian tới".

Trung Quốc thoát khỏi suy giảm kinh tế vì đại dịch phần lớn nhờ vào sự bùng nổ xây dựng và sản xuất. Tuy nhiên, các dự án bất động sản và nhà máy đòi hỏi nguồn năng lượng khổng lồ để hoạt động, và điều đó tương đương với một lượng than khổng lồ cần được sử dụng.

Nhà kinh tế Larry Hu của Macquarie viết trong một nghiên cứu hôm thứ hai: "Nền kinh tế Trung Quốc được thúc đẩy bởi khu vực công nghiệp nhiều hơn là khu vực tiêu dùng. Thật không may, cường độ năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp cao hơn nhiều so với trong lĩnh vực tiêu dùng". 

Trong khi đó, bùng nổ hàng hóa sau đại dịch và các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng đã khiến giá than tăng cao, do nhu cầu tăng và khai thác giảm. Hu chỉ ra rằng giá than nhiệt - chủ yếu được sử dụng để sản xuất điện - đã tăng trong năm nay từ 671 nhân dân tệ (104 USD)/tấn lên khoảng 1.100 nhân dân tệ (170 USD). 

Lu Ting, nhà kinh tế trưởngtại Nomura Holdings cho biết: "Các thị trường toàn cầu sẽ cảm thấy sự thiếu hụt nguồn cung trên khắp các mặt trận từ dệt may, đồ chơi đến linh kiện máy móc. Chủ đề nóng nhất về Trung Quốc sẽ sớm chuyển từ 'Evergrande' sang 'thiếu điện'".

Hao Hong, trưởng bộ phận nghiên cứu và chiến lược gia trưởng tại Bocom International cho biết: "Không ai biết khi nào nút thắt chuỗi cung ứng sẽ được khắc phục. Nhưng tình hình có vẻ rất đáng ngại cho mùa đông này".

Nguồn: CNN, Bloomberg

Vân Đàm