Tổng cục Môi Trường: Rạng Đông đã thừa nhận dùng thủy ngân lỏng để sản xuất bóng đèn, chứ không phải viên amalgam

Mới đây, Tổng cục Môi trường đã có thêm thông tin về kết quả quan trắc chất lượng môi trường sau vụ cháy tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, xảy ra từ lúc 18h30 đến 23h30 ngày 28/8/2019.

Theo đó, vụ cháy đã làm cháy khoảng 6.000m2 kho chứa sản phẩm gồm: 480.000 bóng đèn huỳnh quan, chủ yếu là loại đèn dài 1,2m, sử dụng thủy ngân lỏng với hàm lượng là 20mg/bóng; 1,6 triệu bóng đèn compact, sử dụng 1 viên Amalgam/bóng đèn trọng lượng khoảng 11,5 mg, hàm lượng thủy ngân khoảng 22-30%; 2 triệu bóng đèn tròn công suất thấp dùng sợi đốt vonfram, cùng nguyên liệu và một số loại hóa chất độc hại.

Ban đầu, sau khi xảy ra sự cố, Rạng Đông đã phát đi báo cáo cho biết, từ năm 2016, Công ty chỉ sử dụng viên Amalgam (hỗn hống của thủy ngân – Zn và Bismut) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên Amalgam trong kho chứa hóa chất tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kg.

Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường ngày 31/8 cùng với quá trình đấu tranh với lãnh đạo Rạng Đông, công ty mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam) với khối lượng theo tính toán của các nhà khoa học là 30 mg/bóng.

Khối lượng hóa chất còn lại là 4,51 triệu viên Amalgam với trọng lượng là 41,75 kg; thủy ngân lỏng là 108,9 kg, trong đó 34,3 kg được bảo quản an toàn cùng với viên Amalgam trong tủ cấp đông tại khu vực bị cháy. Lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường do sự cố cháy nổ là 15,1 kg đến 27,2 kg.

Điều đáng nói hơn là trong văn bản phát đi ngày 30/8, Rạng Đông viết: "Công ty đã nghiên cứu sử dụng lại amalgam thay thế cho thủy ngân lỏng trước đây và đưa vào sản xuất từ năm 2016". Điều này khiến nhiều người không có kiến thức chuyên môn lầm tưởng Rạng Đông sử dụng chất mới, thay thể cho thủy ngân, trong khi thực tế amalgam cũng có chứa thủy ngân và khi gặp cháy thủy ngân đều bốc hơi ra môi trường.

Tổng cục Môi trường cho biết, trong quá trình cháy, hầu hết lượng thủy ngân trong các bóng đèn đã phát tán ra môi trường cùng với khói và khí thải của đám cháy. Tại thời điểm cháy, lượng thủy ngân và các chất khí độc hại đã gây ô nhiễm môi trường xung quanh; theo dữ liệu khí tượng thủy văn và mô hình lan truyền ô nhiễm, ước tính phạm vi phát tán tối đa của khói thải khoảng 1,5 km, phạm vi ô nhiễm khoảng 200 m tính từ tường rào của Công ty và theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500 m.

Kết quả quan trắc môi trường không khí xung quanh ngoài hàng rào Công ty cho thấy mặc dù hàm lượng thủy ngân không vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn nhưng cũng đã xác định được hàm lượng đáng kể (thời điểm quan trắc, trời mới mưa, mát với nhiệt độ thấp), đặc biệt do đặc thù thủy ngân là kim loại tồn tại ở dạng lỏng, không tan trong nước, rất nặng và dễ sa lắng, dễ bốc hơi ngay cả ở nhiệt độ thường và có thể còn nằm lại trên các mái nhà, cây cối, trên các bề mặt và các vật dụng lưu chứa hở, nên có nguy cơ gây ô nhiễm trở lại môi trường.

Do vậy, Tổng cục Môi trường khuyến cáo người dân trong bán kính 500 m tính từ hàng rào của Công ty cần thực hiện các biện pháp như: phun rửa mái nhà, tẩy rửa tường, sàn nhà và các đồ gia dụng, vệ sinh cá nhân theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, thau rửa các bể chứa nước hở… Đối với người dân sống trong bán kính 200 m tính từ hàng rào Công ty cần đi khám sức khỏe định kỳ; đối với người người dân trong bán kính từ 200 m – 500 m tính từ hàng rào Công ty cần đi khám khi có dấu hiệu ngộ độc thủy ngân.

Hà My