Tranh cãi xung quanh việc Sữa mẹ trở thành hàng hóa

Nội dung nổi bật:

- Từ lâu, sữa mẹ đã được biết đến như là nguồn dinh dưỡng tốt nhất dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

- Từ mặt hàng phi lợi nhuận, được cung cấp cho trẻ sinh thiếu tháng, nay sữa mẹ đang trở thành mặt hàng quan trọng để cung cấp cho thị trường loại dinh dưỡng được tổng hợp từ sữa mẹ, tốt hơn bất kỳ loại dinh dưỡng nào khác, đồng thời cũng là mặt hàng mang lại siêu lợi nhuận.

- Nhưng mặt trái của vấn đề chính là các công ty thu mua sữa sẽ cạnh tranh với các tổ chức phi lợi nhuận, có thể dẫn đến tình trạng không đủ sữa cung cấp cho các gia đình có trẻ nhỏ nhưng lại thiếu điều kiện.

---

Cách đây 5 tháng, Gretty Amaya không được trả lương do đang mang thai, cô bắt đầu bằng một công việc bán thời gian để giúp chi trả các khoản chi tiêu. Cô Amaya, sống ở Miami – Mỹ, đã kiếm cho mình hơn 2000 USD cho đến nay bằng bầu sữa của cô với phần sữa dư sau khi cho cô con gái nhỏ bú.

Sữa đông lạnh từ Amaya, và hàng trăm người phụ nữ khác trên cả nước Mỹ, được vận chuyển vào một nơi giống như một nhà máy dược phẩm. Bên trong, sữa được chiết xuất thành một sản phẩm với hàm lượng protein cao dùng làm chất dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với những yếu tố kích thích tăng trưởng, với mức chi phí lên đến hàng ngàn đô la cho mỗi em bé.

Sữa mẹ, từ lâu được biết đến là thực phẩm dồi dào dinh dưỡng, và đang trở thành một loại hàng hóa công nghiệp, một trong những bước tiến mới của ngành công nghệ sinh học - thậm chí còn là mối quan tâm rất lớn đối với hình thức kinh doanh phát triển một cách nhanh chóng này. Công ty sở hữu các nhà máy, Prolacta Bioscience, đã nhận được 46 triệu USD tiền đầu tư các quỹ đầu tư mạo hiểm về khoa học đời sống.

"Đây là huyết thanh trắng," Scott A.Elster, giám đốc điều hành của công ty cho biết. Ông đã so sánh sữa với huyết thanh, mà từ lâu đã được quyên góp từ các nhà tài trợ và chiết xuất thành các sản phẩm y tế có giá trị như miễn dịch huyết cầu tố, giúp chống lại nhiễm trùng, và các yếu tố đông máu dành cho bệnh máu khó đông.

Sữa được tổng hợp chỉ mới là bước khởi đầu. Các nhà nghiên cứu nói rằng sữa mẹ, đã hoàn thiện qua nhiều thiên niên kỷ để cung cấp dinh dưỡng tối ưu và bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bị nhiễm trùng, là nguồn hứa hẹn mang đến nhiều phương pháp điều trị tiềm năng, không chỉ dành trẻ sơ sinh mà ngay cả người lớn, để điều trị các bệnh đường ruột hoặc nhiễm trùng, ví dụ như bệnh viêm ruột được biết đến với tên gọi bệnh Crohn.

"Chúng ta đang đi đầu trong việc lí giải khái niệm tảng băng trôi từ sữa," Bruce German, giám đốc của Viện Thực phẩm cho Sức Khỏe tại Đại học California, Davis, và là chủ tịch của Evolve Biosystems cho biết. Evolve và một số công ty nhỏ khác như Glycosyn, Jennewein CNSH và Glycom đang cố gắng để phát triển sản phẩm dựa trên các thành phần đường tổng hợp có nhiều trong sữa và được xem như có chức năng nuôi dưỡng các vi khuẩn có tầm quan trọng trong hệ tiêu hóa đối với sức khỏe trẻ sơ sinh.

Tuy nhiên việc thương mại hóa sữa mẹ khiến nhiều người bức xúc. Họ lo lắng rằng công ty thu mua hầu hết lượng sữa mẹ để tạo ra sản phẩm với mức giá quá xa xỉ đối với nhiều trẻ nhỏ đang trong giai đoạn cần bú sữa mẹ, trong khi đó để lại rất ít sữa cho các ngân hàng sữa phi lợi nhuận.

"Sự cạnh tranh xuất hiện trong việc có bao nhiêu sữa mẹ thặng dư được cung cấp trong nước và những người nhận được nó là ai," Kim Updegrove, giám đốc điều hành của Ngân hàng Sữa mẹ phi lợi nhuận tại Austin (Mỹ) cho biết. "Các ngân hàng sữa phi lợi nhuận có một lịch sử lâu dài trong việc cung cấp sữa dành cho trẻ sơ sinh bệnh nặng, và cung cấp dựa trên nhu cầu y tế và không hoàn trả phí bảo hiểm hoặc các nguồn lực tài chính."

Nhiều cuộc tranh cãi cũng cho rằng phụ nữ nên được trả công xứng đáng đối với sữa của mình hoặc quyên góp một cách tử tế. Nhiều người phản đối việc chi trả, lo lắng về "nông trại" sữa mẹ, họ nói rằng phụ nữ có thể cố gắng tăng sản lượng sữa bằng những cách không an toàn, che giấu các vấn đề sức khỏe mà có thể làm cho sữa thiếu sự đảm bảo, hay trộn sữa bò để tăng khối lượng hoặc giảm đi lượng sữa dành cho chính con của mình để có thể bán nhiều hơn.

Năm ngoái, khi phòng thí nghiệm Medolac, một đối thủ cạnh tranh của Prolacta, tuyên bố  rằng họ muốn thu mua sữa từ những người phụ nữ ở Detroit, họ đã bị cáo buộc vì thu lợi nhuận từ những phụ nữ da đen.

"Chúng tôi quan ngại sâu sắc rằng phụ nữ sẽ bị cưỡng chế với việc chuyển mục đích sử dụng sữa nếu họ không dùng để nuôi dưỡng những đứa con của họ," Hiệp Hội Cho Con Bú Bằng Sữa Mẹ Của Phụ Nữ Da Den đã viết trong một bức thư ngỏ vào tháng Giêng. Medolac cho biết họ đã làm việc với Quỹ Clinton và khuyến khích các bà mẹ cho con bú bằng sự hấp dẫn về tài chính, và họ đã từ bỏ kế hoạch của mình.

Những người bảo vệ việc chi trả cho rằng nếu các công ty được lợi ích, đó chỉ là công bằng cho họ để chi trả cho nhà cung cấp nguyên liệu của họ, đặc biệt là việc thu mua sữa cần có thời gian và nỗ lực đáng kể. (Prolacta, bắt đầu hoàn trả vào năm ngoái, bị cáo buộc trước đó trong việc không trình bày rõ ràng với phụ nữ rằng lượng sữa họ đóng góp sẽ được mang đến một công ty vì lợi nhuận). Hơn nữa, họ cho rằng việc thương mại hóa sữa mẹ có thể làm gia tăng nguồn cung.

Khoa Nhi của Viện hàn lâm Mỹ cho rằng vì "lợi ích tiềm năng của sữa mẹ," tất cả các bé sinh non nên được bú sữa mẹ, đặc biệt là từ các bà mẹ của chúng, nếu không thể, thì sẽ được nhận từ các nhà tài trợ. Tuy nhiên không có đủ lượng sữa từ các nhà tài trợ, các chuyên gia cho rằng, một phần do nhiều phụ nữ không biết rằng họ có thể tặng hoặc bán lượng sữa thừa của mình.

Ông Elster cho biết Prolacta đã xử lý 68.038 kg, trong 18.750 lít, sữa mẹ trong năm ngoái để cung cấp cho 3,4 triệu người trong năm nay. So sánh với 87.883 kg được phân phối vào năm 2013 bởi tất cả 18 ngân hàng sữa phi lợi nhuận thuộc về Hiệp hội Ngân hàng Sữa Nhân Loại tại Bắc Mỹ. Những ngân hàng sữa không phải trả một khoản nào cho phụ nữ quyên sữa nhưng sẽ không tính viện phí một vài USD/ 28,35g sữa để trang trải các chi phí sàng lọc từ các nhà tài trợ và quá trình tiệt trùng sữa.

Một số phụ nữ cung cấp sữa trực tiếp cho các bà mẹ khác, những người cần đến nó, thông qua các trang web chia sẻ như “Eats on Feets”. Một số khác thì bán sữa cho các bà mẹ khác (hoặc một số trường hợp dành cho người đàn ông tập thể hình, họ tin rằng nó sẽ giúp phát triển cơ bắp), thông qua các trang web như “Only the Breast”, hy vọng sẽ nhận được nhiều hơn mức giá 1 USD/ 28,35g sữa mà Prolacta và Medolac trả cho họ. Một số quan chức y tế cho biết mua bán hoặc trao đổi trực tiếp như vậy tìm ẩn nhiều rủi ro bởi vì sữa thường chưa được qua tiệt trùng.

Sản phẩm của Prolacta dành cho trẻ sinh non có cân nặng dưới 1.250 gram, hoặc 2,76 pound, khi mới sinh ra, em bé có thể nằm gọn trong lòng bàn tay. Những đứa trẻ này cần dinh dưỡng nhiều hơn lượng mà chúng có thể nhận được từ việc bú sữa mẹ.

Prolacta tạo ra một thành phần dinh dưỡng chứa hàm lượng protein cao, chất béo và khoáng chất, được sử dụng để bổ sung trong giai đoạn bú sữa mẹ. Nó có giá khoảng 180 USD cho mỗi đơn vị 28,35g, và một em bé thường sẽ tiêu thụ hơn 10 ngàn USD trong vài tuần. Nhìn chung, các chi phí được chi trả bởi các bệnh viện hoặc công ty bảo hiểm, chứ không phải các bậc cha mẹ.

Mặc dù thành phần dinh dưỡng dồi dào sẽ trị giá cao hơn các thể thức hoặc chất dinh dưỡng bổ sung làm từ sữa bò, Prolacta lập luận rằng nó sẽ giúp tiết kiệm tiền trong thời gian dài. Thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy rằng bằng cách cho trẻ nhỏ tránh các protein từ sữa bò, nó sẽ làm giảm tỷ lệ mắc viêm ruột hoại tử, nhiễm trùng nghiêm trọng và tốn kém hơn là có thể yêu cầu phẫu thuật cắt bỏ một phần của ruột.

Ông Elster cho biết Prolacta là tổ chức tư nhân và họ không tiết lộ doanh thu cụ thể, nhưng cho biết doanh thu đang tăng 40% trong một năm. Ông cho biết sản phẩm của công ty được sử dụng sẽ cung cấp khoảng 150 trong tổng số 900 đơn vị thành phần dinh dưỡng cho những trẻ suy dinh dưỡng trầm trọng.

Tuy nhiên không phải tất cả các bác sĩ đều khuyến khích, và những người khác nói rằng họ không muốn sử dụng sản phẩm, vì nó quá đắt đỏ.

"Tôi đã bị lúng túng bởi các bài toán chi phí", Tiến sĩ H. Kim Jae của Đại học California, San Diego cho biết. Ông cho biết bệnh viện của ông dành không quá 25.000 USD một năm đối với các nhà tài trợ sữa cho tất cả trẻ sơ sinh. Từ các thành phần dinh dưỡng của Prolacta thêm vào chỉ khoảng 50-70 trẻ sinh non mỗi năm trị giá lên đến hơn 500.000 USD.

Mỗi lô sữa của nhà máy có giá trị là 18 triệu USD, bên ngoài Los Angeles, sữa được kiểm tra các yếu tố gây bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, chất nicotine, lạm dụng thuốc, pha loãng hay trộn với sữa bò. Những người phụ nữ cung cấp sữa được xét nghiệm máu đối về các bệnh truyền nhiễm, phải cung cấp thông tin chính xác đến các bác sĩ rằng họ và con họ phải khỏe mạnh và cung cấp mẫu ADN để xác minh rằng sữa đó là của chính họ.

"Ngay cả những chất như vitamin mà bạn dùng cũng phải báo cáo cho họ," cô Amaya cho biết.

Prolacta hiện đang đối mặt với sự cạnh tranh từ người sáng lập của chính nó, Elena Medo, người đã rời đi vào năm 2009 và bắt đầu thành lập Medolac, có trụ sở ở Lake Oswego, Oregon, Mỹ. Công ty Prolacta đã kiện bà Medo vào tháng Giêng, cáo buộc bà tội "bỏ trốn" với danh sách khách hàng của công ty. Bà Medo gọi đó là một việc "cực kỳ phản cạnh tranh và chắc chắn không hợp lý."

Sản phẩm đầu tiên mà Medolac bán cho các bệnh viện, là sữa được khử trùng chứ không phải diệt khuẩn, vì vậy nó không buộc phải được đông lạnh hoặc làm lạnh.

Đối thủ cạnh tranh thứ ba có thể kể đến Glenn Snow, người sáng lập trang web bán sữa “Only the Breast”. Ông đã thành lập một công ty, Ngân hàng Sữa quốc tế, để mua sữa được cung cấp trên trang web đó và biến nó thành sản phẩm cho các bệnh viện.

"Đó là một ngành hấp dẫn, và là thương hiệu mới," ông đã nói.

Giới hạn tiếp theo có thể là các loại đường tổng hợp trong sữa. Glycosyn, Jennewein và Glycom, người đã từng làm việc với Nestlé, đang cố gắng tìm cách tổng hợp chúng để tạo ra sản phẩm nuôi dưỡng đường ruột khỏe mạnh. Prolacta và Medolac cho rằng khả năng thu thập sữa trên toàn quốc của họ sẽ giúp họ chết xuất được những lượng đường có trong sữa .

Cho đến lúc này, "chưa bao giờ ở bất kì nơi nào có được đủ lượng sữa để có thể làm điều đó," bà Medo nói.

>> Nghịch lý sữa tươi: Vì sao vừa thiếu vừa thừa?

Phương Uyên

CTV Thinh OrientVN