Tiền đóng BHXH của người dân đang được đổ vào đâu?
Tổng đầu tư của quỹ này đến cuối năm 2014 đạt khoảng 369 ngàn tỷ, tăng hơn 82 ngàn tỷ so với năm 2013.
Với một quỹ có nguồn thu khoảng 7 tỷ USD mỗi năm, lấy từ 26% tổng quỹ lương toàn xã hội, BHXH chắc chắn không phải là một quỹ nhỏ.
Tuy nhiên, đôi khi chúng ta - những người trích một tỉ lệ không nhỏ tiền lương để đóng bảo hiểm, chắc chắn cũng sẽ có lúc thắc mắc số tiền mình gửi vào quỹ đang được đầu tư, quản lý như thế nào, chi tiêu ra sao, có đảm bảo an toàn hay không,...
Đặc biệt, liệu quỹ BHXH có trả được đủ tiền cho tôi sau mấy chục năm trời tôi đóng góp không, đặc biệt là khi các chuyên gia dự báo quỹ BHXH có thể vỡ trong vài năm nữa.
Trong vai trò là một quỹ, BHXH cũng có chức năng mang tiền đi đầu tư. Và số liệu dưới đây cho thấy các khoản đầu tư của quỹ này đang càng ngày càng lãi.
Có thể thấy, số dư đầu tư của BHXH qua các năm càng ngày càng lớn. Tính đến hết năm 2014, số dư đầu tư của quỹ BHXH đạt 369,5 nghìn tỉ đồng. Tăng trưởng gần 4,5 lần chỉ trong vòng 6 năm.
Vậy quỹ BHXH đầu tư vào đâu?
Quỹ BHXH đầu tư vào 3 lĩnh vực chính: Cho Ngân sách Nhà nước vay, Mua trái phiếu chính phủ và cho Ngân hàng thương mại vay. 3 khoản này chiếm tỉ trọng trên 90% tổng đầu tư của quỹ này vào cuối năm 2014.
Trong đó, đa phần tiền đầu tư là cho Ngân sách Nhà nước vay. Tỉ trọng ngày đang chiếm càng ngày càng lớn trong những năm gần đây.
Nếu trong năm 2008, đa phần tiền đầu tư của quỹ BHXH mang cho các ngân hàng thương mại vay, sau đó là mua trái phiếu Chính phủ và rất ít là cho ngân sách vay thì những năm gần đây, diễn biến đang đi ngược lại.
Theo đó, trong vòng 6 năm, từ việc quỹ BHXH chỉ cho Ngân sách vay khoảng 10% quỹ đầu tư (khoảng 8.000 tỉ đồng) vào năm 2008 thì tới năm 2014, con số này đã là 274.000 tỉ đồng, tương ứng với 74% số đầu tư của BHXH. Trái lại, phần cho NHTM vay ngày càng ít đi.
Ông Bùi Sỹ Lợi, phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề về xã hội từng đánh giá, chủ trương cho vay đầu tư là theo luật định và có sự chỉ đạo của Hội đồng quản lý quỹ, tuy nhiên tỉ lệ cho ngân sách vay và mua trái phiếu Chính phủ chiếm hơn 70% là chưa thật hợp lý. Nguyên do vì lãi suất cho ngân sách nhà nước vay sẽ thấp hơn so với đầu tư cho ngân hàng thương mại và các hình thức đầu tư khác.
Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB-XH, những khoản đầu tư này đều đang sinh lời. Riêng năm 2014, ước số lãi thu được từ đầu tư của Quỹ BHXH lên đến 25.550 tỉ đồng. Trong đó, lãi từ ngân sách nhà nước trả là 17.200 tỉ đồng, lãi trái phiếu chính phủ là 3.988 tỉ đồng, lãi cho các ngân hàng vay là 3.061 tỉ đồng.
Theo luật BHXH, các hình thức đầu tư của quỹ BHXH được cho phép theo Luật BHXH là: mua trái phiếu Chính phủ; gửi tiền, mua trái phiếu, kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi tại các NHTM và cho NSNN vay.
Tại dự thảo luận BHXH sửa đổi gần nhất, cơ quan này đề xuất được bổ sung nghiệp vụ ủy thác đầu tư vào các hình thức đầu tư của quỹ BHXH. Tuy nhiên đề xuất không được Quốc hội thông qua.
