Tái cơ cấu ngân hàng: Khó “bén duyên” với ngân hàng ngoại

Câu chuyện tái cơ cấu của GPBank được xác định từ cuối năm 2011 theo hướng sẽ bán 100% vốn cho ngân hàng nước ngoài là UOB. Tuy nhiên, sau 3 năm lựa chọn phương án này, không có thêm bất kỳ thông tin mới chính thức nào được công bố.

Vào thời điểm bắt đầu thực hiện bán cho UOB, điểm khó đi đến thống nhất đó là giá bán. Mức giá nào là hợp lý cho cả hai đã khó đi đến thống nhất. Bên bán thì muốn giá cao, bên mua thì muốn giá thấp. Hơn nữa, khi UOB mua GPBank với kỳ vọng sẽ là ngân hàng con tại Việt Nam chứ không phải là chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Có lẽ, đây chính là hai lý do khiến thương vụ này không đi đến hồi kết.

Bán cho nước ngoài, không dễ

Mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là sau khi tái cơ cấu sẽ có những ngân hàng lớn và có sức cạnh tranh cao. Bởi vậy, hướng sáp nhập, hợp nhất để làm lớn mạnh ngân hàng nội sẽ được ưu tiên hơn.

Một câu chuyện bán cổ phần nữa liên quan tới ABBank cũng đang thu hút sự quan tâm của thị trường. Mới đây, Chính phủ đã yêu cầu EVN ngừng bán đấu giá số cổ phần đang nắm giữ tại ABBank. Động thái này nói lên điều gì?

Về vấn đề này, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế Quốc hội, cho rằng việc dừng đấu giá này có thể hiểu là Chính phủ muốn vực dậy ngân hàng này bằng cách sẽ làm cho ngân hàng này lớn mạnh lên theo hướng hợp nhất với một ngân hàng nào đó để mở rộng quy mô và mạng lưới. Hoặc có thể bán cho một tổ chức tài chính nước ngoài.

Hiện ABBank đang có 3 cổ đông lớn, là MayBank, IFC và EVN. Nếu bán cho nước ngoài, có thể Chính phủ sẽ đồng ý phương án tăng lượng sở hữu cổ phần nước ngoài tại ABBank. Mong muốn của ABBank là muốn được bán cho đối tác nước ngoài lên 49%.

Tuy nhiên, Chính phủ kỳ vọng sẽ bán được giá cao để thu hồi vốn chứ không muốn bán lỗ. Bởi vậy, hướng lựa chọn đối tác nước ngoài với ABBank cũng còn nhiều gian nan.

Về việc bán cho nước ngoài, nhiều ý kiến cũng cho rằng không nên bán bằng mọi giá, nhất là khi cơ hội phục hồi đang đến. Bởi vậy, mức giá hợp lý cho cả hai bên là quan trọng, chứ không nên bán quá rẻ.

Nhưng mức giá nào vừa hợp lý cho ngân hàng nội, lại vừa khuyến khích nhà đầu tư chi tiền lại còn phụ thuộc vào thể trạng của từng ngân hàng. Bởi vậy, Chính phủ sẽ phải cân nhắc thiệt hơn trong cái nhìn dài hạn và tổng thể.

Sẽ quyết liệt tái cơ cấu

Với lộ trình tái cơ cấu theo hướng giảm số lượng ngân hàng từ hơn 30 xuống còn 15 - 17 ngân hàng đến năm 2017 thì làn sóng sáp nhập, hợp nhất, mua bán trong lĩnh vực ngân hàng sẽ còn sôi động trong thời gian tới.

Thực tế, các ngân hàng nội cũng đang rất nỗ lực trong việc thực hiện tái cơ cấu theo hướng sẽ lớn mạnh lên. NamABank cũng là một điển hình. Hiện đang có thông tin liên quan đến việc sẽ sáp nhập với một TCTD nào đấy và sớm niêm yết trên sàn chứng khoán để minh bạch thông tin.

Thị trường đang đồn đoán đối tượng thâu tóm của NamABank là một ngân hàng cổ phần có trụ sở tại Hà Nội. Ngân hàng này hiện cũng đang rơi vào khủng hoảng khi lãnh đạo rơi vào vòng lao lý. Những giao dịch gần đây đang cho thấy tham vọng đó của NamABank.

Trước đó, Vietcombank đã phát đi thông tin sẽ sáp nhập một ngân hàng vào hệ thống. Đối tượng được xác định là Saigonbank. Ngoài ra, BIDV và Vietinbank cũng sẽ tham gia vào quá trình tái cơ cấu này bằng cách nhận một ngân hàng vào hệ thống. Đối tượng của BIDV sẽ sáp nhập một ngân hàng phía Nam, đối tượng được xác định là ngân hàng nhà nước. Còn Vietinbank được xác nhận là sẽ nhận PGBank.

Trước đây, khi có thông tin sẽ về một nhà với Vietinbank, PGBank đã đưa thông tin lên website của ngân hàng nhưng sau đó gỡ xuống. Nguyên nhân được đại diện ngân hàng này giải thích là do thời điểm đó chưa được NHNN đồng ý.

Đến nay, NHNN đã đồng ý về mặt nguyên tắc. Hiện hai bên đang thực hiện khảo sát, sớm nhất cũng phải đến cuối tháng 6/2015 hoặc cuối năm mới có thông tin chính thức.

Tuy nhiên, quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng còn được NHNN tính đến phương án phá sản, giải thể.

Theo Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Phước Thanh, đến nay, về cơ bản, NHNN đã kiểm soát được tình hình của các NHTM cổ phần yếu kém. Khả năng chi trả của các ngân hàng yếu kém đã được cải thiện đáng kể, tài sản của Nhà nước và quyền lợi của người gửi tiền được bảo đảm, nguy cơ đổ vỡ hệ thống đã được đẩy lùi.

“Đối với những TCTD yếu kém không có triển vọng phục hồi và phát triển, NHNN kiên quyết xử lý pháp nhân theo quy định của pháp luật, kể cả áp dụng biện pháp giải thể, phá sản, can thiệp bắt buộc thì kiên quyết xử lý pháp nhân theo luật định”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Theo Phó Thống đốc, mục tiêu quan trọng nhất của tái cơ cấu là giúp các TCTD quan tâm hơn đến đổi mới, nâng cao hiệu quả hệ thống quản trị, điều hành, hệ thống kiểm soát, kiểm toán nội bộ và rà soát, kiện toàn tổ chức bộ máy, sắp xếp lại mạng lưới cũng như nỗ lực cải thiện năng lực tài chính và tăng vốn điều lệ để mở rộng hoạt động và nâng cao khả năng đối phó với rủi ro.

>> Reuters: NHNN phác thảo kế hoạch M&A các ngân hàng lớn năm 2015

Theo Minh Huệ