Tại sao nằm trên mỏ dầu khổng lồ trữ lượng lên tới 850 triệu thùng, nhưng Lebanon lại không thể khai thác một giọt dầu nào?

Thông tin này nghe có vẻ lạ bởi với trữ lượng ước tính 850 triệu thùng dầu và 96 nghìn tỷ khối khí đốt nhưng đến tận bây giờ Lebanon vẫn chưa thể khai thác được dầu mỏ như những nước trong khu vực như Ai Cập, Israel hay Đảo Síp. Thậm chí, quốc gia này có khoản nợ công lên đến 140% GDP dù nằm trên mỏ dầu khổng lồ.

Nguyên nhân chính của tình trạng này liên quan đến chính trị khi chính phủ phải trải qua 2 bước để có thể khai thác dầu mỏ làm giàu cho đất nước. Đầu tiên, chính phủ phải phân vùng các khu kinh tế để xác lập tọa độ khai thác, tiếp đó họ sẽ phải đàm phán phân chia lợi nhuận với những công ty khai thác.

Dẫu vậy, kể từ vụ ám sát Thủ tướng Rafik Hariri năm 2005, các phe phái tại Lebanon gồm nhóm hồi giáo dòng Sunni, Shia và Kitô giáo đã có nhiều tranh cãi cùng xung đột nhằm tranh giành ảnh hưởng trong nghị viện dẫn đến sự trì trệ trong khai thác dầu mỏ.

Dù được phát hiện có dầu mỏ vào năm 2009 nhưng những cuộc tranh cãi tranh giành quyền lực tại Lebanon diễn ra gay gắt hơn cả cuộc nội chiến Syria khi các bên không đồng ý về cách quản lý dòng người tị nạn, cách phân chia lợi nhuận và khai thác nguồn tài nguyên dầu mỏ.

Thậm chí, Lebanon đã không có tổng thống trong vòng 29 tháng kể từ tháng 5/2014, làm trì hoãn những quyết định quan trọng trong khai thác dầu mỏ. Kể từ cuộc kiểm định 46 doanh nghiệp dầu mỏ năm 2013, Lebanon chưa từng tổ chức một cuộc đấu giá quyền khai thác nào.

Chiến thắng của nhà lãnh đạo Michel Aoun vào tháng 10/2016 đã góp phần làm giảm bế tắc cho Lebanon. Nhiều nghị định kinh tế được thông qua vào tháng 1 năm nay và một cuộc tuyển chọn những công ty khai thác được diễn ra ngay sau đó. Tuy vậy, chính phủ Lebanon vẫn còn nhiều thách thức phải đương đầu phía trước.

Một số khu vực Lebanon đưa ra đầu thầu khai thác nằm trong vùng lãnh thổ mà Israel tuyên bố và hiện 2 quốc gia này đang tranh cãi về quyền được khai thác dầu mỏ trên vùng biển này.

Ngay sau tuyên bố đấu thầu khai thác của Lebanon với vùng lãnh thổ có diện tích 860 km2, Israel đã đưa ra một đạo luật khẳng định quyền khai thác của mình trên vùng lãnh hải này, một động thái mà người phát ngôn Nghị viện Lebanon, ông Nabih Berri cho là “một lời tuyên chiến với Lebanon”.

Trong tình hình căng thẳng hiện nay, nhiều khả năng những nhà đầu tư nước ngoài sẽ chờ đợi chứ chưa vội đổ cả triệu USD vào khai thác. Bởi vậy, nhiều khả năng Lebanon nằm trên mỏ dầu nhưng vẫn chưa thể khai thác ngay trong thời gian tới.

Lợi ích của các công ty đã thúc đẩy chính phủ Mỹ cố gắng hòa giải quan hệ của 2 quốc gia trên, vốn không có quan hệ ngoại giao lẫn nhau nhưng có vẻ không thành. Những lời kêu gọi giải quyết hòa bình thông qua hội đồng Liên hiệp quốc cũng không được chú ý đến.

Tồi tệ hơn, ngay cả khi mọi chuyện được hòa giải và Lebanon bắt đầu khai thác, quốc gia này cũng gặp khó trong việc tìm kiếm khách hàng bởi những nhà cung cấp như Ai Cập, Israel hay Thổ Nhĩ Kỳ đã chiếm lĩnh thị phần trong khu vực.

BT