Tránh “quấy rối”, Dell quyết “bán mình”

Công ty sản xuất máy tính lớn thứ ba thế giới Dell đang thương thảo “bán mình” cho hai công ty đầu tư vốn tư nhân TPG Capital và Silver Lake. Cổ phiếu Dell giảm 48% trong vòng 5 năm qua trong khi chỉ số S&P 500 tăng 3,6%.

Nếu thương thảo thành công, Dell sẽ được thoát khỏi ảnh hưởng từ những thăng trầm của thị trường cổ phiếu. Giới đầu tư đã mất bình tĩnh khi bộ phận sản xuất máy tính cá nhân (PC) của Dell thu hẹp sản xuất và công ty này không thích ứng nổi trong thời thiết bị di dộng và điện toán đám mây.

Khi hủy niêm yết, CEO Michael Dell sẽ có thêm sự chủ động trong cuộc cạnh tranh với Apple và Samsung ở mảng tiêu dùng và Oracle, Cisco và IBM trên thị trường thiết bị dữ liệu.

“Họ có thể kiếm rất nhiều tiền trong những năm tới, hoặc họ có thể “cuồng” hơn và đầu tư mạnh vào mảng di động mà chẳng bị giới đầu tư đại chúng để mắt tới theo từng quý,” nhà phân tích Rich Kugele từ Needham & Co. nói.

Thỏa thuận có thể được công bố ngay trong tuần này, nhưng cũng có thể đổ vỡ nếu TPG và Silver Lake không thu xếp được tài chính hoặc không tìm được cách thoái vốn. Vụ mua lại này sẽ cần tới 20 tỷ USD vốn cổ phần và vốn vay.

Cổ phiếu Dell tăng trên 20% trong hai ngày trở lại đây.

Chiến lược mạnh tay

CEO Michael Dell đã mất tới 12,7 tỷ USD trong 4 năm trở lại đây vì nhu cầu PC thấp. Ông đang nhắm tới thu hút khách hàng bằng phần mềm, thiết bị lưu trữ và dịch vụ tư vấn cao cấp. Dù rời khỏi ngành PC và các thiết bị điện tử có biên lợi nhuận thấp khác sẽ tăng lợi nhuận, nhưng lại giảm doanh thu.

Dell có thể thúc đẩy quá trình cải tổ nếu hàng quý không bị các cổ đông đại chúng quấy rầy, nhà phân tích Abhey Lamba tại Mizuho Securities USA nói.

“Chiến lược của Dell sẽ tác động tới 2/3 công ty, ông rất mạnh bạo,” Lamba nói. “Khó mà thi hành được nếu vẫn là công ty đại chúng.”

CEO Dell thành lập công ty với chỉ 1000USD vào năm 1984 tại ký túc xá ĐH Texas. Ông được xem là thiên tài kinh doanh trong ngành máy tính. Dell chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng năm 1988.

Dell cho rằng có thể bán các máy móc tinh vi một cách hiệu quả và tiện lợi hơn là người ta nghĩ. Tầm nhìn của Dell khi ấy đã giúp công ty tăng trưởng vượt bậc suốt 20 năm liền.

Thương vụ đắt giá

Dù đã tăng mạnh trong mấy phiên trở lại đây, nhưng giá trị doanh nghiệp 19,1 tỷ USD của Dell mới chỉ gấp có 4,4 lần EBITDA năm 2012. Mức định giá này thấp nhất trong số các công ty bán phần cứng máy tính, trừ Hewlett-Packard.

Khi hủy niêm yết, CEO có thể thực thi những bước đi mạnh mẽ hơn, kiên quyết hơn.

Nhưng muốn hủy cũng không dễ vì nếu thành, đây sẽ là vụ mua lại huy động nhiều vốn cổ phần và vốn vay nhiều nhất kể từ năm 2007.

Trong số 14,2 tỷ USD tiền mặt và đầu tư của Dell tới ngày 02/11, “hầu hết” là ở nước ngoài. Nếu đem tiền về Mỹ, số tiền này sẽ bị đánh thuế.

“Một vụ cỡ này sẽ cần phải có vài công ty đầu tư vốn tư nhân,” nhà phân tích Shaw Wu từ Sterner Agee & Leach, viết trong báo cáo nghiên cứu đề ngày 14/01. “Vốn huy động sẽ rất lớn.”

Hủy niêm yết

Những vụ mua lại dùng vốn vay lớn đã rất hiếm kể từ thời khủng hoảng tài chính, và lịch sử những vụ kiểu như thế cũng chẳng hào nhoáng cho lắm. Nhà sản xuất chip Freescale Semiconductor từ thời là công ty đại chúng kinh doanh đã rất khó khăn.

Các công ty công nghệ khác, như nhà sản xuất ổ đĩa Seagate Technology, đã cố hủy niêm yết nhưng thương thảo không thành công do vấn đề định giá và huy động vốn.

Vụ mua lại Fidelity National Information Services Inc. hồi năm 2010 cũng thất bại vì công ty muốn bán với giá cao hơn mức giá các công ty đầu tư vốn tư nhân đề nghị.

Trước đây Michael Dell đã từng nói tới ý tưởng hủy niêm yết. Hồi năm 2010 ở New York, Dell từng nói mình thích ý tưởng này, nhưng khi cả khán phòng đột ngột im lặng, thì ông lại chuyển sang chủ đề khác.

Chắc chắn Dell sẽ dùng cả tiền của mình để tham gia mua lại công ty. Quỹ đầu tư cá nhân MSD Capital LP của ông hiện có giá trị khoảng 9,25 tỷ USD.

Miền đất mới

Khi hủy niêm yết, Dell có thể chi cái mình muốn và cắt chỗ nào cần để biến công ty thành một nhà sản xuất thiết bị dữ liệu. Ông cũng đang cân nhắc một đợt tấn công nữa vào thị trường di động. Jettisoning PC là một lựa chọn.

Hiện nay máy tính để bàn và laptop hàng năm vẫn mang lại hàng chục tỷ USD doanh số cho Dell. Số tiền này có thể dùng để mở rộng công ty.

Hiện Dell vẫn phải đuổi theo các đối thủ như IBM và Oracle trong mảng điện toán đám mây.

Dù khó khăn là thế, nhưng mỗi quý Dell vẫn thu về lợi nhuận từ hoạt động SXKD tới cả tỷ USD.

“Không phải PC đang biến mất,” ông Kugele nói. “Nhưng các công ty cung cấp linh kiện cho Dell để sản xuất PC sẽ phải tính tới chuyện chuyển sang sản xuất linh kiện cho thiết bị di động.”

Dell cũng đang tính tới chuyện tăng cường sức mạnh ở mảng thiết bị mạng và lưu trữ nội dung bán kèm với server máy tính. Hiện Dell đang giành thêm thị phần ở thị trường có biên lợi nhuận cao này.

Thùy Dương