Scandal hối lộ quan chức Mexico: Trùm bán lẻ Wal-mart khó "chạy" tội

Vụ việc này có thể làm lạnh xương sống của những nhà điều hành cấp cao nhất. Những khoản thanh toán bôi trơn và các chi phí kinh doanh khác ở nhiều thị trường khác nhau không còn được dung thứ nữa. Luật chống tham nhũng đã mở rộng ra phạm vi quốc tế và đang trở nên ngày càng khắt khe. Đạo luật tham nhũng của Anh năm 2010 thậm chí còn khắt khe hơn FCPA.

Hội nghị chống tham nhũng của Liên Hiệp Quốc đã thúc đẩy Liên minh Châu Âu, Trung Quốc, và các nước khác thiết lập các tiêu chuẩn minh bạch cho các công ty của quốc gia mình: các giám đốc điều hành và các ban giám đốc phải ghi nhớ rằng họ chịu trách nhiệm cá nhân cho những hành động của nhân viên và các chuyên viên của họ ở nước ngoài. Với sự mạnh tay của nhà làm luật trong vụ việc của Wal-Mart, các tập đoàn phải ghi nhớ những bài học về việc bao che và áp dụng những phương pháp phòng tránh và cảnh báo. Đó là:

1. Cam kết không dung thứ. 

Các ban giám đốc phải thể hiện cam kết bằng cách chính sách cụ thể. Những quy định đó phải nêu rõ các quy chuẩn với các món quà, sự kiện chiêu đãi, rửa tiền, các khoản thanh toán bôi trơn... Quan trọng không kém là việc các chính sách của công ty phải bao gồm quy trình chi tiết về cách mà chúng được thực hiện. Thể hiện rằng những quy trình đó tồn tại, và khi làm theo có thể miễn dịch các nhà điều hành khỏi các cáo buộc phạm tội theo luật chống tham nhũng nghiêm khắc nhất như luật chống tham nhũng của Anh. Điều này không áp dụng đối với FCPA.

2. Nếu như bạn đang đào một chiếc hố, hãy dừng lại. 

Nếu như bạn phát hiện ra việc hối lộ trong công ty, hãy trèo ra khỏi cái hố này và tập trung ngay lập tức vào việc loại bỏ những hành vi sai trái, chứ không phải việc kiểm soát thiệt hại.

Ví dụ như Wal-Mart, các nhà điều hành hàng đầu bao gồm thư ký văn phòng và viên chức về đạo đức đã nhận lời khuyên chân thành và cứng rắn từ điều tra viên nội bộ của công ty (một cựu đặc vụ FBI) và người Tổng cố vấn. Lời khuyên đó đã bị chôn vùi. Dù cho thiệt hại đáng kể đã xảy ra, Wal-Mart đã có thể báo cáo với các cấp có thẩm quyền ở Mỹ và Mexico. Hiệu quả hơn, họ có thể giải quyết các hành vi sai trái của quan chức cấp cao của Wal-Mart tại Mexico, vậy mà người này từ đó đến nay đã được đưa lên cấp cao nhất tại trụ sở của Wal-Mart tại Arkansas.

Họ đã không làm cả hai việc ấy, và giờ đây sẽ bị xét xử không chỉ vì hành vi sai trái ban đầu, mà còn vì sự thất bại trong việc tự báo cáo, và vì đã làm ngơ với những sự vụ đang trở thành tâm điểm của cuộc tranh luận. 7 năm sau, Wal-Mart đã nhận ra rằng không có chiếc hố nào được đào đủ sâu để lẩn tránh.

3. Quy định một người chịu trách nhiệm. 

Đó là một viên chức làm việc cùng với bộ phận pháp chế và thực thi luật của doanh nghiệp. Người này phải được hoạt động độc lập, có thể phản ánh những phát hiện của mình trực tiếp đến ban quản trị. Viên chức này nên có một sự ràng buộc chắc chắc để báo cáo những sự vi phạm đáng ngờ với các cấp có thẩm quyền về luật pháp. Những cuộc điều tra nội bộ không thể bị xem nhẹ.

4. Đảm bảo rằng các nhân viên biết rõ vai trò của họ. 

Các nhân viên phải có một sự ràng buộc chắc chắn để thổi còi nội bộ càng sớm càng tốt. Có 2 điểm quan trọng để đạt được điều này: Phải giáo dục nhân viên từ lúc mới tuyển dụng về những việc mà họ phải thực hiện. Phải có chế tài đối với hành vi không thông báo với các cấp có thẩm quyền khi phát hiện sai trái. Cùng lúc, các nhân viên phải có sự đảm bảo rằng việc tuýt còi sẽ không ảnh hưởng đến sự nghiệp của họ. Điều này nói dễ hơn làm! Nhưng các tập đoàn như IMG, Daimler, General Electric và Ford Motor đều có các chính sách mạnh mẽ về việc này.

5. Suy nghĩ toàn cầu và quản trị rủi ro toàn cầu. 

Công ty phải nắm được quy định và các rủi ro liên quan khi kinh doanh trong các môi trường "nổi tiếng" về tham nhũng. “Báo cáo Transparency Internationa“ là một nguồn tuyệt vời cho việc tìm kiếm thông tin như vậy.

Ví dụ: Một cuộc kiểm tra về việc thực hiện FCPA đã tiết lộ rằng ngành dầu khí nhận được nhiều sự chú ý hơn từ các công tố viên liên bang (18% các cuộc điều tra FCPA) hơn bất cứ ngành nào khác. Có phải ngành này hay xảy ra tham nhũng? Không phải! Đó là vì dầu mỏ là một ngành có vốn đầu tư cao và tỷ lệ rủi ro cũng cao.

Nên nhớ rằng các luật chống tham nhũng không đồng nhất. Luật tham nhũng của Anh cho các tòa án của Anh quyền thực thi với các vụ tham nhũng được thực hiện ở bất cứ đâu trên thế giới. Đây là những tiêu chuẩn trách nhiệm cực kỳ rộng. Điều luật "những cánh tay dài" này có thể khiến bạn, phải chịu trách nhiệm cho việc hối lộ của công ty mình ngay cả ở những quốc gia không có điều luật chống tham nhũng, khi có "dính dáng" đến Anh.

Tham nhũng là một chiếc “ghim dập” trong kinh doanh ở nhiều nước, nhưng các viên chức nước ngoài hiếm khi quan tâm các khó khăn về mặt pháp lý của bạn. Làm cách nào bạn có thể giải quyết thực trạng này? Chỉ có việc tự đặt ra những quy định nghiêm khắc đối với chính mình, và nắm chắc thông tin về quy định pháp luật của địa bàn hoặc của quốc gia của đối tác kinh doanh.

Trong mỗi 5 siêu thị ở Mexico thì 1 là của Wal-Mart. Họ là nhà bán lẻ lớn nhất ở thị trường này. Liệu việc thống trị thị trường của nó xứng đáng với cái giá phải trả? Hãy hỏi những quan chức cao cấp của Wal-Mart sau khoảng 1 năm nữa – nếu như họ chưa vào tù.