Phụ huynh đổ xô xét nghiệm DNA cho con từ khi mới lọt lòng để... tìm kiếm dấu hiệu trở thành thần đồng trong tương lai
Những lời hứa hẹn của các công ty cung cấp dịch vụ xét nghiệm DNA khá hào nhoáng, cam kết sẽ giúp các phụ huynh khám phá tiềm năng của trẻ trong mọi lĩnh vực, từ toán học đến logic, thể thao hay cả trí tuệ và cảm xúc.
Vài tháng sau khi con gái ra đời vào năm 2017, Chris Jung đã mang ống nghiệm chứa nước bọt của cô bé đến phòng xét nghiệm di truyền ở Hồng Kông. Anh đặt tham vọng lớn cho đứa bé và đang tìm kiếm những dấu hiệu đầu tiên thể hiện về tương lai trong kết quả kiểm tra DNA. Cô bé có thể trở thành một chuyên gia tài giỏi, thậm chí là một bác sĩ, Jung nghĩ.
Thế nhưng, kế hoạch của Jung bất ngờ thay đổi sau khi phòng xét nghiệm của Gene Discovery trả kết quả phân tích, cho biết con gái anh có khả năng thiên về âm nhạc, toán học và thể thao, dù khả năng ghi nhớ chi tiết kém hơn. Khi cô bé lớn lên, Jung chia sẻ anh sẽ đầu tư nhiều tiền để cô bé có thể phát triển những thế mạnh đó, đồng thời không định hướng cho các ngành đòi hỏi khả năng ghi nhớ cao.
Jung, COO cùa Good Union - công ty mẹ của Gene Discovery, cho hay: "Ban đầu, tôi muốn cô bé trở thành một chuyên gia như bác sĩ hoặc luật sư. Nhưng khi kết quả cho thấy khả năng ghi nhớ của cô bé không tốt, tôi đã thay đổi kỳ vọng vì nếu là chuyên gia thì cô bé sẽ phải học và ghi nhớ nhiều."
Gene Discovery cung cấp dịch vụ xét nghiệm DNA nhanh tại các cửa hàng được đặt trong khu mua sắm ở Hồng Kông - Tsim Sha Tsui. Hơn 1 nửa khách hàng của họ đến từ Trung Quốc đại lục. Ở quốc gia đông dân nhất thế giới, các bậc phụ huynh hầu hết đều mong muốn con cái trở thành những thần đồng, nhưng việc xét nghiệm DNA lại chưa được cấp phép. Kỳ vọng đối với con cái cũng phản ánh xu hướng của Trung Quốc trong việc họ muốn vượt ra khỏi giới hạn trong lĩnh vực nghiên cứu gen - một phần của cuộc đua đến với vị thế đứng đầu trong ngành này.
Hiện tại, xét nghiệm di truyền đang bùng nổ ở Trung Quốc. Công ty nghiên cứu Global Market Insights cho biết doanh số của các dịch vụ xét nghiệm DNA tại quốc gia này sẽ tăng gấp 3 lần, lên 135 triệu USD vào năm 2025, trong khi năm ngoái là 41 triệu USD. Những công ty khác như EO Intelligence thì dự đoán con số đó sẽ còn tăng mạnh hơn nữa ở thị trường Trung Quốc, lên đến 405 triệu USD vào năm 2020. EO Intelligence cũng ước tính, cùng thời điểm đó, khoảng 60 triệu người tiêu dùng Trung Quốc sẽ sử dụng bộ dụng cụ xét nghiệp DNA, tăng từ 1,5 triệu người vào năm ngoái.
Tốc độ tăng trưởng của thị trường xét nghiệm gen Trung Quốc đang trên đà vượt Mỹ.
Hiện tại, thị trường Trung Quốc vẫn còn rất nhỏ so với thị trường 300 triệu USD ở Mỹ, nhưng Gene Discovery kỳ vọng rằng đà tăng trưởng của đất nước sẽ giúp họ tiến xa hơn, với doanh thu hàng năm tăng gần 17% vào năm 2025 so với 15% ở Mỹ, theo Global Market Insights.
Gene Discovery là một trong nhiều công ty đang tìm cách phục vụ nhu cầu ngày càng lớn đó, đóng vai trò là "thầy bói" thời hiện đại với DNA là "quả cầu pha lê" của họ. Một lệnh tìm kiếm trên JD.com hay Mandarin hiển thị hàng chục kết quả về các công ty cung cấp dịch vụ thử nghiệm tài năng cho trẻ và cả những em bé mới sinh. Những lời hứa hẹn của họ khá hào nhoáng, cam kết sẽ giúp các phụ huynh khám phá tiềm năng của trẻ trong mọi lĩnh vực, từ toán học đến logic, thể thao hay cả trí tuệ và cảm xúc. Giúp con bạn "giành chiến thắng ngay từ vạch xuất phát" đã trở thành một phương pháp marketing phổ biến.
Ở một xã hội như Trung Quốc, với 15 triệu em bé ra đời vào năm ngoái, thì những lời "tiên đoán" này rõ ràng là rất hấp dẫn. Tuy nhiên, nhiều thông báo mới đây từ các công ty cho thấy rằng kết quả xét nghiệm DNA cũng chỉ như cung hoàng đạo, chứ không bắt nguồn từ khoa học, dù trước đó họ cho rằng DNA có thể được sử dụng để đánh giá khả năng ghi nhớ dữ liệu, chịu đựng căng thẳng hoặc thể hiện khả năng lãnh đạo. Các ý kiến phản đối cho rằng trong nhiều trường hợp, ngay cả những thông báo có cơ sở khoa học, như đánh giá nguy cơ mắc bệnh tự kỷ, đều chỉ là nghiên cứu ở giai đoạn đầu và chưa có kết luận đầy đủ.
Anh Jung chia sẻ: "Các bài kiểm tra DNA có thể là một trong những yếu tố mang tính thúc đẩy, từ đó cha mẹ có thể chuẩn bị tốt hơn cho tương lai của con cái." Chi phí xét nghiệm trên trang web của Gene Discovery có giá 4.500 HKD (575 USD) và có "gói i-Genius" để kiểm tra tài năng của những trẻ mới tập đi.
Năm 2017, sau khi sinh em bé, Zhou Xiaoying đã đăng ký dịch vụ ở một trung tâm sau sinh, nơi chị được các y tá chăm sóc, nấu nướng và giúp phục hồi sức khoẻ. Tại đây, đại diện bán hàng từ một công ty xét nghiệm gen đã quảng cáo với chị: với khoảng 1.500 USD, công ty này sẽ lấy nước bọt của con trai chị và cho gia đình cái nhìn về tương lai của bé.
Zhou Xiaoying chơi cùng con trai 2 tuổi.
Sau đó, đại diện công ty chia sẻ với chị Zhou rằng con trai chị có năng khiếu về âm nhạc, nghệ thuật nhưng không mạnh về thể thao. Zhou chia sẻ rằng bé trai 2 tuổi của chị giờ đã có thể ngân nga hát theo giai điệu của một bài hát sau khi chỉ nghe 1 lần và gia đình cũng chuyển tới một ngôi nhà lớn hơn, dự định sẽ giúp bé phát triển tài năng ở đó. Zhou huỷ đăng ký lớp học bơi và chạy cho con, chị sẽ mua một cây đàn piano, cho bé học từ sớm.
Từ trước đến nay, người Trung Quốc luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển cho thế hệ tiếp theo, trong khi những tiến bộ về công nghệ đã khiến họ đổ xô thực hiện xét nghiệm DNA, Wang Zhaochen - giảng viên đạo đức sinh học tại Đại học Chiết Giang, cho hay. Ông nói, nhưng việc này đã khiến cộng đồng khoa học địa phương ngại rằng số lượng các bài kiểm tra gia tăng có thể "ảnh hưởng xấu đến các bài xét nghiệm di truyền thực sự giúp họ chẩn đoán bệnh."
Timothy Caulfield - chuyên gia chính sách đạo đức sinh học và y tế Đại học Alberta, cho biết: "Một bài kiểm tra DNA không thể nào cho ra kết quả hoàn toàn chính xác về những đặc điểm phức tạp của con người. Những gia đình này đang thay đổi cuộc sống của chính con cái họ."
