“Nuôi nợ để đòi nợ”, chuyên gia khuyến nghị rút kinh nghiệm từ chương trình “tay 3” hỗ trợ bất động sản một thập kỷ trước để kích thích phục hồi
Chuyên gia cho rằng, những giải pháp đã có trong quá khứ, đã thành công có thể áp dụng trong điều kiện hiện nay, nhưng cần rút kinh nghiệm.
"NGÂN HÀNG KHÔNG SỢ MẤT TIỀN NHƯNG SỢ TRÁCH NHIỆM..."
TS. Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia cho biết, ông đang kiến nghị với TP.HCM trong chương trình trung hạn phục hồi kinh tế, xem phục hồi thị trường bất động sản là bước đột phá để dẫn dắt, kích thích sự phục hồi của nền kinh tế nói chung và TP.HCM nói riêng.
Đối với TP.HCM, bất động sản là một trong 9 nhóm ngành dịch vụ chủ lực để phát triển. Để hỗ trợ doanh nghiệp cần nhóm chính sách tạo môi trường đầu tư, kinh doanh, gỡ tất cả nút thắt, thắt chỗ nào phải gỡ để doanh nghiệp bung lên.
"TP.HCM có tới hơn 100 dự án tồn đọng, cần tháo gỡ để cho họ hoạt động. Nhưng khổ là mỗi dự án vướng khác nhau thì phải có hướng xử lý khác nhau, dù vậy nhất quyết phải gỡ bởi đây là bước khởi động đầu tiên để cho thị trường phát triển", TS. Trần Du Lịch cho biết.
Chuyên gia này nhận định, TP.HCM có kinh nghiệm nhiều năm xem đầu tư công như kích thích để tăng tổng cầu. Và kinh nghiệm nhiều năm cho thấy cứ 1 đồng đầu tư công sẽ kích thích đầu tư xã hội từ 8-10 đồng. Nếu giải ngân đầu tư công 50.000-60.000 tỷ đồng thì sẽ kích thích thị trường 500.000-600.000 tỷ đồng.
Ông Trần Du Lịch nêu, Đại hội Đảng bộ XI của TP.HCM cũng ưu tiên chương trình di dời nhà ở nhưng trong thời gian qua chưa được như kỳ vọng, nếu triển khai thì sẽ kích thích nhu cầu hồi phục kinh tế.
"TP.HCM cần có một chương trình kết nối doanh nghiệp và ngân hàng. Với các doanh nghiệp gặp khó khăn về dòng tiền, cần chương trình kích cầu lãi suất, thực hiện trong nhiều năm để tạo dòng tiền, kích thích. Lúc này, vai trò kết nối của ngân hàng và doanh nghiệp thông qua vai trò của chính quyền là rất cần thiết", TS. Trần Du Lịch cho biết.
Theo vị này, rút kinh nghiệm năm 2010-2012, có thể cung cấp tín dụng cho những doanh nghiệp bị nợ đọng, quá hạn, không còn khả năng vay để vẫn tạo dòng tiền cho doanh nghiệp hoạt động trở lại.
"Tôi kỳ vọng nếu TP.HCM lấy những chương trình trung hạn, cơ bản như vậy thì thị trường kết cấu hạ tầng TP.HCM, giai đoạn sau sẽ ổn định, bền vững hơn, tạo bước phát triển tốt hơn. Dù hiện nay, chúng ta mới hé cửa kinh tế nhưng tôi tin rằng, triển vọng trong nguy cơ, bây giờ rõ nhất là qua đại dịch, nhìn những bất cấp của tất cả lĩnh vực và trong sắp tới, có giải pháp để xử lý bất cập, để sau đại dịch phát triển bền vững", TS. Trần Du Lịch nhận định.
Chuyên gia này cho rằng, gãy đổ vừa qua gây khó khăn là do nhiều doanh nghiệp đã nợ chồng nợ, không còn đáp ứng được điều kiện vay, không còn "quota" để vay được nữa. Nhưng nếu doanh nghiệp có phương án kinh doanh, nếu được vay tiếp có khả năng có dòng tiền để trả nợ cũ, thì có thể tạo điều kiện cho họ thông qua một gói kích cầu hỗ trợ.
Giải pháp này xuất phát từ một chương trình từ giai đoạn năm 2008-2009, còn gọi là chương trình "tay 3" gồm nhà nước, ngân hàng thương mại và doanh nghiệp. Doanh nghiệp nếu xây dựng phương án vay, được thẩm định và được cấp vốn thì có thể làm ra tiền trả nợ cũ cũng như nợ mới, gọi là "nuôi nợ để đòi nợ".
TS.Trần Du Lịch cho biết, ngân hàng thương mại thời điểm đó nói không sợ mất tiền nhưng sợ trách nhiệm nếu khoản vay không đúng quy định. Khi ấy, NHNN Chi nhánh TP.HCM đã phối hợp với các cơ quan liên quan để xử lý từng dự án cụ thể, linh hoạt sáng tạo gỡ khó, cứu nhiều doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp thay vì "chết" thì phục hồi phát triển, trả được nợ cũ, không vướng nợ quá hạn.
"Tôi tin rằng nếu làm được điều trên sẽ cứu rất nhiều doanh nghiệp, có lợi cho cái chung, kinh tế sẽ phục hồi tốt hơn. Kinh nghiệm từ giai đoạn trước là những doanh nghiệp này thường sẽ lo làm ăn, trả nợ, không nợ quá hạn. Cần có cơ chế để ngân hàng thương mại không lo trách nhiệm cho vay vì khoản vay vượt ngoài khuôn khổ quy định. Những giải pháp đã có trong quá khứ, đã thành công có thể áp dụng trong điều kiện hiện nay", TS. Trần Du Lịch chia sẻ.
CẦN RÚT KINH NGHIỆM TỪ GÓI HỖ TRỢ NĂM 2008
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính ngân hàng cho biết, qua trao đổi với khoảng 14 hiệp hội và ngành nghề, một trong những vấn đề mong muốn nhất là cơ chế chính sách và khâu thực thi phải quyết liệt.
Riêng thủ tục về đầu tư, xây dựng, nhất là thủ tục tiếp cận đất đai, dù đã được tiết giảm nhưng vẫn là phức tạp nhất. Vì vậy, còn nhiều dư địa để chúng ta cải thiện. Thực tế, từ tháng 5/2020 có Nghị quyết 68 về cải cách thủ tục hành chính giai đoạn 2020-2025 nhưng trong hơn một năm qua chưa làm được nhiều, vẫn còn nhiều ách tắc, lãng phí.
Như TP.HCM có hơn 100 dự án bị ách tắc, nếu được giải toả sẽ hỗ trợ rất nhiều cho các dự án và hoạt động của doanh nghiệp.
Về kênh tiếp cận vốn, chuyên gia này cho rằng, tín dụng bất động sản nhà ở không giảm. Nhưng đôi khi, điểm rơi chưa chính xác, siết thì siết chặt, lỏng thì thả lỏng.
Về gói hỗ trợ lãi suất, ban đầu dự kiến hỗ trợ lãi suất 3-4%/năm, doanh nghiệp chỉ phải trả lãi suất khoảng 5%/năm. Câu hỏi đặt ra là vì sao không hỗ trợ nhiều hơn? Bởi, có lo ngại nếu hỗ trợ nhiều hơn sẽ rơi vào tình trạng như đã mắc phải từ 2008 là nhiều doanh nghiệp dùng tiền đó... gửi ngân hàng lấy lãi. Với 3%/năm hỗ trợ lãi suất, nếu Chính phủ tung ra ngân sách khoảng 3.000 tỷ đồng để hỗ trợ.
"Phải xác định được nguồn tiền lấy từ đâu, có trọng tâm trọng điểm chứ không làm đại trà. Đấy là nguồn lực tuyệt vời để doanh nghiệp tiếp cận vốn", TS. Cấn Văn Lực nói.
Chuyên gia này cũng ủng hộ gói cho vay nhà ở xã hội 30.000 tỷ đồng. Giống như gói kích cầu năm 2013, Bộ Xây dựng đã rất quyết liệt. Vấn đề bây giờ phải rút kinh nghiệm những gì bất cập vướng mắc còn hạn chế, tồn tại khi triển khai gói đó để không lặp lại vướng mắc đó nữa.
"Để hạn chế xin cho, có thời gian cụ thể, cần quan điểm dứt khoát để doanh nghiệp, người dân hoạch định được kế hoạch tốt. Làm tốt việc cho ai vay, hỗ trợ chủ đầu tư hay người dân, cần làm rõ quan điểm và nếu triển khai thì nên thực hiện ngay trong giai đoạn 2022-2024", TS. Cấn Văn Lực khuyến nghị.
