Nhìn cách người Do Thái dạy con từ 3 tuổi để hiểu vì sao họ không sinh ra một thế hệ trẻ 'ăn bám' bố mẹ

"Con chỉ việc học thôi, việc nhà để đấy mẹ làm cho" là câu nói khá quen thuộc với các bậc phụ huynh Việt Nam. Với bố mẹ Việt, chỉ cần con học giỏi là đủ. Thế nhưng với người Do Thái thì khác, họ coi giáo dục sinh tồn là ưu tiên hàng đầu, với mong muốn sau này lớn lên mỗi đứa trẻ sẽ có một cuộc sống tốt đẹp hơn. Theo phụ huynh Israel, muốn bồi dưỡng kỹ năng sinh tồn độc lập của con, trước hết phải bồi dưỡng kỹ năng làm việc nhà. Như thế thì dẫu con có đi khắp năm châu bốn bể, phụ huynh cũng không cần lo lắng cho cuộc sống của chúng.

Vì yêu con phụ huynh Việt Nam không nỡ để bàn tay nhỏ xinh của chúng dính bẩn, không nỡ chiếm dụng thời gian học tập quý báu của chúng vì sợ làm ảnh hưởng tới thành tích thi cử. Thật tình chúng ta không biết rằng, dạy con làm việc nhà chính là bước đầu dạy kỹ năng sinh tồn cho con. Nền giáo dục Do Thái tổng kết: Đứa trẻ không được cha mẹ dạy làm việc nhà, lớn lên sẽ có một số biểu hiện không tốt như sau:

- Năng lực làm việc kém, "nói như rồng leo, làm như mèo mửa’’.

- Tính ỷ lại cao, thiếu tự chủ.

- Không hiểu được thành quả lao động không dễ gì đạt được, không hiểu được sự vất vả của cha mẹ.

- Không có lòng cảm thông.

Trong mắt nhiều bậc phụ huynh, nhà bếp là "khu vực cấm" đối với trẻ em. "Đừng vào đây, nguy hiểm lắm." "Trong này chỉ toàn mùi dầu mỡ, con mau ra ngoài đi." Khi trẻ tò mò muốn vào bếp xem xét, thường bị cha mẹ ngăn ở ngoài. So sánh các bà mẹ Việt kéo con ra khỏi bếp với các bà mẹ Do Thái khuyến khích con vào bếp, họ cho rằng: Con người muốn sinh tồn, bắt buộc phải có cơ sở vật chất, mà ăn uống chính là nền tảng của cơ sở đó.

Trong trường hợp đảm bảo an toàn, chúng ta có thể bảo con nhặt rau, rửa rau, như thế cũng sẽ khiến chúng cảm thấy mình được người lớn tin tưởng hơn. Điều đó giúp con trẻ vun đắp cảm giác an toàn, lòng tự tin và tính độc lập. Không riêng gì các bà mẹ Do Thái, tại Nhật Bản, người ta còn mở nhiều lớp "cha mẹ dạy dỗ con trẻ." Mỗi lớp học có khoảng sáu gia đình tham gia. Lũ trẻ sẽ học cách nấu nướng dưới sự hướng dẫn, chỉ bảo của phụ huynh. Ví dụ, cha mẹ dạy con đập trứng gà như thế nào thì vỏ trứng sẽ không rơi vào bát, hay không được dùng xà phòng rửa vỏ sò... Đối với việc vo gạo, rửa rau, thái rau… con sẽ mặc tạp dề, đeo găng tay, phụ huynh cầm tay hướng dẫn con thái cà rốt thành từng sợi nhỏ.

Làm việc nhà là rèn luyện kỹ năng sinh tồn cơ bản nhất. Phụ huynh Do Thái khuyến khích con em mình tích cực tham gia làm việc nhà như: Thu dọn giường, đổ rác trong thùng, quét dọn vệ sinh trong phòng giặt quần áo, nhổ cỏ ngoài sân. Họ cho rằng, đứa trẻ có kỹ năng làm những việc này thì cũng có trách nhiệm giữ gìn vệ sinh nhà cửa. Đồng thời họ cũng cho rằng, để trẻ gánh vác một phần việc nhà là giúp bồi dưỡng quan niệm gia đình và tinh thần trách nhiệm của chúng đối với gia đình, tăng khả năng gắn kết giữa các thành viên.

Dưới đây là những công việc trẻ có thể làm được theo cấp độ tăng dần tương ứng với từng độ tuổi của trẻ, qua đó dạy trẻ chịu trách nhiệm với hành động của bản thân.

1. Trẻ từ ba đến bốn tuổi:

- Đánh răng.

- Giúp cha mẹ cất quần áo và đồ dùng gọn gàng.

- Dọn dẹp phòng ở và thu xếp đồ chơi.

- Bỏ quần áo bẩn vào máy giặt.

2. Trẻ từ bốn đến năm tuổi:

- Tưới nước cho cây trong nhà.

- Giúp cha mẹ lau bàn.

- Giúp người lớn lấy một vài tờ báo.

3. Trẻ từ sáu đến tám tuổi:

- Biết làm hầu hết các công việc vệ sinh cá nhân.

- Quét dọn, lau sàn nhà trong phòng của mình.

- Mang rác xuống thùng rác dưới nhà.

- Biết dọn bàn ăn.

- Bỏ đồ linh tinh vào nơi thích hợp.

- Sắp xếp giường chiếu của mình.

4. Trẻ từ chín đến mười hai tuổi:

- Tự làm tất cả các công việc vệ sinh cá nhân.

- Lau chùi đồ dùng trong nhà.

- Giặt một số quần áo.

- Lau sàn nhà phòng khách.

- Giúp mẹ nhặt rau, rửa rau trong phòng bếp.

5. Trẻ từ mười ba đến mười lăm tuổi:

- Chuẩn bị bữa cơm cho các thành viên trong gia đình.

- Giặt giũ toàn bộ quần áo của mình.

- Giúp cha mẹ hoàn thành một vài việc khá rắc rối.

- Dự toán tiền cho mình.

- Lựa chọn mua sắm quần áo.

- Làm một số công việc ở khu vực lân cận.

- Là quần áo.

6. Trẻ từ mười sáu tuổi trở lên:

- Làm thuê kiếm tiền ở bên ngoài.

- Đi du lịch dưới sự quản giáo của người lớn.

- Lập kế hoạch đạt trình độ học vấn cao.

- Tự lo liệu chuyện ăn mặc của cá nhân.

- Lên kế hoạch và chuẩn bị bữa cơm cho cả nhà.

Yên Nhiên