Sướng như các 'tội đồ' khủng hoảng tài chính

5 năm sau ngày hệ thống tài chính Mỹ gần như ngã gục trước những đòn “chí mạng” của khủng hoảng, nền kinh tế nước này vẫn phục hồi chậm chạp trong bối cảnh lạm phát cao, người tiêu dùng dè dặt chi tiêu và niềm tin của doanh nghiệp còn ở mức thấp.

Tuy nhiên, những người được cho là “tội đồ” trong cuộc khủng hoảng đó vẫn sống xa hoa như những ông hoàng.

Nói tới khủng hoảng tài chính, hẳn không ai quên sự kiện ngân hàng Lehman Brothers 158 tuổi phá sản với khối nợ hơn 600 tỷ USD. Vụ phá sản này xảy ra vào ngày 15/9/2008, châm ngòi cho sự bùng nổ của khủng hoảng trên phạm vi toàn cầu. Khi đó, người lãnh đạo Lehman là CEO Richard Fuld. 5 năm sau vụ phá sản đi vào lịch sử, Fuld đang có một cuộc sống khiến nhiều người phải mơ ước.

Theo tờ Huffington Post, Fuld có một biệt thự lớn ở Greenwich, bang Connecticut, cộng một điền trang rộng hơn 16 hectare ở Sun Valley, Idaho, cùng một căn nhà 5 phòng ngủ ở Jupiter Island, bang Florida. Căn hộ mà Fuld sở hữu ở Manhanttan để tiện cho việc đi làm tại Lehman đã được ông bán lại vào năm 2009 với giá 25,87 triệu USD.

4 vị CEO khác của các ngân hàng Phố Wall điêu đứng thời đó, bao gồm Jimmy Cayne của Bear Stearns, Stanley O’Neal của Merrill Lynch, Charles Prince của Citigroup, và Ken Lewis của Bank of America cũng đều sống “ẩn dật” trong xa hoa.

Nguồn cơn khủng hoảng

Cuộc khủng hoảng tài chính 2008 khởi nguồn từ hoạt động cho vay thiếu kiểm soát trên thị trường thế chấp nhà của Mỹ từ những năm đầu thập niên trước, khi giá nhà ở Mỹ liên tục tăng mạnh. Những khách hàng có điểm tín dụng thấp vẫn được các ngân hàng nước nàycho vay tiền để mua nhà, với lãi suất thả nổi và cao hơn so với những người có điểm tín dụng tốt. Những khoản nợ được gọi là nợ dưới chuẩn (sup-prime mortgage) này sau đó được các ngân hàng thực hiện chứng khoán hóa, biến thành chứng khoán đảm bảo bằng nợ dưới chuẩn bán (MBS, CDO) cho các nhà đầu tư.

Sau một thời gian phát triển bong bóng, thị trường địa ốc Mỹ chuyển sang lao dốc và những khoản vay dễ dàng ngày nào hiện rõ độ nguy hiểm. Các con nợ chứng kiến giá nhà rớt thảm, mất khả năng thanh toán, ngân hàng không đòi được nợ, giá chứng khoán MBS và CDO cũng rớt thảm, gây nên những cơn hoàng loạn nối tiếp trên thị trường.

Tháng 3/2008, Bear Stearns suýt phá sản nhưng may mắn được Bank of America mua lại. 6 tháng sau, Lehman phá sản, khởi động một “chuỗi phản ứng” hạ gục hàng chục ngân hàng và các nhà cho vay thế chấp khác. Vài tuần sau, Quốc hội Mỹ gấp rút phê chuẩn một gói giải cứu tài chính trị giá 700 tỷ USD. Suy thoái kinh tế diễn ra ngay sau đó, khiến giá trị tài sản ở Mỹ “bốc hơi” 34.000 tỷ USD và tỷ lệ thất nghiệp lần đầu tiên vượt ngưỡng 10% trong 25 năm.

Rất nhiều phân tích, mổ xẻ, những lời buộc tội… được đưa ra sau đó nhằm vào những nhân vật được cho là góp phần gây nên cuộc khủng hoảng, bao gồm các CEO ngân hàng. Tuy nhiên, không một ai trong số họ phải ngồi tù, và chắc sẽ không bao giờ bị luật pháp “sờ gáy”. Ngoài ra, những nhà băng từng được xem là “quá lớn để đổ vỡ” phải nhờ tới tiền cứu trợ của Chính phủ Mỹ để sống sót qua khủng hoảng giờ trở nên lớn mạnh hơn bao giờ hết.

Cựu CEO Lehman Brothers mở công ty tư vấn


Trở lại với cựu CEO Fuld của Lehman. Tờ Huffington Post cho biết, Fuld sống khép kín kể từ ngày đó, không xuất hiện trong các cuộc phỏng vấn hay các sự kiện. Thi thoảng, ông gọi điện cho những người đồng nghiệp cũ ở Lehman mà ông coi là bạn bè để hỏi thăm tình hình. Kevin White, một sếp cũ ở Lehman cho hay, mỗi tháng Fuld gọi điện cho ông 1 lần, hỏi thăm chuyện gia đình, tình hình làm ăn của quỹ đầu cơ mà White thành lập sau khi rời Lehman.

“Richard là người của gia đình và ông ấy có cách nhìn nhận về vụ phá sản của Lehman như chuyện riêng tư”, White cho biết. White cũng thừa nhận rằng, một số đồng nghiệp cũ của ông ghét Fuld và không hiểu vì sao White vẫn giữ liên lạc với Fuld. Họ ghét Fuld vì cho rằng, Fuld đã cho phép Lehman vay nợ quá nhiều, dẫn tới đổ vỡ. Tính ra, cứ mỗi 1 USD tiền vốn mà Lehman có, ngân hàng nay vay ít nhất 30 USD.

Fuld đã lẳng lặng mở công ty tư vấn riêng có tên Matrix Advisors đặt trụ sở ở Manhattan và đã có một số khách hàng. Tuy nhiên, theo một số nguồn thân cận, công ty này không có nhiều khách bởi mọi người không muốn dính líu tới cái tên Fuld. 

kyanh