Người phụ nữ âm thầm "cầm cương" đồng Rúp

Tình thế của bà Elvira Nabiullia

Trước sự hỗn loạn của đồng Rúp, nghị sĩ đảng cầm quyền Evgeny Fyodorov đã yêu cầu thực hiện một cuộc điều tra hình sự đối với NHTW Nga. Ông gọi cơ quan này là “kẻ thù của nước Nga” và cho rằng các lãnh đạo của NHTW Nga đang thực thi tội ác tối đa bằng cách cố "dìm" đồng ruble xuống.

Mặc dù có rất ít dấu hiệu cho thấy các công tố viên sẽ đi theo lời buộc tội này, bầu không khí u ám hiện nay khiến người ta có thể đưa ra kết luận bà Nabiullina đang đảm đương một trong những công việc khó nhằn nhất trong giới tài chính.

Dưới sức ép của căng thẳng địa chính trị, các biện pháp trừng trị quốc tế chống lại Nga và giá dầu trượt dốc, đồng Rúp đã mất 39% giá trị so với đồng USD kể từ đầu năm tới nay.

Vào cuối tháng 10, bà Nabiullina đã cố gắng - nhưng thất bại - trong nỗ lực ngăn chặn sự suy giảm bằng cách tăng mạnh lãi suất 150 điểm cơ bản. Đầu tháng 11, bà mạnh dạn thả nổi đồng tiền nhằm đánh bại các quỹ đầu cơ đặt cược vào đồng Rúp.

“Bà Nabiullina bị công kích từ mọi phía, một số đổ lỗi rằng bà đã bóp nghẹt tăng trưởng khi tăng lãi suất, một số khác phàn nàn bà quá mạo hiểm khi thả nổi đồng Rúp, trong khi một bộ phận lại chỉ trích bà thả nổi đồng Rúp quá muộn” Yaroslav Lisovolik, chuyên gia kinh tế đến từ ngân hàng Deutsche Bank chi nhánh Moscow, nhận xét.

Bà Nabiullina có thể bị lên án nhiều hơn nữa khi NHTW Nga tiếp tục tăng lãi suất vốn đang ở mức 9,5% sau cuộc họp chính sách kéo dài một tuần sắp tới trong khi lạm phát được dự báo chạm mốc 9% vào cuối năm.

Bà phải đương đầu với những thách thức khổng lổ ngay cả khi không có khủng hoảng. Nhậm chức tháng 6 năm ngoái, 8 tháng trước khi nhà kinh tế học nhỏ nhắn Fed Janet Yellen trở thành vị nữ Thống đốc NHTW đầu tiên của một quốc gia thuộc G8.

Con đường dẫn Elvira Nabillia tới ngân hàng trung ương Nga

Sinh ra trong một gia đình công nhân dân tộc Tatar, người phụ nữ 51 tuổi được biết đến như một "con mọt sách" sớm tỏ ra xuất sắc trong môn toán. Sau khi nhận bằng tiến sĩ kinh tế của trường Đại học Moscow, bà làm việc tại Hiệp hội các nhà công nghiệp và doanh nhân Nga, nhóm vận đồng hành lang lớn nhất nước Nga. Sau đó bà bước chân vào chính phủ và nhanh chóng lên chức thứ trưởng kinh tế.

Từ trước khi Vladimir Putin trở thành tổng thống vào năm 2000, bà Nabiullia đã tạo dựng mối quan hệ với một số nhà kỹ trị chịu trách nhiệm về các chính sách cải cách và những nhân vật cốt cán trong nhóm các nhà kinh tế của ông Putin.

Năm 1998, bà tham gia Trung tâm phát triển chiến lược, cơ quan nghiên cứu được thành lập bởi German Gref, giám đốc đương nhiệm của Sberbank, ngân hàng lớn nhất nước Nga.

Bà cũng chính là người giúp tổng thống Nga Putin chuẩn bị hội nghị thượng đỉnh các nước G8 tại Nga năm 2006. Khi ông Putin hoán đổi vị trí với thủ tướng Dmitry Medvedev năm 2007, ông Putin bổ nhiệm cho bà chức bộ trưởng bộ kinh tế. Năm 2012, khi ông Putin bắt đầu nhiệm kì tổng thống thứ ba của mình, Nabiullina đã cùng đến điện Kremlin với tư cách là cố vấn kinh tế của ông.

Con đường sự nghiệp gắn chặt với ông Putin đặt ra câu hỏi liệu bà Nabiullina có thể can thiệp nhiều vào ngân hàng trung ương, đặc biệt khi bà thay thế Sergei Ignatiev. Người tiền nhiệm của bà theo phái "diều hâu" chống lạm phát và kiên quyết bảo vệ sự độc lập của NHTW.

"Khi Nabiullia được chọn, quan điểm là bà ấy đến từ điện Kremlin và những lo ngại về tăng trưởng có thể lấn át những quan ngại về lạm phát.Tuy nhiên, tháng 10 năm ngoái, bà ấy đã dập tắt những lo ngại này một cách quyết đoán. Bà ấy tìm kiếm luật lệ và luôn tuân theo luật lệ", Bikas Joshi - đại diện IMF tại Moscow - nhận định.

Các quy tắc này hầu hết được đưa ra bởi người khác. Ông Ignatiev dẫn dắt NHTW Nga theo đuổi mục tiêu lạm phát; lộ trình chuyển đổi cho một chế độ tỉ giá hối đoái linh hoạt được thiết lập trước khi bà Nabiullina tham gia vào; việc dọn dẹp và thanh lọc hệ thống ngân hàng cồng kềnh của Nga cũng được khởi động bởi người tiền nhiệm của bà.

Tuy nhiên, chính sự bền bỉ và tỉ mỉ giúp bà có được sự nể phục từ các chuyên gia. Một nhà kinh tế biết bà từ những ngày ở Trung tâm phát triển chiến lược nhận xét: Bà ấy lúc nào cũng hoàn thành nhiệm vụ.

Đồng nghiệp của Nabiullina mô tả bà là một người sáng suốt và làm việc có phương pháp. Sự tỉ mỉ đã mang lại thành công cho hầu hết các nhiệm vụ của bà. “Cống hiến của bà tại bộ kinh tế rất quan trọng bởi bà góp phần tăng phân quyền từ đó phát triển môi trường đầu tư trong khu vực,” ông Lisovolik cho hay.

Tại ngân hàng trung ương, bà tạo ra những sự thay đổi, dù không dễ nhận ra như cuộc chiến đồng Rúp, nhưng đã giúp hiện đại hóa tổ chức này. Bà được ghi nhận đã tạo ra một chính sách tiền tệ minh bạch hơn bằng việc tập trung vào lãi suất tái cấp vốn chủ chốt, lập kế hoạch họp thường niên của ngân hàng trong một năm tiếp theo, và phân định trách nhiệm rạch ròi.

Các động thái này phần nào trấn an các quan chức tài chính ngoài lãnh thổ Nga rằng, cho dù phương Tây nhìn nhận Nga quá hung hăng và hiếu chiến, các nguyên tắc cơ bản của chính sách kinh tế quốc gia này vẫn còn nguyên vẹn.

>> Lo đồng Rup mất giá, nhà giàu Nga tranh thủ sắm Roll Royce

Theo Thanh Trà