Michael Roach - Nhà sư doanh nhân tài ba của ngành kim hoàn New York

Lần thứ 2 trở lại Việt Nam trong vòng chưa đầy một năm, nhà sư doanh nhân - Michael Roach đã nhận được sự mến mộ của đông đảo giới doanh nhân, chủ doanh nghiệp.

Michael Roach đã áp dụng giáo lý Đức Phật trong 17 năm để điều hành Tập đoàn Kinh doanh Kim cương Andin International có mức tăng trưởng nhanh nhất trong ngành kim hoàn New York. Một điều kỳ lạ là trong suốt 17 năm, tiến sĩ Michael Roach đã sống mà không một ai biết ông là tu sĩ.

Lần đầu tiên đến Việt Nam vào tháng 4/2009, Michael Roach đã để lại ấn tượng khá sâu sắc với những ai từng tham gia buổi hội thảo của ông với chủ đề "Áp dụng triết lý cổ xưa vào quản trị kinh doanh và cuộc sống" do Công ty cổ phần sách Thái Hà tổ chức. Người đàn ông cao lớn, đôi mắt xanh thẳm, nước da hơi nhợt nhạt say sưa nói về tâm linh và những trải nghiệm của mình trong nhiều năm ứng dụng đặc tính của kim cương trong điều hành doanh nghiệp.

Vị tu sĩ Phật giáo với mái tóc khá dài mở đầu buổi nói chuyện bằng chất giọng trầm ấm với tiếng Việt lơ lớ: "Xin chào các bạn Việt Nam". Michael Roach bày tỏ sự cảm tình đặc biệt đối với Việt Nam - nơi ông không chỉ cảm nhận sức trẻ của doanh nhân mà còn nhận thấy sức mạnh tâm linh trong mỗi nhà lãnh đạo.

Và khi nghe Michael Roach thuyết giảng, khi tiếp xúc với ông bằng xương bằng thịt, người ta mới hiểu rằng tại sao một tu sĩ vốn quay lưng với cuộc sống thế tục lại có thể lãnh đạo một tập đoàn kim cương lớn và bằng cách nào Michael có thể hòa giải những đòi hỏi tâm linh với những ràng buộc vật chất.

Quả thật, đời sống tinh thần của Michael Roach được thử thách qua từng giờ, từng phút. Ấy là khi ông đến thăm hội chợ kim cương, tại mỗi khu trưng bày lại có hàng trăm phụ nữ xinh đẹp, kiều diễm đứng giới thiệu sản phẩm. Ông bị cánh chị em theo đuổi một cách trắng trợn mà không cần biết ông đã là một nhà tu hành. "Phật giáo có những phương thức mà các tu sĩ có thể sử dụng để ứng phó với những hoàn cảnh như vậy. Và trong những trường hợp này, tôi phải nói thẳng với họ là tôi đã xuất gia", ông nói.

Nước Mỹ vốn được coi là xứ sở mà mối quan hệ nam nữ được phát triển tự do và khá thoáng. Do vậy, với một người bình thường không dễ gì gạt bỏ nhu cầu cá nhân ra khỏi cuộc sống. Tuy nhiên, Michael cho rằng nếu đã sống trong tu viện nhiều năm qua, đã quyết tâm rời xa thế tục thì tâm trí bạn sẽ bận rộn với những điều cao siêu nghĩa lý hơn.

Tuổi thơ của Michael đã trải qua những tháng ngày không vui vẻ. Cha mẹ chia tay sau một vụ ly dị không mấy thân thiện. Ông đã chứng kiến sự thay đổi tận gốc rễ các trạng thái cảm xúc của cha mẹ, từ yêu nhau tha thiết đến ghét nhau thậm tệ. Rồi lúc ở trung học, ông cũng trải qua một hoàn cảnh tương tự với một cô bạn gái. Và ông nhận ra rằng từ yêu đến ghét không mấy xa xôi, không mấy khó khăn.

Những hình ảnh đầu đời này đã in đậm trong ông và thôi thúc ông đi tìm câu hỏi tại sao con người lại hành động như vậy. Đây cũng chính là lý do khiến ông dấn thân vào con đường Phật pháp. Phật giáo giải thích cho ông hiểu rằng sự bất hòa hợp trong mối liên hệ là do ý tưởng tiêu cực của những người trong cuộc đối với nhau và khi những ý tưởng này thay đổi thì tình cảm của chúng ta đối với người bạn tình cũng thay đổi. Tiêu cực ở đây có nghĩa là cái nhìn của chúng ta đối với người kia bị ảnh hưởng quá nặng bởi tình cảm cá nhân nên không chính xác, không thực và lãng mạn hóa..

Kim cương có mối quan hệ khá ràng buộc với các triết lý của Phật giáo. Michael Roach đến với kim cương cũng như một định mệnh và dường như, ông chẳng để tâm đến bất cứ thứ gì khác. Thậm chí, có người còn ví von rằng, ông bị kim cương ám ảnh đến mức độ khủng khiếp. Ông dùng kim cương thay thế vàng để trám răng. Và ông cũng khiến nhiều người hoảng khi tuyên bố rằng nếu được, ông sẽ gắn một viên kim cương thật lớn vào ngay giữa tam tinh tức là chỗ mà theo kinh điển nhà Phật, là địa điểm của huệ nhãn (con mắt thứ 3).

Một dự tính khác làm người nghe dựng tóc gáy là Michael tính xăm toàn bộ cuốn "Bát Nhã Tâm Kinh" (cũng lấy kim cương làm biểu tượng) lên khắp thân mình. Ông mê kim cương đến độ suốt ngày làm việc với loại đá quý này trong công ty cũng không đủ làm ông ta thỏa mãn và kết quả là Michael còn mua thêm máy móc để trang bị tại nhà riêng và cắt rũa kim cương trong những lúc rảnh rỗi.

Michael Roach tâm niệm kim cương có những đặc tính riêng mà bất kể các loại vật chất khác không có được, đó là độ rắn chắc mà bất cứ vật nào trong vũ trụ cũng không so sánh được. Đặc tính thứ hai của kim cương là trong suốt và hoàn hảo đến độ không có bụi bẩn hay tì vết... Xét về những đặc tính của kim cương, ông liên hệ với những đặc điểm của một con người. Doanh nhân cũng cần phải có cái tâm trong sáng, mạnh mẽ, quyết đoán và không dễ gì lay chuyển được.

Gia đình Michael Roach xuất thân từ Ireland và ông như một thằng khờ khi bước chân vào lãnh vực này... Kỹ nghệ kim cương thường nằm trong tay những người Do Thái Hasidic (một tông phái của Do Thái giáo chủ trương khổ hạnh và tin tưởng vào sự mặc khải của Thượng đế) và giữ gìn rất cẩn mật. 

Sở dĩ người ta giữ bí mật nghề nghiệp và tìm mọi cách không cho người ngoài tham gia là vì một kim cương giá trị hàng triệu đôla có thể bị đánh cắp và dấu kín trong người một cách dễ dàng. Vì vậy dân buôn bán kim cương chỉ nhận những người thân thuộc vào làm việc hay cộng tác.

Ông xin việc tại 30 công ty và bị cả 30 công ty từ chối cho đến khi ông gặp một người Do Thái mới lập nghiệp ở Mỹ. Anh ta không quen biết một ai ở xứ này và vì vậy, phải đánh liều cộng tác với ông. Khi ấy, Michael nói với người này rằng ông bằng lòng làm bất cứ việc gì, từ đưa thơ cho đến lau cửa kính... và sau cùng, anh ta bằng lòng. “Anh ta dạy nghề cho tôi từ con số không", ông nói.

Lúc đầu, Michael phải làm công tác đưa thư liên lạc, sau đó ông được vào phòng chứa kim cương, rồi ông học cách phân loại chúng. Trong năm đầu tiên, ông làm việc 18 giờ mỗi ngày và thiếu ngủ triền miên. May sao, ông độc thân, không bị những ràng buộc gia đình nên có nhiều thì giờ cho công việc. Từ nhà đến chỗ làm mỗi ngày ông mất 3 giờ rưỡi đi về bằng các phương tiện chuyên chở công cộng. Michael dùng thì giờ này để học thêm về Phật pháp cũng như đọc kinh nhật tụng.

Không bao lâu sau ngày thành lập công ty, ông được bầu làm trưởng một phân xưởng (lúc đó chỉ có 2 người). Ông nhận vị trí này với điều kiện là phân xưởng điều hành theo nguyên tắc riêng của ông và mọi việc diễn ra khá êm đẹp.

"Trong 5 năm dài, không ai biết tôi là tu sĩ vì tôi để tóc, mặc đồ lớn. Tôi khuyến khích mọi người làm điều lành, thực tập điều thiện mà không nói đó là Phật pháp. Còn sếp tôi? Ông ta biết phân xưởng của tôi làm lời hàng triệu mỹ kim nhưng không biết tại sao”, Michael Roach tiết lộ.

Theo ông, một trong những lý do quan trọng khiến các công ty không thành công là sự thiếu hòa thuận nội bộ chứ không phải thiếu thị trường. Nhân viên của Michael làm việc dựa trên tinh thần Phật giáo nên không xảy ra những ghen tỵ, tranh chấp. Nếu một nhân viên nào đó bị vây bủa với cảm giác giận dữ hay ganh ghét, ông sẽ đưa người ấy đi ăn trưa và giải thích cho họ biết rằng những cảm xúc này đã ảnh hưởng tai hại thế nào đến việc làm cũng như cuộc sống của họ. Và ông cũng tốn khá bộn tiền cho những buổi ăn trưa như vậy.

Khi ấy, ông giải thích để họ nhận ra rằng cảm xúc tiêu cực lưu lại trong tâm thức chúng ta khá lâu và khi bị những cảm xúc này tác động thì chúng ta không thể nào tập trung tư tưởng được. Hơn nữa, sau khi đối tượng của sự giận dữ đã mất đi, sau khi cuộc cãi vã đã kết thúc, chúng ta vẫn tưởng nghĩ về chúng. Nếu nhân viên được huấn luyện để không bị giận dữ và ganh tỵ chi phối thì tâm trí của họ rất thảnh thơi để chú trọng vào sản xuất. Tâm trạng ham muốn cũng không khác gì mấy.

Nếu trí óc không bị sự thèm muốn về tiền bạc, ăn uống, danh vọng, nhục ... ám ảnh thì người ta có nhiều thời giờ để làm những chuyện khác ích lợi hơn nhiều. Người ta thường hỏi ông rằng làm sao một tu sĩ lại có thể sống và làm việc trong một môi trường thuần túy vật chất và đầy cám dỗ như thế. 

Ông trả lời rằng lý do khiến ông hoạt động trong ngành kim cương không dính dáng gì đến tiền bạc cả, thuần túy là mơ ước tinh thần của ông. Chưa kể, ông được trả lương để thực hiện ước mơ và vì lẽ, nếu không được trả lương thì ông vẫn phải làm những công việc như vậy.

Và ông hoạt động trong ngành kim cương cũng vì một lý do khác đó là rất nhiều tăng sĩ cần được trợ giúp tài chính. Riêng tu viện Sera có 8.000 tu sĩ và chỉ hơn trăm người vượt thoát được đến Ấn Độ. Số còn lại lưu vong tản mạn trong rừng núi, sống trong những mái lều thô sơ với tất cả sự nghèo nàn thiếu thốn.

“Hiện nay tôi đang bảo trợ cho khoảng 2.000 tu sĩ. Tôi làm ra tiền nhưng không giữ tiền. Tôi tặng luôn cả tiền lương giám đốc vào những tu viện và các trại tỵ nạn Tây Tạng, tôi chỉ giữ lại một ít để chi dùng. Cùng với sự góp sức của nhiều người khác, chúng tôi xây cất trường học, lập hệ thống cung cấp nước, cư xá đền chùa, thư viện kể cả một công ty biến chế kim cương. Chúng tôi dạy các sư, các ni, các tín hữu cách sử dụng máy vi tính trong 20 trại tỵ nạn", ông chia sẻ.

Theo Hồng Anh