“Dây mơ rễ má” Nguyễn Xuân Sơn - OceanBank
Thông tin trong Báo cáo tài chính phát hành ngày 21/2/2009 của Ngân hàng TMCP Đại Dương – OceanBank (OJB) cho thấy, ông Nguyễn Xuân Sơn chính thức được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc OceanBank kể từ ngày 14/1/2009, thay thế cho người tiền nhiệm – cựu CEO Vũ Tú.
Kế đó, tới ngày 6/12/2010, ông Sơn tiếp tục được bầu làm Phó Chủ tịch HĐQT OJB, thay ông Nguyễn Ngọc Sự.
Dẫu vậy, thời gian gắn bó của vị lãnh đạo gốc Can Lộc – Hà Tĩnh với Ngân hàng Đại Dương trên cương vị đứng đầu Ban điều hành cũng không được kéo dài quá lâu, khi mà đúng tròn 2 năm sau đó, ngày 14/1/2011, ông đã từ nhiệm để “nhường” lại ghế nóng cho bà PTGĐ Nguyễn Minh Thu – một người vốn là thuộc cấp của ông từ thời còn tại vị tại Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí - PVFC (chi tiết thông tin sẽ được trình bày rõ hơn trong nửa sau của bài viết).
Nhớ lại thời điểm đó, quyết định chia tay OceanBank của ông Nguyễn Xuân Sơn thực chất cũng không phải là một diễn biến quá đỗi bất ngờ, bởi trước đó không lâu, ngày 15/11/2010, Bộ Công thương đã ra quyết định bổ nhiệm ông làm Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam – đại cổ đông đóng góp đến 20% vốn cổ phần của Ngân hàng Đại Dương, nơi mà chính ông Sơn được lựa chọn làm người đại diện.
OceanBank và nhiệm kỳ “sổi”, “vội”
Xét về mặt số liệu công bố, 2 năm “lèo lái” OceanBank của CEO Nguyễn Xuân Sơn có thể được đánh giá là một giai đoạn phát triển hoàng kim của nhà băng này khi mà lợi nhuận ròng đã tăng phi mã tới 1.156% từ mức 45 tỷ đồng của cuối năm 2008 (ngay trước thời điểm ông Sơn tiếp quản vị trí TGĐ OJB) lên thành 520 tỷ đồng vào cuối năm 2010 (ngay trước thời điểm ông Sơn rời khỏi OJB). Cùng lúc, các chỉ tiêu quan trọng khác như Tổng tài sản, Huy động vốn, Dư nợ khách hàng cũng lần lượt tăng nóng 373%, 397%, 297% trong 2 năm ngắn ngủi lên mức 55.139 tỷ đồng, 49.365 tỷ đồng, 17.630 tỷ đồng.
Các số liệu tài chính cơ bản của OceanBank đã có một giai đoạn tăng trưởng đầy ấn tượng trong nhiệm kỳ Tổng giám đốc của ông Nguyễn Xuân Sơn. Tuy nhiên, cũng phải nhắc lại, những năm 2009 – 2010 chính là thời kỳ bùng nổ “nóng rẫy” của cả hệ thống ngân hàng Việt Nam chứ không riêng gì OJB. Và chính hiện tượng tăng “sổi” trong giai đoạn này đã gây ra những hệ lụy nặng nề mà cho đến tận thời điểm này cả nền kinh tế vẫn đang phải gồng mình khắc phục.
Ở một giác độ nào đó, “vết trượt” trên có thể được coi là một trong những nguyên nhân gián tiếp “đẩy” hàng loạt ông chủ ngân hàng vướng vòng lao lý, trong đó có bộ ba một thời của OceanBank: Hà Văn Thắm – Nguyễn Minh Thu – Nguyễn Xuân Sơn.
Bản thân OceanBank, nếu quan sát kỹ các số liệu mà nhà băng này công bố ngay trước lúc ông Sơn rời ghế, sẽ nhận thấy không ít vấn đề. Đơn cử như tỷ trọng đầu ra của dòng vốn khi Cho vay khách hàng đáng ra phải là “mũi chủ công” nhưng lại chỉ đạt có 17.630 tỷ đồng (chiếm 35,7% tổng huy động), trong khi Tiền gửi và cho vay các TCTD khác lại đạt “khủng khiếp” 18.773 tỷ đồng hay Chứng khoán đầu tư lên tới 9.161 tỷ đồng. Những con số rất bất hợp lý!
Tính đến 31/12/2010, nhà băng dưới quyền điều hành của ông Nguyễn Xuân Sơn có tổng cộng 294,611 tỷ đồng nợ xấu. Đáng chú ý, chiếm phần lớn trong số đó (247 tỷ đồng) là nợ có khả năng mất vốn, tăng gần 6 lần so với cùng kỳ 2009.
“Dây mơ rễ má”
Như đã nói, người kế nhiệm vị trí TGĐ OceanBank, Nguyễn Minh Thu, lại chính là một “lính cũ” của ông Nguyễn Xuân Sơn kể từ thời còn tại chức ở Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí, một đơn vị thành viên của PVN.
Theo đó, trong bước đường sự nghiệp hơn 30 năm hoạn lộ, cựu Chủ tịch PVN Nguyễn Xuân Sơn đã có tới 4 năm đảm nhiệm các cương vị cấp cao tại PVFC trước khi chuyển sang “lãnh ấn” điều hành tại OceanBank. Cụ thể, sau khoảng thời gian từ 2003 đến tháng 10/2006 giữ chức Phó TGĐ Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí, ông Nguyễn Xuân Sơn đã được thăng nhiệm lên làm TGĐ của TCTD này.
Cùng trong giai đoạn đó, bà Nguyễn Minh Thu cũng tham gia công tác tại PVFC và lần lượt đảm nhận các chức vụ từ Chuyên viên đến Trưởng phòng Quản lý dòng tiền.
Do đó, có thể thấy, không phải chỉ đến khi chuyển sang công tác tại OceanBank, bà Thu mới trở thành “phó tướng” của ông Sơn mà quan hệ cấp trên – cấp dưới giữa hai người ít nhất đã được hình thành và củng cố từ thời còn ở PVFC.
Sự dịch chuyển mang tính “ê kíp” càng trở nên rõ nét hơn khi đồng thời cả bà Thu và ông Sơn đều lần lượt gia nhập NH Đại Dương.
Căn cứ vào mốc thời gian thì bà Thu “tiền trạm” sang OJB trước ông Sơn khoảng 1 năm và giữ vị trí Phó Giám đốc OceanBank – CN Hà Nội từ tháng 11/2007 – 11/2008.
Kể từ tháng 11/2008 – 12/2010, bà Nguyễn Minh Thu được bổ nhiệm giữ chức Phó TGĐ NH Đại Dương. Trung tuần tháng 1/2009, ông Nguyễn Xuân Sơn – lãnh đạo cũ của bà Thu tại PVFC cũng tới OJB để nhậm chức TGĐ và giữ cương vị đứng đầu Ban điều hành trong suốt hai năm cho tới khi trở lại PVN làm Phó TGĐ rồi Chủ tịch Hội đồng Thành viên.
Như đã đề cập, người kế nhiệm “ghế nóng” của CEO Nguyễn Xuân Sơn tại OceanBank là “thuộc cấp” lâu năm Nguyễn Minh Thu. Và bà Thu đã nắm giữ vị trí TGĐ OceanBank liên tục từ thời điểm đó cho tới khi xảy ra biến cố với cựu Chủ tịch Hà Văn Thắm vào cuối tháng 10/2014. Sau sự kiện bất ngờ, bà Thu lại thay thế ông Thắm trở thành Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đại Dương.
Tuy nhiên, bà Thu chỉ nắm giữ cương vị chủ tịch HĐQT Oceanbank vỏn vẹn 2 tháng cho tới khi làm đơn xin thôi đảm nhiệm chức vụ vào cuối tháng 12/2014. Đến ngày 28/1/2015, bà Thu chính thức bị Cơ quan điều tra bắt tạm giam vì hành vi “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Nhưng, sự việc chưa dừng lại, ngót sáu tháng sau ngày cựu Chủ tịch OJB Nguyễn Minh Thu bị bắt, chiều tối qua (21/07/2015), Cơ quan điều tra Bộ Công an đã tống đạt quyết định khởi tố bị can và thực hiện lệnh bắt tạm giam ông Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Quốc gia VN, nguyên TGĐ OceanBank, nguyên TGĐ PVFC – lãnh đạo trực tiếp nhiều năm và tại nhiều cơ quan của bà Nguyễn Minh Thu.
Theo nhà chức trách, ông Sơn bị khởi tố về hai tội danh: tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Mặc dù chi tiết vụ việc vẫn chưa được tiết lộ, song xâu chuỗi các sự việc có thể nhận định quyết định bắt giữ nguyên Chủ tịch PVN Nguyễn Xuân Sơn nhiều khả năng nằm trong việc mở rộng điều tra vụ án “Hà Văn Thắm”. Đặc biệt là sau sự kiện mất trắng 800 tỷ đồng vốn đầu tư tại OceanBank của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam khi NHNN tuyên bố mua lại bắt buộc nhà băng này với giá… 0 đồng. Đó là chưa kể tới việc 4.680 tỷ đồng giá trị sổ sách vốn đầu tư của PVN tại PVcomBank (tiền thân là PVFC) mới đây cũng đã được Bộ Công thương thực hiện các thủ tục cần thiết để chuyển giao toàn bộ cho NHNN.
