Clip: Bill Gates hào hứng uống nước xử lý từ phân
Cỗ náy này có thể xử lý chất thải từ 100.000 người, sản xuất lên đến 86.000 lít nước mỗi ngày và sử dụng khoảng 250 kw năng lượng điện.
Ngày 5/1 vừa qua, trên blog cá nhân của mình, tỷ phú Bill Gates mở đầu bằng lời chia sẻ: "Tôi đã xem những đống phân được di chuyển lên tấm băng chuyền và thả vào một thùng lớn. Chúng được xử lý bằng phương thức đặc biệt, được nung nóng rồi xử lý thông qua một cỗ máy. Vài phút sau tôi nhận được thành quả từ cỗ máy này và thưởng thức: Một ly nước uống ngon miệng.”
Điều này có thể gây ngạc nhiên với nhiều người nhưng đây là một dự án khiến Bill Gates vô cùng hào hứng, một phần trong nỗ lực của quỹ Gates Foundation trong việc cải thiện vệ sinh môi trường tại các quốc gia nghèo. "Thứ nước mà tôi được nếm cũng ổn như bất kỳ nước đóng chai nào tôi từng uống.” Ông còn chia sẻ trong đoạn video ngắn mô tả về quy trình hoạt động của cỗ máy này. “Và khi biết thêm về những kỹ thuật đằng sau nó, tôi sẽ rất lấy làm hạnh phúc uống sản phẩm của nó mỗi ngày. Nguồn nước này an toàn.”
Trong video có sự xuất hiện của Bill Gates, cỗ máy này được gọi tên là Janicki Omniprocessor, với chức năng biến phân bùn, chất thải sinh học thành điện năng, nước sạch uống được và tro. Cỗ máy này được đặt tên bởi CEO hãng năng lượng sinh học Janicki Bioenergy, Peter Janicki, có chức năng làm khô các chất thải và sau đó đốt cháy chúng, tạo ra hơi nóng, từ đó qua động cơ để tạo tra điện. Trong khi đó nguồn nước loại ra khỏi chất thải, bùn khô sẽ được lọc và tạo ra nước sạch.
Ý tưởng về hệ thống máy này xuất phát từ sự kém hiệu quả lớn tại các nước đang phát triển. Hiện có khoảng 2 tỷ người đang sử dụng những nhà vệ sinh có hệ thống thoát nước không hợp lý. Nguồn chất thải này làm ô nhiễm nguồn nước, dẫn tới nguyên nhân tử vong của 700.000 trẻ em mỗi năm, Gates chia sẻ trong blog của mình.
Đây không phải là lần đầu tiên tỷ phú có lòng hảo tâm này quan tâm tới mối liên hệ giữa tình trạng vệ sinh kém và bệnh tật. Từ năm 2011, trên blog của mình Bill Gates ủng hộ một thiết kế lại về nhà vệ sinh cần ít nước hơn được kết nối với hệ thống thoát nước hoặc điện bên ngoài, chúng có thể chuyển đổi chất thải thành nhiên liệu hoặc phân bón. Một thiết bị như vậy sẽ loại bỏ được các vấn đề ô nhiễm xảy ra tại thế giới các nước đang phát triển.
Tại thời điểm này, cỗ máy Janicki Omniprocessor đang được sử dụng trong một dự án thí điểm tại Senegal. Gates muốn thấy ý tưởng này được mở rộng tại nhiều nước đang phát triển để tái chế tạo lại các nhà máy xử lý chất thải. Hầu hết các nhà máy hiện đại hiện không sử dụng chất thải là nguồn năng lượng, thay vào đó lưu trữ chất thải khô của con người trong những sa mạc và sử dielsel hay những nguồn năng lượng không tái tạo khác để xử lý chúng.
Bill Gates cho biết Omniprocessor là kho lưu trữ an toàn đối với chất thải con người. Ngày nay, tại nhiều nơi không có hệ thống xử lý hiện đại, những chiếc xe tải lớn thường đổ chất thải từ nhà vệ sinh xuống sông hay đại dương gần nhất hoặc xử lý tại những cơ sở hạ tầng thực sự không có khả năng giải quyết. Dù bằng cách nào đi nữa thì điều này cũng sẽ dẫn tới cạn kiệt nguồn cung nước. Trong khi nếu chúng được đưa tới Omniprocessor thì sẽ được đốt cháy một cách an toàn. Cỗ máy này vận hành tại nhiệt độ cao khoảng 1.000 độ C nên sẽ không có mùi khó chịu, đồng thời nó còn đáp ứng được tất cả các quy định tiêu chuẩn khí thải của Chính phủ Mỹ.
Một câu hỏi được Bill Gates đặt ra trước khi thăm dự án thử nghiệm này là: Hiện không có nhà máy xử lý rác thải nào đốt chất thải con người? Bill Gates cho biết ông chỉ mới biết chất thải hiện được cô đặc thành chất rắn và lưu trữ trong sa mạc. Một số nước khác đốt chúng bằng cách sử dụng diesel hay nhiên liệu khác mà họ mua được. Điều này đồng nghĩa với việc sử dụng nhiều năng lượng, nhiên liệu, thứ mà không thực tế hầu hết quốc gia nghèo.
Omniprocessor giải quyết được vấn đề này. Thông qua việc sử dụng động cơ hơi nước khéo léo, nó tạo ra nhiều hơn lượng năng lượng cần thiết để đốt cháy lượng đợt chất thải tiếp theo. Hay nói cách khác, nó tự tạo ra năng lượng cho chính mình. Thế hệ tiếp theo của cỗ máy này theo Bill Gates còn có nhiều cải tiến hơn khi có thể xử lý chất thải từ 100.000 người, sản xuất lên đến 86.000 lít nước mỗi ngày và sử dụng khoảng 250 kw năng lượng điện.
Kết thúc bài viết, Bill Gates chia sẻ cảm giác hào hứng về dự án này. Ông viết: “Có thể nhiều năm nữa hệ thống xử lý này mới có thể phổ biến. Nhưng tôi thực sự bị ấn tượng với kỹ thuật của Janicki. Và tôi rất hào hứng với mô hình kinh doanh này. Hệ thống xử lý này sẽ không chỉ tách được nước uống từ chất thải con người, nó sẽ biến chất thải thành một loại hàng hóa với giá trị thực sự có thị trường trao đổi. Đó sẽ là ví dụ điển hình cho câu ví von: thứ rác rưởi bỏ đi của người này lại là kho báu của người khác.
>> Muốn hiểu châu Á, hãy đọc cuốn sách này như Bill Gates
Thảo Nguyên
