Chủ tịch Dược Hậu Giang: Đã nghĩ phải làm, đã làm phải thắng

Từ một xí nghiệp bên bờ phá sản thành công ty dược lớn nhất sàn chứng khoán Việt, hiện sản xuất và kinh doanh hơn 300 loại dược phẩm. 

Lãnh đạo DHG, bà Việt Nga đã được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng thời kỳ đổi mới, vào top 50 người tiên phong trong lĩnh vực kinh doanh do độc giả VnExpress bình chọn năm 2012, và mới đây nhất được xếp vị trí 31/50 nữ doanh nhân có thành tích tốt nhất châu Á năm 2013 của Forbes.

Theo chị, làm thế nào để xoá bỏ tâm lý “sính ngoại” trong cả giới thầy thuốc và bệnh nhân? Để chiếm được niềm tin của người tiêu dùng trong nước, chiến lược marketing của chị có gì đặc biệt?

Bỏ tâm lý “sính ngoại” không đơn giản, vì khi có bệnh cần dùng thuốc thì cả thầy thuốc lẫn người tiêu dùng đều cần ba yếu tố: sản phẩm sẵn sàng bên cạnh người dân để tiện dụng dễ mua, giá cả phù hợp, và quan trọng nhất là phải chứng minh được chất lượng sản phẩm. Thuốc có tốt mà không ai biết thì có cũng như không. Phải đầu tư bài bản và chuyên nghiệp hơn cho hoạt động marketing.

Y đức xuống cấp trầm trọng kéo theo bao hệ luỵ, khiến bệnh nhân phải mua những loại thuốc quá đắt tiền, không cần thiết, không đúng theo bệnh… Chị nghĩ gì về các chiêu tiếp thị bất chấp sức khoẻ người tiêu dùng hiện nay của một số hãng dược trong và ngoài nước?

Đó chỉ là một vài con sâu làm rầu nồi canh. Cũng như hiện tượng nhiều người nhìn thấy là xe cứu thương hụ còi inh ỏi nhưng trên xe chẳng thấy bệnh nhân mà chỉ có vài nhân viên y tế, thực ra họ đang khẩn trương đi cứu người. Đa số các bác sĩ khi kê toa cho bệnh nhân đều rất quan tâm đến chất lượng thuốc. Đừng nhìn việc mời bác sĩ một chuyến đi chơi, một bữa ăn dưới cái nhìn khắt khe, mà hãy xem đó là cách tạo cơ hội cho đôi bên hiểu nhau, ngành dược thông qua bác sĩ mới hiểu được nhu cầu người bệnh để đáp ứng tốt. Đa số các hãng dược lớn đều rất coi trọng đạo đức của ngành trong tiếp thị.

Theo chị, các nhà sản xuất thuốc nội cần liên kết với nhau như thế nào để tạo nên một sức sống mới cho ngành dược? Hiện các nhà đầu tư nước ngoài cũng đang nhắm đến các thương hiệu mạnh của Việt Nam, làm thế nào để tận dụng nguồn vốn của nhà đầu tư, mà vẫn giữ được thương hiệu ngay trên sân nhà?

Thất bại lớn nhất của ngành dược Việt Nam là các công ty trong nước không liên kết được với nhau. Tôi đã từng làm ở đồng bằng sông Cửu Long rồi, thậm chí đã hứa với nhau rồi nhưng cũng không làm. Quá nhiều công ty sản xuất thuốc giống nhau. Chúng ta thiếu những sản phẩm mang hàm lượng kỹ thuật cao, đa phần tập trung vào dòng sản phẩm thông dụng, nội Paracetamol hiện có tới 40 nơi cùng sản xuất. Giống nhau hết làm sao liên kết được? Ấy là chưa kể đến sự yếu kém về vốn, về khả năng quản lý. Trong các hội nghị, chúng ta chỉ ngồi chơi, nhậu với nhau, còn chẳng ai chịu liên kết cả. Tổng danh mục hoạt chất mà các doanh nghiệp trong nước sử dụng chưa đến 1.000, so với vài chục ngàn của thế giới, có thể thấy ngành dược trong nước kém xa thế nào.

Nhìn lại các liên doanh với nước ngoài cũng chưa thấy ai thành công. DHG cũng có ý liên kết, nhưng nước ngoài thường muốn họ độc quyền sản xuất, chỉ giao cho mình phân phối. Vô hình trung mình chỉ là “cánh tay nối dài” của họ.

Trong cuộc đời làm giám đốc của mình, chị đã một lần viết đơn từ chức, vì sao vậy?

Năm 1988, được phân công làm giám đốc xí nghiệp dược Hậu Giang (tiền thân của DHG hôm nay), tôi vô cùng bối rối. Với kỹ thuật rất thô sơ, chủ yếu là sản xuất thủ công, khi kinh tế chuyển sang cơ chế thị trường, sản phẩm bán không được. Nhiều lần mở hội chợ, nhưng người dân chỉ lấy thuốc của thành phố, còn thuốc của mình bị vứt bỏ đầy đường. Bế tắc, tôi đã thử tìm một số giải pháp cứu nguy cho anh em, lập những đội xung kích lên Mộc Hoá trồng tràm, kết quả vẫn lỗ. 

Lên rừng Phước Long, Sông Bé trồng tiêu, trồng điều, rồi vốn liếng cũng “tiêu điều” theo. Lại xuống Bạc Liêu nuôi tôm, tôm chết. Trước áp lực người lao động không có lương, tôi đành quay trở về tinh giảm biên chế, một số người không đồng tình, đập cửa phòng tôi mỗi ngày và kiện lên tới tận Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh. Buồn nản, nghĩ mình còn ngồi ở vị trí lãnh đạo còn làm khổ công nhân, thấy mình không đủ sức vực dậy một xí nghiệp đang trong tình trạng phá sản, tôi làm đơn xin từ chức. Nhưng các anh trên tỉnh nói chưa chọn được ai thay, và động viên tôi vượt qua khó khăn, không được đầu hàng.

Những ngày gian khó ấy, lại chính những người lao động đã cứu tôi. Suốt bao đêm nằm khóc ròng trên võng, anh em đã đến động viên, sẵn sàng làm không lương để cùng tôi đưa xí nghiệp qua cơn sóng dữ. Tôi đã khởi nghiệp lại bằng nhập vàng, xuất khẩu gạo lấy đôla (Mỹ) để nhập nguyên liệu kháng sinh, máy móc mới về làm thuốc. DHG là doanh nghiệp đầu tiên ở Việt Nam sản xuất kháng sinh viên con nhộng, đơn vị đầu tiên xây dựng hệ thống bán hàng trên cả nước, vực công ty trở lại.

Ở thời điểm này, khi DHG đang phát triển mạnh mẽ, liệu chị có dám từ bỏ chức quyền khi có người giỏi hơn thay thế?

Tôi đã chuyển giao quyền điều hành công ty cho ban lãnh đạo mới, mà tôi tin chắc họ có đủ năng lực và có tâm điều hành công ty. Tôi đã chuẩn bị lực lượng kế thừa khá kỹ và chuyển giao từ từ khi mình còn đương chức.

Khá nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã rơi vào khủng hoảng khi thực hiện việc chuyển giao thế hệ, liệu DHG có thoát khỏi “vết xe đổ” ấy không?

Bây giờ, ở vị trí chủ tịch hội đồng quản trị, dù không quyết việc gì, chỉ lo về chiến lược, nhưng tôi thường xuyên viết thư cho ban lãnh đạo công ty, gợi ý, chia sẻ công việc với họ. Tôi nghĩ viết thư là cách hay nhất để anh em cảm thấy nhẹ nhàng, vì nếu không đồng ý, anh em sẽ giải thích tại sao, và không cảm thấy bị áp lực từ tôi.

Trải qua tuổi trẻ trong chiến tranh, nhiều lần thử lửa, thất bại trong kinh doanh đã rèn giũa cho chị một nghị lực sống và bản lĩnh kinh doanh như thế nào?

Có lẽ do tôi từ trong rừng ra, từ nhỏ sống với những người nông dân, nên tôi tự thấy mình giống tính cách người nông dân: chân tình, tận tuỵ, trung thực, nghĩ sao nói vậy, từ cách ăn mặc đến sinh hoạt… Tôi không thích mua sắm, cũng chẳng thích chưng diện, ăn mặc bình dân, thích ăn dưa mắm, ba khía, giống như dân miền Tây vậy. Mỗi lần nói trước đám đông, có người khen tôi phát biểu hay, tôi nghĩ tôi chỉ nói thật, nói những gì trong lòng mình đang nghĩ… Tôi có một đức tính kiên định: làm gì cũng phải làm đến cùng, không bỏ cuộc, đã nghĩ là phải làm, đã làm phải thắng.