Ngân hàng khai thác “tài nguyên”: Lớn nhất không có nghĩa hiệu quả nhất
Dù kết quả kinh doanh khả quan là một điều dễ dàng có thể thấy được trong bức tranh lợi nhuận ngân hàng 6 tháng đầu năm nay, nhưng nếu nhìn sâu hơn vào các con số trên BCTC, có thể thấy hiệu quả khai thác tài sản cũng như khai thác nguồn vốn tại các ngân hàng này lại có sự phân hoá khá rõ rệt.
Ngân hàng đồng loạt báo lãi tăng mạnh
Cho tới thời điểm hiện tại, phần lớn các ngân hàng đã công bố BCTC 6 tháng đầu năm 2018. Những số liệu công bố cho thấy một kỳ kinh doanh khả quan, nối tiếp những gì có được từ năm 2017, khi hàng loạt các ngân hàng ghi nhận lãi lớn, tăng trưởng hàng chục, thậm chí hàng trăm % so với cùng kỳ năm trước.
Với lợi thế về tài sản, quy mô, các “ông lớn” có vốn nhà nước vẫn là những nhà băng có lợi nhuận khủng nhất.
Vietcombank hiện vẫn đang dẫn đầu hệ thống với mức lợi nhuận ghi nhận trong 6 tháng đầu năm lên tới 8.016 tỷ đồng, tăng trưởng 52,6% so với cùng kỳ. Kế đến là VietinBank với mức lợi nhuận 5.265 tỷ đồng, tăng trưởng nhẹ 9,4%.
Cuộc đua tranh vị trí thứ ba đã trở nên gay gắt khi BIDV bị một ngân hàng TMCP tư nhân thế chỗ là Techcombank với lợi nhuận ghi nhận trong kỳ là 5.196 tỷ đồng.
Trong khi nhóm ngân hàng có vốn Nhà nước dẫn đầu về giá trị tuyệt đối, thì nhóm ngân hàng TMCP tư nhân lại có sự tăng trưởng vượt bậc về lợi nhuận trong kỳ qua khi ghi nhận ở nhiều ngân hàng, lợi nhuận tăng trưởng bằng “lần”.
VIB là một ví dụ. Kết thúc 6 tháng đầu năm, ngân hàng ghi nhận lợi nhuận trước thuế gấp tới 3 lần so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.151 tỷ đồng. Với kết quả này, VIB đã hoàn thành 57,4% kế hoạch lợi nhuận năm (2.005 tỷ đồng).
Tương tự, ACB tiếp tục có một kỳ kinh doanh khả quan khi ghi nhận lợi nhuận trước thuế lên tới 3.151 tỷ đồng, gấp 2,5 lần so với con số đạt được trong 6 tháng đầu năm 2017, hoàn thành 55,3% kế hoạch của cả năm.
Một loạt các ngân hàng khác cũng ghi nhận lợi nhuận tăng bằng lần trong 6 tháng qua bao gồm Eximbank tăng gấp 2,3 lần, HDBank tăng gấp 2,34 lần và TPBank tăng gấp 2,1 lần.
Nhưng hiệu quả khai thác vốn và tài sản lại có sự phân hóa lớn
Dù kết quả kinh doanh khả quan là một điều dễ dàng có thể thấy được trong bức tranh lợi nhuận ngân hàng 6 tháng đầu năm nay, nhưng nếu nhìn sâu hơn vào các con số trên BCTC, có thể thấy hiệu quả khai thác tài sản cũng như khai thác nguồn vốn tại các ngân hàng này lại có sự phân hoá khá rõ rệt.
Khảo sát của BizLIVE tại 15 ngân hàng niêm yết cho thấy, mặc dù 3 ngân hàng có vốn Nhà nước là BIDV, VietinBank và Vietcombank đang là những ngân hàng có tài sản và vốn chủ sở hữu “khủng” nhất, nhưng đây lại không phải là những ngân hàng có khả năng khai thác “tài nguyên” một cách hiệu quả nhất.
Với tổng tài sản tính đến cuối tháng 6/2018 lên tới hơn 1,2 triệu tỷ đồng, BIDV đang là ngân hàng có tài sản lớn nhất trong nhóm khảo sát. Tuy nhiên, ROA của ngân hàng lại xếp ở nhóm cuối khi chỉ đạt 0,31%, nghĩa là trong 100 đồng tài sản, ban lãnh đạo của BIDV chỉ đem về cho cổ đông 0,31 đồng lợi nhuận.
Mức sinh lời này chỉ ngang với ngân hàng cỡ nhỏ như Kienlongbank và Lienvietpostbank và còn chưa bằng một nửa so với một ngân hàng nhỏ khác là VIB.
Tương tự, VietinBank cũng không khá khẩm hơn BIDV là mấy khi ROA 6 tháng đầu năm chỉ đạt 0,37%, mặc dù ngân hàng này đứng thứ hai trong nhóm về tài sản.
Hiệu quả khai thác tài sản của Vietcombank nhỉnh hơn khi đạt 0,66% trong 6 tháng, tuy nhiên, mức này vẫn thấp hơn rất nhiều các ngân hàng top dưới như MBB (0,91%), ACB (0,79%), HDBank (0,78%),…
Trong khi đó, xét về quy mô, tổng tài sản của Techcombank chỉ bằng 23,7% tài sản của BIDV và bằng 26,3-%30,7% tổng tài sản của Vietinbank và Vietcombank nhưng đây lại là ngân hàng dẫn đầu trong nhóm khảo sát về hiệu quả khai thác tài sản với ROA.
Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm nay, ROA của ngân hàng lên tới 1,38%, tức với mỗi 100 đồng tài sản, cổ đông ngân hàng được nhận 1,38 đồng lợi nhuận.
Đứng ngay sát sau là VPBank với ROA đạt 1,2%, MB đứng thứ ba với ROA đạt 0,91%. Sacombank là ngân hàng có ROA thấp nhất trong nhóm khảo sát, đạt 0,19%.
Trong khi đó, xét về hiệu quả sử dụng nguồn vốn, ACB đang là ngân hàng có suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu cao nhất trong 15 ngân hàng khảo sát với chỉ số ROE 6 tháng đầu năm đạt 13,44%, nghĩa là ngân hàng đã kiếm lời được 13,44 đồng trên 100 đồng vốn bỏ ra kinh doanh.
Vietcombank đứng thứ hai với ROE đạt 10,97% trong khi VPBank đứng thứ ba với 10,62%.
Kienlongbank đang là ngân hàng đứng cuối bảng khi ROE chỉ đạt 3,32% trong 6 tháng đầu năm.
Tại Vietinbank và BIDV, chỉ số này ở mức lần lượt 6,23% và 7,42%, thấp hơn so với mức trung bình nhóm khảo sát là 7,77%.
