Khi mật ong được đánh cược bằng mạng sống

Ở Nepal, “săn mật ong” là nghề sinh nhai đã có truyền thống từ 13 ngàn năm trước công nguyên và đến ngày nay, nó đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa Nepal. Nhiều tài liệu cổ xưa đã ghi chép lại bản đồ và các kĩ năng của người Nepal trong việc lấy mật ong.

Ngày nay, cũng giống như nhiều nghề thủ công và nông nghiệp khác của các quốc gia trên thế giới, nghề nguy hiểm này ở Nepal đã dần mai một, nhưng tại nhiều nơi gần rừng và núi đá, một số dân làng Nepal vẫn duy trì công việc này.

 

Ong Apis Laboriosa, loài ong mật lớn nhất thế giới, đặc biệt chỉ có ở Nepal. Loài ong này làm tổ trên những vách đá dưới chân núi cao của dãy Himalaya. Vì vậy, để có thể lấy được mật của loài ong này, người thợ săn phải mạo hiểm đu mình bằng sợi dây từ trên đỉnh núi xuống.

 

 

Thông thường trong một năm có 2 mùa thu hoạch mật ong, một dịp vào mùa Xuân và một dịp vào mùa Thu và mỗi cuộc săn thường kéo dài 3 tuần lễ. Theo lời kể của những người dân nơi đây, trước kia ong mật rất nhiều, có năm có người đã giàu lên nhờ tìm được 600 tổ ong, nhưng ngày nay việc tìm kiếm càng khó khăn, nhiều khu rừng đã bị khai quang, theo đó, loài ong cũng dần biến mất. Ngày nay, một thợ săn ong tìm được nhiều lắm là 80 tổ ong một năm.

 

Vào thời gian thu hoạch mật, các thợ săn ong mật sẽ hợp lại thành nhóm và đi đến dãy núi Himalaya. Theo chia sẻ của những người dân Nepal, thường mất khoảng 2 – 3 giờ để thu hoạch được hết số mật ong, tuy nhiên thời gian cũng còn tùy thuộc vào từng khu vực, địa hình và độ lớn của từng tổ ong.

Bắt tay vào công việc, trước tiên nhóm thợ sẽ thực hiện các nghi lễ cầu nguyện truyền thống, cảm ơn trời đất và tạo hóa đã sinh ra các loài cây trái và sự hy sinh của các loài cây trái để có giọt mật ong thơm ngon.

Sau đó, họ sẽ thắp lửa, chia thành các nhóm nhỏ rồi mau chóng tiến vào các vách đá để tìm tổ ong. Mỗi nhóm nhỏ này thường có 2 người, 1 người ở phía trên hỗ trợ và một người trực tiếp leo xuống để lấy mật ong.

 

Mặc dù đã đốt lửa để đánh lừa đàn ông đi chỗ khác nhưng không ít thợ săn vẫn bị tím tái, đau buốt vì ong châm, thậm chí có người bị chích mù con mắt. Trước những tai nạn như vậy, các thợ săn ong lại nói với nhau rằng có lẽ là do họ chưa vái thánh thần với đủ sự thành tâm nhất.
 

Những hình ảnh tuyệt vời về công việc của các thợ săn ong mật ong phía trên có một số của nhiếp ảnh gia Éric Tourneret, còn lại là các tác phẩm nằm trong dự án “Thợ săn mật ong ở Nepal” do Eric Valli, một nhà văn, nhiếp ảnh gia người Pháp thực hiện năm 1987. Bộ ảnh sau đó đã nhận được giải thưởng Báo chí thế giới. Valli cũng đồng thời thực hiện một cuốn sách và bộ phim tài liệu về câu chuyện ly kì này. Những người dân Nepal và công việc săn mật ong đã có ảnh hưởng rất lớn tới Valli khi ông sống tại đất nước này thời gian những năm 70. Ông đã dành phần lớn cuộc đời mình cho văn hóa và con người nơi đây.