Khi nào người lao động có thể nghỉ hưu sớm?
Bên cạnh việc phải đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) đủ số năm tối thiểu, người lao động đạt đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định mới có thể nhận lương hưu. Vậy sang năm 2022, đối tượng nào sẽ được nghỉ hưu sớm so với quy định?
Tuổi nghỉ hưu năm 2022 trong điều kiện bình thường
Theo Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019 về lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện bình thường, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Trong đó, kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam và 4 tháng đối với lao động nữ.
Theo đó, tuổi nghỉ hưu năm 2022 của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường là:
- Từ đủ 60 tuổi 6 tháng: Áp dụng với lao động nam.
- Từ đủ 55 tuổi 8 tháng: Áp dụng với lao động nữ.
Tuổi nghỉ hưu năm 2022 cho người nghỉ hưu sớm 5 năm
Theo khoản 3 Điều 169 Bộ Luật Lao động năm 2019, người lao động bị suy giảm khả năng lao động, làm công việc nặng nhọc, độc hại,… sẽ có cơ hội được nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu thông thường.
Căn cứ Điều 219 Bộ luật Lao động, sửa đổi bổ sung Điều 54 và Điều 55 Luật BHXH năm 2014, người lao động đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên được nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
- Có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực với hệ số từ 0,7 trước ngày 01/01/2021.
- Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%.
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân (QĐND); sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan kỹ thuật công an nhân dân (CAND) ; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như quân nhân; hạ sĩ quan, chiến sĩ QĐND; hạ sĩ quan, chiến sĩ CAND phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí.
Theo đó, tuổi nghỉ hưu năm 2022 của những người lao động thuộc các trường hợp trên được xác định như sau:
- Lao động nam: Từ đủ 55 tuổi 6 tháng.
- Lao động nữ: Từ đủ 50 tuổi 8 tháng.
Tuổi nghỉ hưu năm 2022 cho người nghỉ hưu sớm 10 năm
Không chỉ dừng lại ở mốc 5 năm, theo Điều 219 Bộ luật Lao động, người lao động còn có thể được nghỉ hưu sớm 10 năm nếu đã đóng đủ 20 năm BHXH và đáp ứng một trong các điều kiện sau:
(1) Có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò.
(2) Bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
(3) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp QĐND; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan kỹ thuật CAND; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như quân nhân; hạ sĩ quan, chiến sĩ QĐND; hạ sĩ quan, chiến sĩ CAND phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí. Trong đó:
Có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Hoặc, người lao động có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực với hệ số từ 0,7 trước ngày 01/01/2021.
Theo đó, tuổi nghỉ hưu năm 2022 của người lao động trong trường hợp này là:
- Từ đủ 50 tuổi 6 tháng: Lao động nam.
- Từ đủ 45 tuổi 8 tháng: Lao động nữ.
Tuổi nghỉ hưu năm 2022 cho người nghỉ hưu ở tuổi cao hơn
Khoản 4 Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định, người lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn, nhưng không quá 5 tuổi so với quy định tại khoản 2 Điều này tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Điều 6 Nghị định 135/2020/NĐ-CP cũng hướng dẫn rằng, người lao động nghỉ hưu ở độ tuổi cao hơn phải đáp ứng đồng thời các điều kiện sau:
- Có thỏa thuận giữa người lao động với người sử dụng lao động về việc tiếp tục làm việc sau tuổi nghỉ hưu trong điều kiện bình thường.
- Nghỉ hưu ở tuổi cao hơn nhưng không vượt quá 5 năm.
Như vậy, nếu nghỉ hưu ở tuổi cao hơn thì tuổi nghỉ hưu năm 2022 của người lao động được xác định như sau:
- Lao động nam: Tối đa 65 tuổi 6 tháng.
- Lao động nữ: Tối đa 60 tuổi 8 tháng.
Tuổi nghỉ hưu năm 2022 của một số trường hợp đặc biệt
Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định 2 trường hợp được nghỉ hưu luôn khi đóng BHXH từ đủ 20 năm trở nên mà không xét đến tuổi, bao gồm:
Trường hợp 1: Người có ít nhất 15 năm làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
Trường hợp 2: Bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.
Trong khi đó, độ tuổi lao động để được đóng BHXH là từ đủ 15 tuổi trở lên. Theo đó, nếu đi làm và có đóng BHXH từ khi đủ 15 tuổi, người lao động sẽ có cơ hội được nghỉ hưu ở tuổi 35.
