Hết hạn hán, Việt Nam lại sắp chịu mùa mưa bão bất thường?
Trong điều kiện La Nina, các cơn áp thấp nhiệt đới thường xuất hiện nhiều hơn tại Biển Đông, đặc biệt là váo cuối mùa mưa bão tháng 9/10/11 qua đó khiến mùa mưa bão kết thúc muộn hơn bình thường.
Hiện tượng El Nino phát triển lên mức kỷ lục trong thời gian qua đã khiến cho kinh tế, xã hội trên toàn thế giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng. May mắn thay, tình hình hạn hán trong thời gian gần đây đã có những dấu hiệu giảm nhiệt và nhiều nước cũng bắt đầu đã khống chế được phần nào những thiệt hại do El Nino và hạn hán gây ra.
Tuy nhiên, nhiều dấu hiệu mới đây cho thấy rất có khả năng hiện tượng La Nina, một hiện tượng thiên nhiên đối nghịch với El Nino, sẽ được tăng cường trong năm nay sau khi El Nino kết thúc, qua đó tạo nên một đợt thiên tai khắc nghiệt mới trên toàn cầu.
Mới đây, những số liệu báo cáo của tổ chức NMME, tổ chức đáng tin cậy nhất thế giới về dự báo khí tượng và thời tiết hiện nay, cho thấy nhiều khả năng nhiệt độ vùng biển nhiệt đới Thái Bình Dương sẽ giảm một cách nhanh chóng trong vòng 6 tháng tới, một dấu hiệu rõ ràng của La Nina.
Khi El Nino xuất hiện, dòng nước ấm tại vùng biển nhiệt đới Thái Bình Dương tăng lên và chảy về phía Đông, gây ra bão lũ tại vùng Tây Chile, Peru. Trong khi đó, những cơn gió tại Thái Bình Dương đột nhiên đổi hướng không thổi về phía Tây như mọi năm mà thổi về phía Đông, qua đó càng làm vùng ven phía Tây Châu Mỹ Latinh thừa nước.
Điều này lại khiến Châu Á và các vùng khác gặp hạn nặng do thiếu mưa và mây mang đến từ những cơn gió Thái Bình Dương. Đây là nguyên nhân khiến Đông Nam Á, Ấn Độ và Châu Phi thời gian qua phải lao đao vì thiếu nước.
Dẫu vậy, khi EL Nino suy yếu, các cơn gió Thái Bình Dương hoạt động trở lại và đem mây mưa trở lại vùng phía Tây Thái Bình Dương. Hơn nữa, những dòng biển lạnh ngầm trồi lên chảy dọc về phía Đông và lạm hạ nhiệt vùng biển nhiệt đới Thái Bình Dương.
Đây là lúc La Nina có khả năng xuất hiện khi nhiệt độ tiếp tục giảm, khiến hơi nước nặng hơn và nếu kết hợp với các luồng gió sẽ thường xuyên tạo thành những trận áp thấp nhiệt đới hay thậm chí bão lũ.
Tuy nhiên những nhận định trên vẫn chỉ là dự báo và cũng có khả năng La Nina không xảy ra.
Giám đốc trung tam nghiên cứu khí hậu và thời tiết IRICS, ông Anthony Barnston nhận định hiện tượng El Nino đã đạt đỉnh vào tháng 11 năm trước, qua đó gây ra hiện tượng hạn hán đến tận hiện nay. Tuy nhiên El Nino đang suy yếu dần và nhiệt độ vùng biển nhiệt đới Thái Bình Dương sẽ trở lại bình thướng trong 2 tháng tới.
Dẫu vậy, ông Barnston không xác định được liệu nhiệt độ vùng biển này sẽ giữ ở mức bình thường hay lại tiếp tục giảm, qua đó chính thức trở thành hiện tượng La Nina.
Trong 15 lần El Nino gần đây nhất, có 11 lần là hiện tượng La Nina diễn ra ngay tiếp theo, đặc biệt là khi El Nino diễn ra với cường độ mạnh.
Ảnh hưởng đến Việt Nam
Trong điều kiện La Nina, các cơn áp thấp nhiệt đới thường xuất hiện nhiều hơn tại Biển Đông, đặc biệt là váo cuối mùa mưa bão tháng 9/10/11 qua đó khiến mùa mưa bão kết thúc muộn hơn bình thường.
Trong khi El Nino khiến nhiệt độ trung bình các tháng tại Việt Nam cao hơn bình thường thì trong điều kiện La Nina, nhiệt độ các tháng lại thấp hơn bình thường.
Về lượng mưa, El Nino có khả năng gây thâm hụt mưa tại hầu hết các vùng trong cả nước nhưng La Nina lại chỉ gây thâm hụt mưa tại Bắc Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ trong khi những vùng Trung Bộ, Tây Nam Bộ lại có nhiều mưa hơn bình thường do bão lũ .
Dẫu vậy, một điều đáng mừng là La Nina sẽ làm giảm độ mặn của sông ngòi và vùng ven biển, gia tăng sản lượng thủy điện.
Những số liệu lịch sử cho thấy năng suất lúa bình quân vụ mùa và vụ Đông Xuân đều tăng so với trước đó khi El Nina diễn ra.
