Giảm thời gian đóng BHXH xuống còn 15 năm sẽ hấp dẫn người lao động

Ngày 20-9, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thuý Anh trình bày báo cáo một số ý kiến của Thường trực Ủy ban Xã hội về việc tiếp thu, giải trình dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Về số năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) tối thiểu để được hưởng lương hưu, theo bà Nguyễn Thuý Anh, có hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất, tán thành với đề xuất của Chính phủ việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Loại ý kiến thứ hai, đề nghị giữ quy định 20 năm như hiện hành để đảm bảo tiền lương hưu được nhận không quá thấp và cũng tạo sự hấp dẫn cho chế độ hưu trí về mức hưởng, bảo đảm một mức sàn an sinh xã hội nhất định và cho rằng, việc quy định giảm xuống còn 15 năm dễ tạo điều kiện để người tham gia nhiều lần "rút BHXH một lần", nhất là trong bối cảnh số lượng người hưởng BHXH một lần có xu hướng gia tăng hiện nay.

Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành với loại ý kiến thứ nhất và thấy rằng, việc bảo đảm số năm tối thiểu tham gia bảo BHXH mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa đủ để được hưởng chế độ hưu trí tối thiểu đầy đủ mà còn phải bảo đảm cả điều kiện về tuổi nghỉ hưu.

Cũng theo bà Nguyễn Thuý Anh, quy định giảm số năm đóng bảo hiểm để hưởng chế độ hưu trí sẽ hấp dẫn người lao động hơn, tỉ lệ bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH sẽ tăng trong trung và dài hạn, tạo điều kiện cho người lao động nhiều tuổi có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH, cải thiện tính công bằng.

Đặc biệt, việc điều chỉnh giảm số năm tối thiểu đóng BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu lần này là thực hiện theo tinh thần của Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH (Nghị quyết 28).

Ủy ban Xã hội cũng phân tích, việc điều chỉnh giảm thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ hưu trí với mức tối thiểu là cần thiết để khuyến khích người lao động người có quá trình tham gia BHXH không liên tục bảo lưu thời gian, chờ nhận lương hưu khi đến tuổi quy định, tạo cơ hội giữ người lao động ở lại trong hệ thống BHXH.

Bên cạnh đó, trong thời gian hưởng lương hưu còn được Quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế, khi mất có chế độ tiền tuất thì sẽ góp phần bảo đảm tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động và nhiều người cao tuổi được hưởng lợi từ chính sách này.

Mặc dù tán thành với ý kiến rút ngắn thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống 15 năm, tuy nhiên Uỷ ban Xã hội đề nghị Chính phủ cần phải giải trình kỹ lưỡng, thuyết phục về khía cạnh chia sẻ của BHXH, khía cạnh kinh tế của vấn đề hay việc thay đổi quan điểm về mức sàn an sinh xã hội tối thiểu khi sửa đổi luật lần này.

Về vấn đề rút BHXH một lần, Chủ nhiệm Nguyễn Thúy Anh cho biết Thường trực Ủy ban Xã hội cho hay có một số ý kiến, trong đó đề nghị kết hợp hai phương án Chính phủ trình thành một phương án thống nhất.

Đồng thời nghiên cứu nên có lộ trình giảm phần trăm mức hưởng khi nhận BHXH một lần (tương tự như vấn đề tăng tuổi nghỉ hưu) để vừa tuyên truyền, vừa áp dụng chính sách tín dụng ưu đãi để giữ chân người tham gia BHXH.

Tuy nhiên báo cáo và tờ trình của Chính phủ vẫn đưa ra hai phương án, không có sự thay đổi. Do đó, Ủy ban Xã hội tiếp tục nêu lại toàn bộ các ý kiến về nội dung này để Chính phủ tiếp tục nghiên cứu.

Theo bà Nguyễn Thuý Anh, thường trực ủy ban cho rằng đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, do đó cần phải tiếp tục đánh giá tác động, cân nhắc kỹ lưỡng, bao quát đối với nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về hưởng BHXH một lần, tham vấn công chúng rộng rãi hơn về các phương án dự kiến sửa đổi, bổ sung.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh vấn đề rút BHXH một lần là "vấn đề lớn". Theo Chủ tịch Quốc hội, một trong những giải pháp để hạn chế việc này là giảm thời gian đóng bảo hiểm từ 20 năm xuống 15 năm. Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, theo lộ trình tại Nghị quyết 28, sẽ hướng đến thời gian đóng bảo hiểm giảm xuống còn 10 năm.

Theo Minh Chiến