Giải mã hiện tượng "Cà phê muối": Từ chiếc xe đẩy chú Long đình đám Sài Gòn đến trào lưu đồ uống phủ sóng khắp đô thị Việt Nam

Từ tháng 2/2023, kênh TikTok của thương hiệu Cà phê muối chú Long bắt đầu đăng những video đầu tiên, quay lại hình ảnh một người đàn ông lớn tuổi đứng bán cà phê trên đường Cộng Hòa tại TP. HCM.

Chú Long tên thật là Dương Thanh Long, quê ở tỉnh Quảng Ngãi. Theo lời kể của chủ quán 57 tuổi trong các video, xe bán cà phê này là nỗ lực khởi nghiệp sau mấy chục năm mưu sinh, với điểm nhấn là món cà phê muối. Các món trong menu có giá khoảng 15.000 – 20.000 đồng.

Một phần nhờ những video xu hướng trên nền tảng TikTok, chỉ trong thời gian ngắn, cà phê muối chú Long trở thành một hiện tượng.

Sau ngày đầu bán được 30 ly, tới ngày thứ ba con số này đã tăng vọt lên 500 ly. Kênh TikTok của Cà phê muối chú Long tới nay thu về 5,4 triệu lượt thích, nhiều video ghi nhận lượt xem 1-2 triệu, thậm chí có video gần 20 triệu, khi câu chuyện khởi nghiệp ở độ tuổi gần 60 thu hút sự ủng hộ nhiệt liệt. Trong vòng 2 tháng kể từ khi ra mắt, Cà phê muối chú Long đã mở đến chi nhánh thứ 13.

Mặc dù Cà phê muối chú Long vướng một số lùm xùm liên quan đến hợp tác kinh doanh, theo chuyên gia Brian Đặng – Founder Trung tâm đào tạo & tư vấn các giải pháp cho ngành F&B, thương hiệu này chính là khởi nguồn cho trend cà phê muối – thứ đồ uống giờ đây được bán rộng rãi khắp nơi thông qua mô hình xe đẩy nhỏ gọn, đồng thời được bổ sung vào menu của hàng loạt quán cà phê và nhà hàng.

Sức hút của những lớp kem muối

Ông Brian cho biết cà phê muối là phiên bản nâng cấp từ cà phê sữa và thêm một lớp kem muối ở trên. Khách hàng khuấy đều lên hoặc uống trực tiếp luôn đều được.

“Lớp kem muối tạo nên vị mặn mặn, béo béo nhưng vẫn giữ được hương vị cà phê. Nó như một làn gió mới cho các sản phẩm cà phê truyền thống, bao gồm cà phê đen, cà phê sữa, bạc sỉu”, ông nhận xét.

Trên thực tế, đây không phải thức uống mới mà vốn tồn tại từ lâu ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, nơi đầu tiên bán cà phê muối được cho là thành phố Huế, sau đó lan tỏa đến nhiều tỉnh thành khác trên cả nước, mỗi nơi lại được điều chỉnh một chút để phù hợp với khẩu vị của khách bản địa.

Tuy nhiên, kể từ đầu năm nay, với sự xuất hiện của Cà phê muối chú Long, thức uống này mới thực sự trở thành trào lưu. Theo quan sát tại thị trường Hà Nội thời gian gần đây, các xe bán cà phê muối hiện diện khắp mọi tuyến phố, thậm chí cùng một con phố có tới vài xe bán dạo.

Với ưu điểm là nhỏ gọn, những xe cà phê này có thể được bố trí ngay sát vỉa hè, rất dễ tiếp cận với người đi đường. Đối tượng khách chủ yếu là dân công sở, nên các xe thường bán từ sáng sớm đến trưa, hoặc đến tầm đầu giờ chiều. Menu cơ bản bao gồm những loại cà phê quen thuộc như cà phê đen, sữa đá, bạc sỉu và cà phê muối. Mức giá rất phải chăng, chỉ khoảng 15.000 – 20.000 đồng.

Không những mọc lên khắp nơi trên đường phố, cà phê muối còn “đổ bộ” vào menu của nhiều quán cà phê cũng như nhà hàng.

Theo kết quả khảo sát thị trường kinh doanh ẩm thực 6 tháng đầu năm 2023 của iPOS, sức hút của cà phê muối mạnh mẽ đến mức có tới 40,1% đơn vị được khảo sát đã thêm món này vào menu, dù xu hướng mới bùng nổ từ đầu tháng 4/2023. Đây cũng là món được các cửa hàng thêm vào menu nhiều nhất trong 6 tháng đầu năm, vượt qua cả trà mãng cầu (chiếm tỷ lệ 34,3%) dù thức uống này cũng từng “làm mưa làm gió” trên mạng xã hội.

Ông Vương Mạnh Tuấn, chủ quán cà phê Harper Seven Coffee & Bakery hiện có 2 cơ sở tại Hà Nội, nhận xét cà phê muối là sản phẩm dễ uống, dễ cảm nhận, phù hợp với số đông. Quán của ông cũng đã bổ sung món này vào menu từ tháng 4/2023.

Lý giải về “cơn sốt” cà phê muối, ông Tuấn cho rằng bên cạnh yếu tố hương vị, hiện nay nhiều bạn trẻ đang muốn thử sức “startup”, kinh doanh nhỏ dựa trên cơ hội từ thị trường. Để có một xe bán cà phê không đòi hỏi quá nhiều về vốn, cách vận hành, pha chế cũng không phức tạp.

Chuyên gia Brian Đặng cũng có quan điểm tương tự, khi chỉ ra rằng cà phê muối là sản phẩm không khó bắt chước, chỉ cần tạo thêm một lớp kem muối để bổ sung vào cốc cà phê truyền thống. Vì vậy, khi có hiệu ứng truyền thông, các điểm take away và quán đều có thể tạo ra sản phẩm này nhanh chóng, giúp cà phê muối trở thành trào lưu.

Bao giờ cà phê muối hết "hot"?

Ông Vương Mạnh Tuấn cho biết không chỉ riêng cà phê muối, quán của ông thường xuyên cập nhật menu với nhiều loại đồ uống mới để tăng trải nghiệm cho khách hàng.

“Nhu cầu của khách hàng liên tục thay đổi. Các quán luôn chịu áp lực phải cập nhật menu ngày càng phong phú hơn, pha chế phức tạp hơn, sử dụng nguyên liệu đa dạng hơn để khách hàng có những trải nghiệm mới”, chủ quán cho hay.

Ông Tuấn còn chỉ ra rằng ngoài cà phê muối rất nhiều món khác từng tạo thành trend trên thị trường F&B, đồng thời đánh giá cà phê muối cũng sẽ bùng nổ một thời gian, rồi quay về mức ổn định.

“Chắc chắn sẽ lại có một món đồ uống mới tạo thành trend thay thế. Trong số các bạn trẻ đang kinh doanh tại các xe đẩy cà phê, sẽ có những bạn không đủ năng lực vận hành và rơi rụng dần. Không chỉ cà phê muối, rất nhiều món khác cũng đi theo quy luật như vậy”, ông Tuấn nêu quan điểm.

Về phía chuyên gia Brian, ông cho biết cà phê muối trở thành trào lưu tại thị trường Hà Nội sau TP. HCM. Trong khi đó tại TP. HCM, trend này đã kéo dài một thời gian và hiện tại đang bão hòa như những trend đồ uống khác.

“Hiện tại trend cà phê muối trong miền Nam có xu hướng bão hòa. Theo quan sát của tôi, trend này có thể kéo dài thêm vài tháng nữa sẽ hết hot. Tuy nhiên, cà phê muối sẽ trở thành một trong những sản phẩm có doanh thu trong bộ menu của các quán cà phê và các xe take away, trở thành sản phẩm quan trọng như cách trà đào cam sả hoặc sữa tươi trân châu đường đen từng xâm nhập”, ông Brian phân tích.

Trước những xu hướng mạnh mẽ như cà phê muối, vị chuyên gia này cũng đưa ra lời khuyên với các chủ quán rằng nên “bắt trend” thật nhanh và trở thành người tiên phong cho sản phẩm tại khu vực mình đang kinh doanh.

“Việc tạo ra sản phẩm cà phê muối này không khó và không phát sinh quá nhiều đầu nguyên vật liệu. Hãy tận dụng hiệu ứng truyền thông sẵn có để thu hút khách hàng đến quán thưởng thức sản phẩm cà phê muối từ thương hiệu của mình”, ông Brian cho hay.

Minh Anh