"Gạo ngon nhất thế giới" ST25 của Việt Nam có nguy cơ mất thương hiệu: Cục Sở hữu trí tuệ lên tiếng

"Gạo ngon nhất thế giới" ST25 của Việt Nam có nguy cơ mất thương hiệu

Mới đây, câu chuyện "gạo ngon nhất thế giới" ST25 của Việt Nam bị các doanh nghiệp có trụ sở ở California, Mỹ đăng ký và đang trong giai đoạn chờ để được bảo hộ thương hiệu tại nước này đã gây xôn xao dư luận.

Theo báo Người lao động, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), cho biết đến thời điểm hiện tại, sau khi xác minh thông tin, có thể thấy thương hiệu gạo ST25 đang có nguy cơ mất.

Qua kiểm tra ban đầu, có 5 hồ sơ đăng ký về bảo hộ nhãn hiệu thương mại cho gạo ST25 tại Mỹ và đang chờ xử lý. Nếu thời gian tới, DN sở hữu thương hiệu gạo này không có động thái kịp thời, khiếu nại với cơ quan cấp đăng ký nhãn hiệu của Mỹ thì có thể thương hiệu này sẽ mất.

"Hồ sơ đăng ký là bảo mật nên chúng tôi không biết doanh nghiệp này nộp hồ sơ từ bao giờ. Nhưng quy trình là 6 tháng, nếu sau thời gian quy định không có khiếu nại thì Chính phủ Mỹ sẽ cấp quyền bảo hộ", ông Phú thông tin.

ST25 đạt giải gạo Việt Nam ngon nhất thế giới năm 2019 do kỹ sư Hồ Quang Cua nghiên cứu và lai tạo. Đến năm 2020, gạo ST25 tiếp tục được đạt giải nhì trong cuộc thi gạo ngon này.

Theo Tuổi trẻ, ông Phú cho biết cũng đã liên hệ trực tiếp ông Hồ Quang Cua, đề nghị giới thiệu một số chuyên gia có hiểu biết, có năng lực về vấn đề này để giúp doanh nghiệp khẩn trương hoàn thành hồ sơ đăng ký với cơ quan Mỹ.

Để giữ được thương hiệu, ông Phú cho hay doanh nghiệp phải cung cấp bằng chứng, chứng minh mình là chủ sở hữu hợp pháp của gạo ST25 trong quá trình nghiên cứu, phát triển sản phẩm, đưa sản phẩm ra thị trường, mang sản phẩm đi tham dự.

Theo VTV, ông Hồ Quang Cua và các đồng nghiệp hiện đang gấp rút làm thủ tục đăng ký bảo hộ gạo ST25 tại Mỹ.

"Với sự ủng hộ của các phương tiện truyền thông, các cơ quan chức năng và vì uy tín của sản phẩm Việt, quyền lợi của người tiêu dùng, chúng tôi sẽ nỗ lực làm thủ tục đăng ký bảo hộ gạo ST25 tại Mỹ", ông Hồ Quang Cua cho biết.

Cục Sở hữu Trí tuệ lên tiếng

Theo Vietnamnet, về tên giống lúa ST25, Cục Sở hữu trí tuệ cho biết: Giống lúa có tên ST25 đã được cấp Bằng bảo hộ số 21.VN.2020 theo Quyết định số 45/QĐ-TT-VPBH ngày 06/03/2020 của Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Chủ bằng bảo hộ là Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí và tác giả giống lúa là các ông/bà Hồ Quang Cua, Trần Tấn Phương, Nguyễn Thị Thu Hương.

Cũng theo Cục Sở hữu trí tuệ, việc bảo hộ của nhà nước theo bằng bảo hộ giống cây trồng là đối với bản thân lúa giống. Chủ bằng có quyền tự mình hoặc cho phép người khác thực hiện các hành vi nêu trên đối với vật liệu nhân giống (trong trường hợp cụ thể này là hạt lúa giống), không phải là gạo (là sản phẩm chế biến sau thu hoạch). Một điểm cần lưu ý là quyền cấp cho chủ bằng bảo hộ số 21.VN.2020 chỉ có hiệu lực ở Việt Nam.

Về việc bảo hộ nhãn hiệu cho sản phẩm gạo nói chung và gạo ST25 nói riêng, Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng: Gạo là sản phẩm chế biến từ sản phẩm sau thu hoạch (thóc) từ cây lúa. Trong trường hợp Công ty Hồ Quang Trí bán giống lúa ST25 cho nông dân trồng thì sau khi thu hoạch lúa, xay xát ra gạo thương phẩm đều phải sử dụng tên là "gạo ST25". Các doanh nghiệp thu mua thóc là sản phẩm thu hoạch từ lúa được gieo trồng từ hạt lúa giống ST25 để xay xát và sau đó bán gạo ra thị trường thì cũng đều phải gọi đó là gạo ST25.

"Điều đó có nghĩa là ST25 là tên của loại gạo, là sản phẩm chế biến từ thóc thu hoạch được từ giống lúa ST25", Cục Sở hữu trí tuệ phân tích.

Theo Cục Sở hữu trí tuệ, vì lý do là tên gọi chung của một loại sản phẩm nên bất kỳ ai kinh doanh sản phẩm (gạo) này cũng đều phải sử dụng đúng tên gọi đó nên điểm b, khoản 2 Điều 74 Luật SHTT đã quy định tên gọi thông thường của hàng hóa bằng bất kỳ ngôn ngữ nào đã được sử dụng rộng rãi, thường xuyên, nhiều người biết đến sẽ bị coi là không có khả năng phân biệt và không được đăng ký làm nhãn hiệu.

"Điều đó có nghĩa là trong trường hợp cụ thể này, bất kỳ ai, kể cả Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí cũng không thể được bảo hộ độc quyền dấu hiệu ST25 cho sản phẩm gạo", Cục Sở hữu trí tuệ lưu ý.

Về vấn đề bảo hộ nhãn hiệu gạo ST25 tại thị trường nước ngoài nói chung và Hoa Kỳ nói riêng, Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng: Theo quy định của pháp luật các nước, trong đó có Hoa Kỳ, tên gọi chung của sản phẩm/dịch vụ sẽ không được bảo hộ làm nhãn hiệu.

Đối với Hoa Kỳ, theo Hướng dẫn thẩm định đơn đăng ký nhãn hiệu của Cơ quan sáng chế và nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO), thẩm định viên sẽ từ chối đơn đăng ký nhãn hiệu đối với tên giống cây trồng. Điều này có thể thấy rõ trong thông báo dự định từ chối ngày 20.11.2020 của USPTO đối với nhãn hiệu "VIETNAM'S ST25 RICE, DAC SAN SOC TRANG" theo đơn đăng ký số 90151727 nộp ngày 01.9.2020 của Công ty Transword Foods, Inc. Theo đó, ST25 là tên gọi chung của một loại giống cây trồng (lúa), và không thể được đăng ký dưới danh nghĩa một nhãn hiệu theo quy định tại mục 1202.12 của Quy chế thẩm định nhãn hiệu.

Tóm lại, Cục Sở hữu trí tuệ khẳng định: Dấu hiệu ST25 không thể được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu độc quyền tại Việt Nam cũng như Hoa Kỳ cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào.

"Nếu trên một nhãn hiệu nào đó được cấp văn bằng bảo hộ có xuất hiện dấu hiệu ST25 cùng với các dấu hiệu khác tạo thành một tổng thể thì dấu hiệu ST25 sẽ bị loại trừ khỏi phạm vi bảo hộ", Cục Sở hữu trí tuệ cho biết.

Trong trường hợp vì lý do nào đó, dấu hiệu ST25 được đăng ký bảo hộ độc quyền nhãn hiệu cho sản phẩm gạo thì các tổ chức, cá nhân liên quan đều có thể phản đối đơn đăng ký này trên cơ sở dấu hiệu “ST25” là tên giống cây trồng và tên này không thể thuộc độc quyền của tổ chức, cá nhân nào.

Thanh Thanh