FPT hiến kế xây “bộ não đô thị - City Brain” tại Việt Nam: Giải bài toán giao thông, ô nhiễm, ngập úng

Trung tâm của thành phố thông minh là "bộ não đô thị" – City Brain

Ngày 23/12, diễn ra Hội nghị Thành phố Thông minh Việt Nam – Châu Á 2025, do Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội phối hợp cùng VINASA tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ và chỉ đạo của UBND TP Hà Nội.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Nguyễn Văn Khoa – Chủ tịch VINASA, Tổng giám đốc Tập đoàn FPT, cho rằng đô thị thông minh đang chuyển dịch từ đô thị kết nối sang mô hình đô thị có nhận thức và nhân văn, khai thác dữ liệu và trí tuệ nhân tạo hiệu quả, có ý thức và nhân văn nhằm nâng cao nhận thức của người dân.

"Dữ liệu đang trở thành nền tảng cốt lõi cho quản trị đô thị và hoạt động của chính quyền số. Trước đây, khi nhắc đến thành phố thông minh, chúng ta thường nói nhiều đến các hệ thống giám sát, camera, cảm biến. Những yếu tố đó vẫn rất cần thiết. Tuy nhiên, ngày hôm nay, vẫn các yếu tố như vậy nhưng sẽ ở vị thế khác, khi chúng ta đã có Nghị quyết 57 – đưa Việt Nam vươn lên bằng Khoa học công nghệ", ông Khoa cho biết.

Bên cạnh đó, ông Khoa cho rằng Việt Nam đang gấp rút hoàn thiện các nền tảng dữ liệu quan trọng của quốc gia. Đồng thời, các địa phương cũng đang xây dựng nền tảng dữ liệu có tính chất chiều dọc – Chính phủ nắm giữ dữ liệu, các bộ ngành xây dựng nền tảng- địa phương là nơi khai thác và tạo lập dữ liệu. Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 2 con số, chúng ta cần dữ liệu theo chiều ngang, tức dữ liệu được chia sẻ với nhau, phục vụ đặc thù bài toán của từng địa phương, thành phố. Đây là thước đo mới về sự thông minh mà các đô thị Việt Nam cần hướng tới.

Tại phiên toàn thể, ông Vũ Anh Tú – Giám đốc Công nghệ Tập đoàn FPT, Giám đốc FPT UAV đã phân tích những thách thức lớn đặt ra cho Hà Nội trong quá trình phát triển đô thị hiện đại, bao gồm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, úng ngập, trật tự đô thị và an toàn thực phẩm.

Theo ông Vũ Anh Tú, với quy mô dân số lớn và mật độ cao, các bài toán này không thể giải quyết bằng cách quản lý truyền thống mà cần một mô hình điều hành đô thị mới, dựa trên AI, dữ liệu thời gian thực và hệ thống cảm biến thông minh, tương tự xu hướng mà nhiều thành phố lớn trên thế giới đang triển khai.

Từ thực tiễn đó, ông Vũ Anh Tú - Giám đốc Công nghệ FPT, Giám đốc FPT UAV đề xuất một cách tiếp cận tổng thể, trong đó trung tâm của thành phố thông minh là "bộ não đô thị" – City Brain. Đây là một hệ thống trí tuệ nhân tạo có khả năng tích hợp, phân tích dữ liệu đa nguồn để giải quyết các bài toán phức tạp của đô thị.

"Hiện nay, Hà Nội đã làm tốt các bài toán như nhận diện và xử lý vi phạm giao thông, nhưng trong tương lai, hệ thống có thể tiến xa hơn, như theo dõi hành trình của các phương tiện gây ô nhiễm, xe quá tải, phân tích tác động của chúng tới môi trường và hạ tầng đô thị, từ đó đưa ra dự báo và khuyến nghị chính sách", ông nói.

Mô hình thành phố AI

Tiến sĩ Phạm Quang Nhật Minh - Giám đốc trung tâm nghiên cứu và phát triển AI, FPT IS, Tập đoàn FPT cho biết mô hình thành phố AI đang dần hình thành qua ứng dụng AI trong quản lý môi trường, ứng phó thiên tai, vận hành đô thị và dịch vụ công thông minh.

Song để AI phát huy hiệu quả, nền tảng then chốt vẫn là dữ liệu liên thông quốc gia, bảo đảm đúng – đủ – sạch – sống. Khi có dữ liệu chất lượng, AI tạo tác động rõ rệt trong khu vực công ở ba cấp độ: chiến lược (hỗ trợ phân tích, mô phỏng và so sánh kịch bản chính sách), tác nghiệp (tự động hóa quy trình, tối ưu nguồn lực, giảm việc thủ công) và trải nghiệm (cung cấp dịch vụ công chủ động, cá nhân hóa tương tác với người dân, bảo đảm công bằng và minh bạch).

Đại diện FPT chia sẻ minh chứng thực tiễn, đơn cử như việc ứng dụng AI trong nền tảng số cấp Bộ ngành, giúp tự động hoá bóc tách dữ liệu, tự động hóa quy trình nghiệp vụ, nâng cao trải nghiệm dịch vụ công, giúp lãnh đạo quản trị và ra quyết định dựa trên dữ liệu, góp phần hiện thực nhiệm vụ triển khai Nghị quyết số 57.

Tiến sĩ Trần Thế Trung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghệ FPT, Tập đoàn FPT nhấn mạnh vai trò của AI, dữ liệu và nền tảng số trong quản lý vòng đời công trình, giám sát thi công, vận hành đô thị và phát triển các mô hình đô thị số, hướng tới hiệu quả, minh bạch và bền vững.

Nổi bật là mô hình thành phố thông minh tại Cao Hùng (Đài Loan), AI giúp theo dõi và cảnh báo kịp thời sự cố giao thông và thiên tai. Tại Việt Nam, TP.HCM ứng dụng AI để hỗ trợ giám sát, quản lý tiến độ xây dựng nút giao An Phú, từ đó giảm thời gian ứng phó sự cố giao thông, đẩy nhanh tiến độ thi công và nâng cao năng lực quản lý.

Phan Trang