Đô thị sông nước
Trên thế giới, mỗi đô thị thường gắn với ít nhất một dòng sông. Dù có những khi ngập bờ mùa lũ, có khi do lối hành xử chủ quan, thiếu trách nhiệm của con người mà đôi khi sông cũng đem lại đau thương mất mát, thì sông cũng vẫn là một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị. Tiềm năng của nguồn tài nguyên nước này là rất lớn.
Đây không phải là điều gì còn mới mẻ. Đơn cử, quy hoạch xây dựng chung TP.HCM đến năm 2025 đã ghi rõ “Hình thành trục cây xanh cảnh quan, mặt nước kết hợp du lịch, giải trí dọc hai bên bờ sông Sài Gòn, sông Đồng Nai và sông Nhà Bè. Kéo dài từ địa bàn huyện Củ Chi tới huyện Cần Giờ”. Nhưng thực tế và hiện trạng rõ ràng còn khoảng cách xa vời.
Dù cũng đã có những mô hình tốt – chẳng hạn những vạt cỏ xanh bình yên theo kiểu “phố vườn" bên dòng sông Hương ở cố đô Huế - nhưng nhìn chung sông Hồng và những dòng sông khác cũng không khá hơn là bao. “Dịch vụ” ven sông thường là tự phát, từ hàng rong, xe đẩy đến các quán cà phê dã chiến xếp ghế bố, thiếu mỹ quan và lộn xộn.
Đặc biệt, các khu vực bờ sông thường là địa bàn có tình hình an ninh trật tự khá phức tạp, nhiều tệ nạn xã hội; thậm chí đến người bản địa còn có tâm lý e ngại, huống hồ khách du lịch từ xa đến.
Trong khi đó, chẳng nói đâu xa đến tận Italy hay Hà Lan, hãy thử nhìn cách người Singapore khai thác dòng sông của họ. Bờ sông có cảnh quan sạch đẹp; nhiều cầu bắc qua sông không chỉ tiện lợi mà còn được thiết kế theo chủ đề và đẹp mắt. Hàng loạt dịch vụ vui chơi giải trí phong phú, đầy sức hấp dẫn được bố trí dọc theo Clarke Quay, tạo nên “mặt tiền” long lanh của thành phố.
Thiết tưởng, không chỉ nêu định hướng mà mỗi đô thị cần phải có một quy hoạch sử dụng mặt nước – cảnh quan sông nước mang tính đồng bộ, xuyên suốt và đáp ứng lợi ích nhiều mặt. Các lan can an toàn hay cầu bắc ngang sông ngòi, kênh rạch cũng cần được đầu tư, chăm chút để đảm bảo cả công năng lẫn mỹ quan. Chẳng phải chỉ riêng những chiếc cầu ở Paris hay Venise đã đủ sức thu hút hàng triệu du khách mỗi năm đó sao?
