Định kiến 'I can' và những lầm tưởng của các chủ doanh nghiệp SME
Nhiều chủ doanh nghiệp SME lo lắng về kiến thức của mình và quá chú trọng đi học các lớp đào tạo quản lý, trong khi bỏ quên mất phần quan trọng là kinh nghiệm thực tế trên thương trường.
Thời kỳ sau bao cấp, khi tiếng Anh bắt đầu trở thành ngôn ngữ được dạy phổ biến, một lỗi rất hay gặp của người Việt là với câu hỏi: "Bạn có nói tiếng Anh không?" thì học viên hỏi thành "Can you speak English?", trong khi người dùng tiếng Anh ở các nước khác thì câu họ dùng là "Do you speak English?".
Sự khác biệt này là ở chỗ người Việt nghiễm nhiên, ngầm định coi khả năng nói tiếng Anh là một tiêu chuẩn về năng lực. Bị hỏi câu này, họ nghĩ mình sẽ bị đánh giá là không hợp thời, kém nếu trả lời "I can’t" và thở phào nhẹ nhõm nếu nói được câu "I can". Với người nước ngoài, việc nói tiếng Anh hay là ngôn ngữ khác là lựa chọn của họ chứ không nói lên điều gì về năng lực của họ cả. Sau câu trả lời "I don’t speak English", họ không thấy có gì phải xấu hổ cả vì đó là lựa chọn chủ quan của họ.
Trong môi trường kinh doanh ở Việt Nam, tình hình tương tự đang lặp lại. Có khá nhiều trường hợp, người làm kinh doanh lo lắng là nếu mình không đi học lớp của thầy A không biết lý thuyết của cô B thì mình sẽ không làm ăn được, vì các thầy cô ấy lắm người theo học lắm, cũng tức là làm khác họ thì sẽ hỏng!
Vì thế, có nhiều anh/chị dù thu nhập là X cũng sẵn sàng bỏ ra tới 1/2 hoặc 1/3 của X để đi học các lớp đó, hy vọng là nhờ mình cập nhật, không kém cạnh gì với người khác về mặt kiến thức mà mình sẽ thành công. Và họ triền miên học hết lớp này tới lớp khác! Thời gian học còn nhiều hơn cả thời gian đi làm và điều hành công ty.
Tuy nhiên, sau khi học xong các lớp này thì họ cũng chỉ hiểu ra cách giải quyết cho từng vấn đề cụ thể được nhắc tới trên lớp, còn khi đi vào thực hành thì họ vướng víu. Bởi lẽ, muốn làm được như các thầy cô bảo, họ còn cần cả lô điều kiện, và thứ mà họ thấy trong lớp thì thường không giống những thứ họ có trong đời thực, tại chính công ty của họ!
Họ chính là nạn nhân của định kiến "I Can" như tôi nói ở trên. Mỗi công ty để thành công, đôi khi là thành một đại doanh nghiệp, chỉ cần một vài chứ không phải tất cả các bí kíp, miễn là thực hành cho tới nơi tới chốn cái bí kíp mà họ đã sở hữu và làm chủ. Cái mà các chủ doanh nghiệp cần nhìn nhận ra nhất, là theo con mắt khách quan của một chuyên gia thực thụ, thì họ đang thiếu cái gì và cần bổ sung cái gì. Sau đó là làm thử cái đó trong thực tế, thành công rồi thì mới áp dụng chính thức.
Chúng ta chỉ có một khoảng thời gian rất ngắn nhận ra điều đó, vì nếu cứ loay hoay, thấy anh này nói đúng, chị kia cũng đúng mà áp dụng tất cả học thuyết của họ thì sớm muộn chúng ta cũng nhận ra công ty mình đang biến thành chiến trường của các phe phái mong muốn chứng tỏ chỉ có mình mới đúng.
Hãy khách quan, độc lập và dũng cảm học cái gì thì áp dụng cái đó, bao giờ thành công thì mới chuyển sang môn kế tiếp.
