Điện thoại thông minh đang hủy hoại thế hệ trẻ thế giới ra sao?
Từ khoảng năm 2010, thanh thiếu niên bắt đầu sử dụng thời gian của mình khác đi rất nhiều so với những thế hệ trước họ.
Thế hệ mới nhất sinh sau năm 1995 thường được gọi là thế hệ Z. Những thanh thiếu niên và thanh niên này có một đặc điểm chung là thời thơ ấu hoặc tuổi vị thành niên của họ trùng hợp với sự phát triển của điện thoại thông minh.
Theo một cuộc khảo sát năm 2015, 2/3 thanh thiếu niên ở Mỹ sở hữu một chiếc iPhone. Vì thế hệ Z là thế hệ đầu tiên sử dụng điện thoại thông minh trong suốt thời niên thiếu, nên Jean Twenge, một tiến sĩ tâm lý người Mỹ, đã gọi thế hệ Z là thế hệ iGEn trong cuốn sách “iGen: Why Today’s Super-Connected Kids are Growing up Less Rebellious, More Tolerant, Less Happy – and Completely Unprepared for Adulthood” của cô.
Điều gì khiến iGen trở nên khác biệt?
Lớn lên với điện thoại thông minh đã ảnh hưởng đến hầu hết mọi khía cạnh trong cuộc sống của họ. Họ sử dụng quá nhiều thời gian cho Internet, nhắn tin cho bạn bè và các phương tiện truyền thông xã hội. Trong cuốn sách của Twenge, thời gian làm những việc này của thế hệ iGen chiếm tới 6h/ngày, đồng nghĩa với từng đó thời gian không được dùng để dành cho các hoạt động giải trí khác.
Họ cũng ít tham gia vào một trong những hoạt động yêu thích của các thanh thiếu niên thế hệ trước: đi chơi với bạn bè. Cho dù đó là tham dự các buổi tiệc, mua sắm ở các trung tâm mua sắm, xem phim hay lái xe đi dạo, các thanh thiếu niên thế hệ iGen đang tham gia vào các hoạt động xã hội với tỷ lệ thấp hơn đáng kể so với thế hệ millenial ngay trước họ.
iGen cho thấy một sự khác biệt rõ rệt khác so với millenials. Đó là tình trạng trầm cảm, lo lắng và cô đơn đã tăng lên nhanh chóng kể từ năm 2012, trong khi tỷ lệ hạnh phúc đang suy giảm.
Tỷ lệ tự tử ở trẻ vị thành niên đã tăng hơn 50%, và số lượng thanh thiếu niên trầm cảm ở mức lâm sàng cũng đã tăng lên.
Mối liên hệ không thể bỏ qua
Liệu những xu hướng này – những thay đổi trong cách thanh thiếu niên sử dụng thời gian rảnh và sức khỏe tinh thần của họ đang xấu đi – có liên hệ với nhau hay không? Kết quả nghiên cứu của Twenge cho thấy những thanh thiếu niên dành nhiều thời gian online ít hạnh phúc và trầm cảm hơn, còn những đứa trẻ dành nhiều thời gian với bạn bè thì lại hạnh phúc hơn và ít chán nản.
Tất nhiên sự tương quan không chứng minh được mối quan hệ nhân quả: Có thể những người không hạnh phúc dành nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử hơn.
Tuy nhiên, khi nghiên cứu để viết sách, Twenge đã tìm thấy 3 nghiên cứu gần đây đều không loại bỏ khả năng nhân quả đó – ít nhất là đối với phương tiện truyền thông xã hội. Ở 2 trong số 3 nghiên cứu đó, sử dụng social media đã dẫn đến sức khỏe toàn diện thấp hơn, nhưng sức khỏe toàn diện thấp hơn lại không dẫn đến việc tăng thời gian sử dụng social media.
Trong khi đó, một nghiên cứu năm 2016 đã chọn ngẫu nhiên một số người trưởng thành từ bỏ Facebook trong một tuần và một số khác tiếp tục sử dụng nó. Kết quả là những người từ bỏ Facebook đã kết thúc tuần lễ đó cảm thấy hạnh phúc hơn, ít cô đơn và ít chán nản hơn.
iGen còn mất đi thứ gì khác vì điện thoại thông minh?
Một số bậc cha mẹ có thể lo lắng về việc con cái tuổi teen của họ dành rất nhiều thời gian sử dụng điện thoại vì nó hoàn toàn khác với cách mà họ đã từng trải qua thời niên thiếu. Nhưng dành nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử không chỉ khác mà còn tồi tệ hơn trong nhiều khía cạnh.
Ít thời gian vui chơi với bạn bè đồng nghĩa với ít thời gian hơn để phát triển kỹ năng xã hội. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy các học sinh lớp 6 dành ra 5 ngày để cắm trại và không sử dụng các thiết bị điện tử, sau khi kết thúc chuyến đi, có thể đọc cảm xúc trên khuôn mặt người khác tốt hơn. Điều này gợi ý rằng cuộc sống dành ra quá nhiều thời gian onlin có thể khiến các kỹ năng xã hội của iGen bị hao mòn đi.
Thêm vào đó, iGen đọc sách, tạp chí và báo chí ít hơn đáng kể so với các thế hệ trước khi họ còn ở độ tuổi teens. Trong một cuộc khảo sát hằng năm của Monitoring the Future, tỷ lệ phần trăm những học sinh năm cuối phổ thông tự nguyện đọc sách hoặc tạp chí gần như mỗi ngày giảm từ 60% trong năm 1980 xuống còn 16% trong năm 2015.
Điều này có lẽ dẫn đến kết quả là điểm trung bình SAT về đọc hiểu đã giảm 14 điểm kể từ năm 2005. Sinh viên đại học gặp nhiều khó khăn hơn trong việc đọc các đoạn văn dài, và ít khi đọc các cuốn sách giáo khoa bắt buộc.
Các dẫn chứng này không có nghĩa là iGen không có điểm gì tốt. Họ an toàn hơn về thể chất (vì không phải ra ngoài nhiều) và khoan dung hơn các thế hệ trước. Họ cũng có vẻ có đạo đức làm việc tốt hơn và có những kỳ vọng thực tế hơn so với millenials khi ở cùng độ tuổi. Nhưng những chiếc điện thoại thông mình đang đe dọa tương lai của iGen trước khi họ kịp bắt đầu nó.
Sử dụng điện thoại thông minh và phương tiện truyền thông vừa phải (1h/ngày) không gây ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý. Tuy nhiên, thời gian mà hầu hết thanh thiếu niên (và người trưởng thành) sử dụng điện thoại nhiều hơn con số đó rất nhiều.
Có điều ngạc nhiên là các thanh thiếu niên iGen mà Twenge phỏng vấn cho biết họ muốn gặp bạn bè trực tiếp hơn là nói chuyện với họ qua điện thoại. Các bậc cha mẹ thường lo lắng về con cái tuổi teens của họ dành quá nhiều thời gian vui chơi với bạn bè vì cho rằng đó là một sự phân tâm, một ảnh hưởng xấu, hay sự lãng phí thời gian. Nhưng có lẽ đối với iGen, đó chính xác là những gì họ cần để thoát khỏi thế giới ảo mà họ ngày càng bị cuốn sâu vào.
