Chuyên gia cảnh báo loại 'thần dược' giảm cân đang được giới trẻ ưa chuộng

Theo CNN, Ozempic ban đầu là một loại thuốc điều trị tiểu đường có nhu cầu sử dụng cao nhất với thế giới, nhưng vì những người nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội quảng cáo nó như một loại "thần dược" để giảm cân, bất chấp một số lo ngại từ các chuyên gia y tế.

Các ứng dụng mạng xã hội của Trung Quốc như Douyin và Xiaohongshu tràn ngập những bài đăng khoe khoang về việc dễ dàng giảm từ 5 kg trở lên chỉ với vài mũi tiêm semaglutide, được bán dưới tên thương hiệu Ozempic chỉ trong một thời gian ngắn.

"Đây là loại thuốc thần kỳ. Không cần ăn kiêng, không cần tập thể dục, bạn có thể giảm cân ngay cả khi nằm yên và ngủ" là lời quảng cáo phổ biến trên Xiaohongshu.

Ozempic chính thức được phê duyệt tại Trung Quốc vào tháng 4/2021 để điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên, người dùng có thể có thuốc từ bác sĩ cho mục đích sử dụng khác hoặc mua ở trên nền tảng thương mại điện tử như Taobao, JD với đơn thuốc của người khác.

Sự phổ biến ngày càng tăng của Ozempic ở Trung Quốc khiến nhiều bệnh viện và hiệu thuốc cháy hàng kể từ cuối năm 2022. Điều đó gây ra vấn đề cho bệnh nhân tiểu đường phụ thuộc vào thuốc.

Tháng 5, một bác sĩ tại bệnh viện ở siêu đô thị Quảng Châu nói rằng cơ sở này hết thuốc Ozempic trong thời gian ngắn do nhu cầu giảm cân tăng cao. Kể từ đó, bệnh viện ngừng kê đơn cho những người không mắc bệnh tiểu đường.

Cuộc chiến chạy theo tiêu chuẩn "mình hạc xương mai", "vòng eo truyện tranh" tạo nên vẻ đẹp phi lý

Với xu hướng phát triển không ngừng của thời đại, mạng xã hội chính là nơi khởi phát những trào lưu, thị hiếu xung quanh vấn đề về diện mạo của phái nữ. Khi làn sóng của giới giải trí Trung Quốc, Hàn Quốc đang dần lan tỏa trên khắp thế giới thì việc một bộ phận công chúng bị ảnh hưởng bởi phong cách này cũng không có gì lạ.

Đặc biệt, các sao nữ đình đám nhất với nhiều người theo dõi đều sở hữu vẻ đẹp mảnh khảnh kiểu mình hạc xương mai, chân dài, làn da trắng... để hợp với thị hiếu vốn đã quen thuộc với công chúng suốt một thời gian dài. Nhưng chính sự gầy guộc của họ nhiều khi bị xem là vô tình tạo ra những thách thức về sự chuẩn đẹp đối với những phái nữ bình thường khác.

Hiện tại, giới trẻ cũng đang chia ra thành hai nhóm, một nhóm thích thú với các trào lưu, thử thách khoe dáng "mình dây", nhóm còn lại có tư tưởng hòa nhập với làn sóng quốc tế, kêu gọi mọi người hãy có tư duy tích cực về hình thể, mỗi người cần học cách yêu thương và trân trọng những gì bản thân mình vốn có.

Tuy nhiên, vẻ đẹp ở đây không phải là tự hào với vóc dáng tự nhiên của cơ thể, đẹp một cách khỏe mạnh mà phải thật gầy theo tiêu chuẩn của BM.

Một hãng thời trang Italy tên là BM - Brandy Melville đã tung ra một bảng xếp hạng cân nặng, chiều cao lý tưởng cho các cô gái. Theo tiêu chuẩn này, phụ nữ phải rất gầy để mặc được những trang phục theo kích cỡ trẻ con của hãng.

Do đó, chính điều này đã khiến giới trẻ Trung Quốc tin vào bảng xếp hạng này và cho rằng phải "càng cao, càng gầy, càng đẹp".

Theo một báo cáo vào năm 2015, thanh niên Trung Quốc có trung bình 30 ứng dụng chỉnh sửa diện mạo trên điện thoại thông minh của họ và dành ra trung bình 3.276 phút (tương đương hơn 2 ngày) trong một năm chỉ để chụp ảnh selfie, khoảng thời gian này chưa bao gồm thời lượng họ dành ra để chỉnh sửa hình ảnh trước khi đăng lên mạng xã hội.

Bên cạnh đó, để có thể phô diễn ngoại hình của bản thân, giới trẻ còn nghĩ ra nhiều trào lưu thiếu lành mạnh như thử thách đặt đồng xu vào xương quai xanh, chạm tay vào rốn, nâng người yêu bằng một tay, che toàn bộ eo bằng một tờ giấy A4... để các cô gái có thể khoe được thân hình mảnh mai, vòng eo nhỏ nhắn, sự dẻo dai đáng mơ ước

"Trở nên béo là vô trách nhiệm với bản thân, vô trách nhiệm với nghề. Nghệ sĩ là người mang cái đẹp đến với khán giả", Dương Mịch từng tuyên bố. 

"Mập không đáng sợ, điều đáng sợ là miệng lưỡi thế gian. Vậy nên thà gầy còn hơn", Lâm Duẫn chia sẻ.

Sự thật về loại "thần dược giảm cân thần kỳ"

Ozempic là loại thuốc chứa hoạt chất Semaglutide bào chế dưới dạng dung dịch trong bút tiêm. Thuốc chứa các hàm lượng là 0,25mg, 0,5mg và 1mg.

Ozempic được chỉ định trong điều trị đái tháo đường tuýp 2 ở người trưởng thành không được kiểm soát đầy đủ, kết hợp với chế độ ăn kiêng và tập thể dục đầy đủ.

Semaglutide tác dụng làm giảm glucose máu bằng cách kích thích bài tiết insulin, giảm bài tiết glucagon khi nồng độ glucose máu cao. Cơ chế hạ đường huyết của thuốc cũng liên quan đến sự chậm trễ việc làm rỗng dạ dày trong giai đoạn đầu sau ăn.

Ngoài tác dụng hạ đường huyết, Semaglutide còn làm giảm trọng lượng cơ thể, khối lượng chất béo trong cơ thể thông qua việc giảm năng lượng ăn vào và giảm cảm giác thèm ăn nói chung. Thuốc còn làm giảm sự ưa thích đối với các loại thức ăn chứa chất béo.

Tuy nhiên, nhiều người sau khi dùng đã cảnh báo về các tác dụng phụ và cảm giác khó chịu sau khi sử dụng.

Renata Lavach-Savy (37 tuổi), một nhà văn ở North Bergen, New York đã ngừng sử dụng Ozempic vào mùa thu 2022. Lúc đầu, cô được bác sĩ chuẩn đoán mắc hội chứng buồng trứng đa năng, một tình trạng nội tiết tố thường xảy ra cùng với tình trạng kháng insulin.

Tuy nhiên, sau khi tiêm thuốc theo liều lượng mà bác sĩ chỉ dẫn trong khoảng một thời gian thì cơ thể của Renata bắt đầu xảy ra những phản ứng đáng lo ngại. Cô thường xuyên cảm thấy buồn nôn ở mức độ nhẹ, khó chịu trong dạ dày. Đặc biệt Renata không còn cảm giác thèm ăn bất cứ thứ gì cả, thậm chí cô còn phải đặt báo thức để nhắc nhở mình ăn mỗi ngày.

Sau dần, cô bắt đầu kiệt sức đến mức ngất trên bàn làm việc sau khi tan làm, không thể di chuyển nổi vì những cơn buồn nôn kéo dài. 

4 tháng sau, chuyên gia dinh dưỡng của Renata nói rằng có thể cô đã bị suy dinh dưỡng.

Tiến sĩ Andrew Kraftson, Phó Giáo sư lâm sàng về chuyển hóa, nội tiết và tiểu đường tại Bệnh viện Đại học ở Ann Arbor, Michigan, Hoa Kỳ cho biết những trường hợp nghiêm trọng như Renata là rất hiếm.

"Một số người dùng Ozempic có thể cảm thấy chán ăn đến mức bị suy dinh dưỡng. Điều quan trọng là mọi người cần phải được hướng dẫn rõ ràng về chế độ dinh dưỡng và ăn uống hợp lý trong khi sử dụng thuốc."

TS. Lydia Alexander - chuyên gia y học về điều trị béo phì, chủ tịch đắc cử của Hiệp hội Y học Béo phì tại Mỹ chia sẻ thêm rằng mặc dù dùng semaglutide có thể giúp bạn giảm cân trong khi dùng thuốc, nhưng hầu hết mọi người sẽ tăng cân gần như trở về như ban đầu nếu họ ngừng sử dụng thuốc

"Ozempic không phải là insulin. Thuốc giúp tuyến tụy sản sinh nhiều insulin hơn. Không giống như insulin, Ozempic hiếm khi gây ra lượng đường trong máu thấp. Do đó, đây không phải là thuốc giảm cân.

Tuy nhiên, thuốc Ozempic mang lại lợi ích kép cho bệnh nhân tiểu đường type 2 đồng thời cũng gây ra bệnh béo phì".

Tiến sĩ Fatima Cody Stanford, chuyên khoa béo phì tại Bệnh viện đa khoa Massachusetts cho biết. "Khoảng 80% bệnh nhân tiểu đường type 2 cũng bị béo phì đồng thời. Ngoài ra, nó còn có các tác dụng phụ phổ biến liên quan đến tiêu hóa như: buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, táo bón. 

Còn với những ai mắc bệnh về mắt do tiểu đường và đang sử dụng insulin thì Ozemic có thể khiến thị lực kém đi và gây ra các rủi ro liên quan", ông nói.

Cơn sốt giá đến từ mặt hàng khan hiếm

Sự cường điệu trên mạng xã hội lớn đến mức Xiaohongshu đã tiến hành một cuộc tra soát vào tháng 2 và xóa hơn 5.000 bài đăng chia sẻ kinh nghiệm giảm cân với Ozempic.

Nền tảng mạng xã hội này đã cáo buộc nhiều bài đăng "phóng đại" hiệu quả giảm cân của thuốc và cảnh báo người dùng không nên "tin tưởng mù quáng" vào những nội dung như vậy.

Nền tảng này cũng khởi tạo một cảnh báo bật lên nhắc nhở người dùng đang tìm kiếm thuốc trực tuyến rằng "Hãy đến các cơ sở y tế chính thức để điều trị".

Nhưng nó cũng không đủ để làm dịu đi sự điên cuồng chạy theo tiêu chuẩn cái đẹp của giới trẻ, đặc biệt là phụ nữ, từ lâu đã phải đối mặt với áp lực phải tuân theo các tiêu chuẩn sắc đẹp nhấn mạnh vào một vóc dáng cực kỳ mảnh mai.

Với nhu cầu gia tăng, giá của loại thuốc đã tăng vọt trực tuyến. Chi phí chính thức của một liều Ozempic 1,5 mg là 67 USD tại các bệnh viện công, theo Danh sách thuốc hoàn trả quốc gia của Trung Quốc.

Nhưng giá của cùng một loại thuốc hiện cao hơn từ 36% đến 151% trên trang mua sắm trực tuyến Taobao.

Theo nhà sản xuất, công ty dược phẩm Đan Mạch Novo Nordisk (NONOF), Ozempic đã ghi nhận doanh thu 44 triệu USD tại Trung Quốc trong 9 tháng sau khi ra mắt vào tháng 4/2021.

Năm tiếp theo, doanh số bán hàng trong nước tăng hơn 7 lần, đạt 316 triệu USD.

Thị trường thuốc giảm cân ở Trung Quốc được dự đoán sẽ bùng nổ trong những năm tới.

Một báo cáo của chính phủ từ cuối năm 2020 cho biết hơn 50% người trưởng thành ở Trung Quốc bị thừa cân, được định nghĩa là có chỉ số khối cơ thể (BMI) trên 24,0.

Tổng doanh số bán thuốc GLP-1, một nhóm thuốc trị tiểu đường bao gồm semaglutide, có thể đạt mức cao nhất là 5,6 tỷ USD tại Trung Quốc, theo ước tính của Tebon Securities có trụ sở tại Thượng Hải vào tháng 10 năm ngoái. Nó không cung cấp một khung thời gian.

Điều đó sẽ thể hiện mức tăng hơn 600% so với quy mô thị trường hiện tại.

Cả các nhà sản xuất thuốc phương Tây và Trung Quốc đều muốn có một phần của thị trường đang phát triển.

Novo Nordisk đã nộp đơn lên cơ quan quản lý dược phẩm của Trung Quốc để mở rộng phạm vi sử dụng semaglutide, theo Cục Quản lý Sản phẩm Y tế Quốc gia . 

Bằng sáng chế của Novo Nordisk cho semaglutide ở Trung Quốc dự kiến sẽ hết hạn vào năm 2026, đây là thời điểm sớm nhất mà thuốc generic có thể được bán. Nhưng điều này đang bị thách thức.

Vào tháng 6/2021, Huadong Medicine, một công ty dược phẩm có trụ sở tại Hàng Châu, đã nộp đơn lên Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Nhà nước Trung Quốc để vô hiệu hóa bằng sáng chế. Vào tháng 9/2022, văn phòng đã phán quyết tất cả cái gọi là bằng sáng chế cốt lõi cho Ozempic là không hợp lệ ở Trung Quốc.

Novo Nordisk đã kháng cáo quyết định này. Một cuộc chiến pháp lý hiện đang được tiến hành tại Tòa án Sở hữu Trí tuệ Bắc Kinh. Nếu quyết định được tòa án giữ nguyên, một loạt các phiên bản chung của semaglutide của các nhà sản xuất trong nước có thể được tung ra thị trường.

Bảo Hân