Chiếc "bánh chưng nhân ái" và chuyện về những người Việt trẻ sống hết mình cho quan hệ Việt – Nhật
Những ngày mùa đông tháng Một lạnh giá ở tỉnh Tochigi, tuyết rơi tầm tã ngoài trời, nhiệt độ nhiều lúc rơi xuống dưới 0 độ nhưng không ngăn được sự nhiệt tình của Việt Anh, khi vượt quãng đường hơn 100 cây số lên thủ đô Tokyo để tham gia buổi gói bánh chưng do cộng đồng người Việt Nam tại Nhật tổ chức.
Để đến cùng gói bánh chưng với nhóm, Việt Anh đã phải xin nghỉ vài buổi học, thậm chí mang theo cả sách vở để tranh thủ học thi những lúc ngồi trông bánh. Bạn cũng nghỉ cả vài buổi làm thêm cuối tuần để tham gia cùng nhóm.
Chấp nhận hy sinh cả thời gian, tiền bạc, công sức nhưng Việt Anh cảm thấy hài lòng vì bạn biết ở một nơi xa nào đó, có những em học sinh sẽ có cái Tết ấm áp hơn nhờ món quà mua bằng tiền do quỹ bạn đóng góp; hoặc tiếp tục được con đường đến trường mỗi ngày phần nào nhờ bữa cơm đủ dinh dưỡng.
Và không chỉ có Việt Anh, hơn 40 du học sinh và tu nghiệp sinh khác cũng từ rất nhiều địa điểm cách Tokyo từ hàng chục km cho đến cả trăm km đến một căn nhà nhỏ trong khu dân cư gần ga Tokyo để cùng nhau vì mục tiêu chung: Mang đến niềm vui đến cho trẻ em nghèo.
Gần 60 con người tại cả Nhật và Việt Nam cùng nhau đi tìm kiếm lá và nguyên liệu bánh chưng, chuẩn bị lá dong. Hiện nay, dù để bán nhưng vì quá thiếu lá và vận chuyển vất vả, có không ít cửa hàng của người Việt gói bánh chưng bằng lá chuối hoặc chỉ có lượt trong là lá dong, lượt ngoài bọc giấy bạc. Nhóm gói bánh chưng từ thiện đã rất cố gắng để không gói chiếc bánh nào bằng lá chuối bởi dù bánh bán từ thiện nhưng cũng cần phải đảm bảo chất lượng tốt nhất.
Công việc chuẩn bị lá gói bánh và nguyên liệu được sự hỗ trợ không hề nhỏ của cả các chủ kinh doanh ở Nhật, trong đó rất tích cực có thể kể đến chị Phạm Thị Ngợi, chủ kinh doanh Vietmart tại Nhật. Chị Ngợi đã luôn là người tích cực hỗ trợ cho các dự án gói bánh chưng của cộng đồng Việt Nhật vì mục đích thiện nguyện.
Theo bạn Trà My, một trong những phụ trách nhóm “Bánh chưng nhân ái”, hoạt động gói bánh chưng vì mục đích từ thiện mà cộng đồng tổ chức đã được tổ chức 3 năm. Mỗi năm trên dưới 300 chiếc bánh chưng được gói ra, không ai lấy một đồng tiền công nào, tất cả được gửi về Việt Nam mang đến bữa cơm có thịt cho trẻ em vùng cao hoặc mang đến tri thức mới cho học sinh những vùng khó khăn.
Từ căn nhà nhỏ trung tâm thủ đô Tokyo này, hàng trăm chiếc bánh chưng sẽ đến với những khách hàng có thể chỉ cách đó 10, 20 phút đi tàu nhưng cũng có thể vượt nghìn kilomet đường xa lên tận Hokkaido cực Bắc hay xuống tận các thành phố miền Nam cách Tokyo để đến tay những người Việt xa quê hương mong những chiếc bánh chưng ngày Tết.
Với hàng chục cửa hàng lớn nhỏ của người Việt trên khắp đất Nhật, các khách hàng Việt Nam có thừa điều kiện để mua bánh chưng từ rất nhiều nguồn nhưng hàng trăm khách hàng vẫn gửi gắm niềm tin và chấp nhận phí gửi dù cao bởi khoảng cách xa vì họ muốn đóng góp cho trẻ em nghèo ở Việt Nam.
Hoạt động gói bánh chưng nhân ái như trên chỉ là một phần trong rất nhiều hoạt động mà những thành viên tích cực của cộng đồng Việt Nam tại Nhật thực hiện trong nhiều năm trở lại đây. Cộng đồng Việt Nam tại Nhật có quy mô tăng đột biến từ năm 2013 trở lại đây.
Nếu như ở thời điểm tháng 9/2013, cộng đồng mới chỉ có khoảng 60.000 người thì đến cuối tháng 9/2016, cộng đồng đã lên đến 180.000 người, trong đó số du học sinh và tu nghiệp sinh tăng chóng mặt. Cộng đồng người Việt tại Nhật hiện có quy mô lớn thứ 5 trong số tất cả các cộng đồng người nước ngoài. Với một cộng đồng có quy mô như vậy, người Việt ở nước ngoài cần rất nhiều những sự hỗ trợ về văn hóa, pháp luật, cuộc sống, việc làm.
Trong khi các hoạt động của các tổ chức nhà nước còn nhiều hạn chế và chưa thể vươn được đến mọi đối tượng vì vướng rào cản về tài chính, nhân sự thì những nhóm hoạt động như “Bánh chưng nhân ái” kể đến ở trên đã giúp bù đắp được rất lớn cho nhu cầu của người Việt Nam ở Nhật.
Hiện đang có hàng chục nghìn tu nghiệp sinh Việt Nam đang làm việc trên đất Nhật, tu nghiệp sinh chịu nhiều thiệt thòi hơn rất nhiều so với các du học sinh bởi điều kiện học tiếng, cuộc sống, tài chính kém. Họ chịu nhiều rủi ro do không hiểu biết pháp luật, người bản xứ mà không thể giao tiếp được.
Có không ít các trường hợp thương tâm, không may bị đột quỵ hoặc tai nạn lao động mà không thể có tiền đưa thi thể về nước vì gia đình các bạn quá nghèo, những thành viên tích cực của cộng đồng Việt Nhật đã cùng chung tay kêu gọi hỗ trợ tài chính để giúp đỡ cho những người có hoàn cành khốn cùng. Riêng trong năm 2016 đã có ít nhất 4 trường hợp người lao động Việt Nam bỏ mạng trong khi làm việc được các thành viên của cộng đồng Việt Nhật giúp đỡ.
Các thành viên của cộng đồng Việt Nhật cũng đã và đang đóng góp rất tích cực cho việc củng cố quan hệ ngoại giao và kinh tế giữa hai nước Nhật – Việt. Có thể kể đến những hoạt động quyên góp từ cả hai đầu cầu Việt Nam và Nhật ủng hộ cho nạn nhân động đất tại Kumamoto tháng 4/2016. Ngay sau khi động đất xảy ra, các bạn trẻ đã đồng loạt kêu gọi quyên góp tiền từ người Việt Nam trên khắp nước Nhật cũng như người Việt Nam tại Việt Nam.
Số tiền quyên góp có thể không lớn nhưng đã khiến những người bạn Nhật rất cảm động vì hiểu được tấm lòng của người Việt Nam dành cho con người và đất nước Nhật. Ngoài ra, dù không có chút quyền lợi có rất nhiều cá nhân luôn sẵn sàng đứng ra giải đáp những thắc mắc của người Nhật về môi trường đầu tư, kinh doanh và sinh sống tại Việt Nam để giúp những người bạn Nhật có quyết định đúng đắn trước khi gia nhập thị trường.
Cộng đồng người Việt Nam tại Nhật nhiều năm qua tăng nhanh về quy mô nhưng cùng lúc đó lại không tăng nhanh về uy tín khi mà số lượng người Việt bị bắt vì ăn cắp, gây rối trật tự công cộng ngày một tăng. Những hoạt động tình nguyện vì cộng đồng của những người Việt Nam tốt đã và đang giúp củng cố cho quan hệ kinh tế, xã hội, ngoại giao của Nhật và đặc biệt làm thay đổi cái nhìn của nhiều người Nhật đối với người Việt Nam.
