Chỉ có ở Phần Lan: Chính phủ phát không cho mỗi người 13 triệu đồng mỗi tháng, người dân càng muốn làm việc nhiều hơn
Nếu đặt vào hoàn cảnh ở nhiều quốc gia, chính sách cấp tiền hàng tháng vô điều kiện sẽ càng làm người dân lười lao động hơn. Nhưng ở Phần Lan điều đó lại hoàn toàn khác.
Phần Lan đã thực hiện chính sách thu nhập cơ bản được 5 tháng qua. Theo đó, 2.000 công dân trưởng thành không cần biết thu nhập, tài sản hay tình trạng công việc như thế nào sẽ nhận được số tiền tương đương 13 triệu đồng mỗi tháng. Đây là chương trình đầu tiên được áp dụng ở châu Âu. Nó đã thể hiện một số lợi ích ban đầu như giảm stress, thúc đẩy động lực tìm việc làm, tạo điều kiện theo đuổi các ý tưởng kinh doanh.
Khác với chương trình trợ cấp thất nghiệp thường thấy ở các nước phát triển, người nhận không cần phải chứng minh đang tìm việc làm hay thường xuyên báo cáo với giới chức về nhu cầu nhận tiền. Người dân Phần Lan có thể chi tiêu bằng mọi cách họ muốn.
Dưới chương trình thí điểm, nếu một người tham gia tìm được việc làm, họ sẽ tiếp tục nhận được khoản tiền trợ cấp. Điều này giúp loại bỏ một trong những hạn chế của chương trình phúc lợi hiện tại: tăng động lực nghỉ việc.
Juha Jarvinen là một người đàn ông trẻ tuổi thất nghiệp và đã có con sống tại ngôi làng gần Jurva thuộc miền Tây Phần Lan. Anh đã được lựa chọn ngẫu nhiên để nhận khoản tiền trợ cấp hàng tháng bắt đầu từ tháng 1 năm nay. Trả lời phỏng vấn của tờ The Economist, anh nói rằng khác với khi nhận trợ cấp thất nghiệp, giờ đây anh đang tích cực tìm kiếm một công việc mới.
Trước đây anh đã được đề nghị làm một số vị trí bán thời gian, nhưng anh đã không nhận bởi chúng sẽ ảnh hưởng đến khoản trợ cấp thất nghiệp. "Điều đó thật điên rồ vì như vậy chẳng ai có thể làm việc", Juha nói.
Juha chia sẻ mình cũng đang bắt đầu kinh doanh. Anh cảm thấy bớt căng thẳng hơn, không phải tham gia vào những "chương trình phúc lợi ngớ ngẩn", điền vào những tờ trình chán ngắt hay thường xuyên phải trả lời phỏng vấn của các quan chức việc làm.
Tuy nhiên, không phải ai cũng cảm thấy thích thú với chương trình thí điểm. Trong tháng 2, SAK - tổ chức đại diện người lao động lớn nhất ở Phần Lan nói rằng đây là một chương trình không khả thi và nó sẽ khuyến khích một số người làm việc ít hơn trong khi tăng lương ở các ngành nghề không mong muốn.
Ilkka Kaukoranta - chuyên gia kinh tế trưởng thuộc Tổ chức Công đoàn Phần Lan (SAK) trả lời phỏng vấn tờ Bloomberg rằng: "Chương trình (thu nhập cơ bản) làm chệch hướng chính sách xã hội".
SAK đại diện cho gần 1 triệu người - tương đương với 1/5 dân số Phần Lan. Phía này lập luận rằng chương tình thu nhập cơ bản sẽ bất khả thi bởi chính phủ sẽ phải trả giá đắt. Nó làm "tăng thâm hụt chính phủ khoảng 5% GDP".
