Minh Long - Công ty gia đình 3 đời biến đất thành vàng
Năm 1990, Minh Long là một trong những doanh nghiệp dân doanh nhận được giấy phép xuất khẩu đầu tiên và liên tiếp 5 năm sau tỷ trọng hàng xuất khẩu chiếm tới 98% sản lượng.
Từ năm 1986 đến nay, cùng với biến chuyển của nền kinh tế, hội nhập toàn cầu, những thành phần kinh tế ngoài nhà nước, các công ty gia đình Việt Nam đóng góp lớn vào sự thay đổi bộ mặt kinh tế Việt Nam khi đóng góp cùng những thành phần kinh tế ngoài quốc doanh khác gần 50% GDP cả nước. CafeBiz xin giới thiệu series bài viết về "Những công ty gia đình nổi tiếng tại Việt Nam". Series sẽ đăng tải thường kỳ vào thứ Tư và thứ Sáu hàng tuần.
Xem các bài trước:
Điểm danh 10 tập đoàn gia đình hùng mạnh nhất Việt Nam (P.1)
Điểm danh 10 tập đoàn gia đình hùng mạnh nhất Việt Nam (P.2)
Được mệnh danh là công ty gốm sứ số 1 Việt Nam, Minh Long là thương hiệu lớn không chỉ ở Việt Nam mà còn gây tiếng vang trên thế giới. Thành lập từ năm 1970, sản phẩm Minh Long hiện đã có mặt tại nhiều quốc gia. Đặc biệt theo chia sẻ của tổng giám đốc Minh Long 1 Lý Huy Sáng, trong những năm gần đây nhiều hãng gốm sứ nổi tiếng của Đức, Tây Ban Nha, Ý phải nhường ngôi vị được chọn trưng bày nơi tốt nhất cho Minh Long. Gần nửa thế kỷ khiến đất nở hoa của gia đình nhà sáng lập Lý Minh Long là câu chuyện tiêu biểu về mô hình công ty gia đình tại Việt Nam.
Đam mê vượt nghịch cảnh
Ông Lý Ngọc Minh sinh tại Sông Bé (Bình Dương ngày nay) vốn là cái nôi của gốm sứ miền Nam. Mặc dù mồ côi cha từ bé nhưng hình ảnh người cha miệt mài lọc men, tỉ mẩn chắt từng giọt men ám ảnh và khơi nguồn tình yêu của ông với gốm sứ. Năm 12 tuổi, Lý Ngọc Minh được cha dượng dẫn đến một buổi triển lãm gốm sứ của một người bạn. Lần đầu tiên ông được nhìn thấy những sản phẩm tinh xảo, khác hẳn đồ gốm sứ đơn giản, thô sơ vẫn thấy hàng ngày và khiến đam mê làm được những thứ tương tự bùng cháy trong ông.
Năm ông 18 tuổi ông cùng người bạn ít hơn 2 tuổi là Dương Văn Long bắt đầu khởi sự nghề gốm. Cũng bởi hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông Minh nghỉ học từ năm lớp 3 nên tất cả những điều về gốm, men, màu đều do hai người bạn tự mày mò, nghiên cứu. Sau 2 năm nghiên cứu, hai nhà sáng lập đã tìm ra được màu men mới sáng bóng hơn hẳn màu men thường gặp nhưng gặp trở ngại về sản xuất khi không có máy móc, nhà xưởng. Năm 1970, sau khi người bạn hết nghĩa vụ quân sự, ông Minh cầm 3 chỉ vàng dành dụm của mẹ cho để lập công ty lấy tên của hai người.
Theo lời mô tả sau này của nhà sáng lập, công ty Minh Long lúc đó “thầy, thợ, chủ, tớ chỉ có hai người”. Ông Minh và ông Long mặc dù có hiểu biết về men nhưng để làm đồ mỹ nghệ họ phải học từ đầu từ ghép khuôn cho tới tiện phôi.
Sau khi đất nước giải phóng, việc sản xuất kinh doanh gốm có phần gián đoạn, ông Minh chuyển sang làm nhiều nghề đề mưu sinh như sản xuất kem đánh răng, làm tương, nấu rượu cho đến nông nghiệp. Vốn là người đam mê nghiên cứu, ông Minh đưa giống đu đủ của Đài Loan về trồng tại Bình Dương, cho quả sát đất, thơm ngon, ruột đặc hơn hẳn giống truyền thống. “Tôi trồng và bán đu đủ mà dư tiền mua vàng”, ông Minh từng kể lại. Thế nhưng niềm đam mê với gốm sứ thôi thúc ông quay về với nghề cũ vào những năm 1980.
Đến năm 1990, Minh Long là một trong những doanh nghiệp dân doanh nhận được giấy phép xuất khẩu đầu tiên và liên tiếp 5 năm sau tỷ trọng hàng xuất khẩu chiếm tới 98% sản lượng. Đến năm 1994 Minh Long chuyển sang tập trung vào thị trường nội địa. Sau này Minh Long tách thành Minh Long 1 và Minh Long 2, ông Dương Văn Long đi theo hướng sứ công nghiệp. Hiện Minh Long 1 có 4 nhóm sản phẩm chính gồm: Ly's Horeca, Sứ hoa văn, Sứ trắng và Quà tặng.
“Tôi không chỉ tự hào mà luôn luôn biết ơn ba tôi vì ông đã vượt qua tất cả nghịch cảnh để đeo đuổi niềm đam mê gốm sứ. Một niềm đam mê nhiều khi là bất vụ lợi của cả đời ông...” Tổng giám đốc Minh Long 1, Lý Huy Sáng cũng từng bày tỏ lòng cảm kích với cha mình.
Công thức thành công của Minh Long
Để có được Minh Long lớn mạnh như hôm nay, có nhiều yếu tố khiến công ty này thành công nhưng có 3 yếu tố quan trọng nhất theo chính nhà sáng lập Lý Minh Long chia sẻ gồm: Đơn giản- an toàn, an toàn hai lần (thậm chí 3 lần) và quan trọng nhất là làm cho bằng được.
Yếu tố đơn giản- an toàn của Minh Long thể hiện trong việc ông Minh đầu tư mạnh cho công nghệ hiện đại để nung sản phẩm kết hợp cùng việc sử dụng màu men, họa tiết đậm bản sắc văn hóa Việt như tà áo dài, cây đa, bến nước, hình ảnh làng quê,... Ngay từ năm 1994-1995 ông Minh đã lựa chọn công nghệ nung của Đức và sản phẩm của Minh Long lọt qua vòng kiểm tra của đối tác lớn khiến họ đồng ý bán lò nung cho công ty. Trong khi các sản phẩm gốm sứ châu Á thường chỉ nung được ở nhiệt độ từ 1.250-1.320 độ C thì gốm sứ Minh Long đạt mức 1.380 độ C, điều này khiến lớp men có độ cứng chắc, độ bóng cao, ít bám bụi và không chứa chất độc hại đồng thời tạo nên sự khác biệt cho sản phẩm.
Bộ sản phẩm Hồng Mai của Minh Long 1.
Tinh thần làm cho bằng được thể hiện rõ nhất qua tấm gương vượt lên nghịch cảnh theo đuổi đam mê của nhà sáng lập Lý Ngọc Minh. Mặc dù không được học hành bài bản nhưng bù lại ông miệt mài tự học, nghiên cứu từ chính nhu cầu thực tế để tạo ra những sản phẩm tinh tế. Tinh thần tự học này cũng được truyền sang cả công ty. Ông Minh ví nhà máy của mình là trường đại học, vì nơi đây toàn những người xuất phát không hiểu biết gì về công nghệ gốm sứ, cũng không qua trường lớp đào tạo chính quy về nghề này.”
Đại gia đình theo nghiệp gốm sứ
Ông Minh không phải là người duy nhất trong gia đình theo đuổi nghiệp gốm sứ. Những người em ông cùng con cái cũng theo đuổi nghiệp kinh doanh của dòng tộc. Em kế ông là Lý Ngọc Bạch thành công khi chuyển sang sản xuất gốm xuất khẩu theo đơn đặt hàng của đối tác Nhật Bản và IKEA, em gái cùng mẹ khác cha Phùng Thị Vạn chuyên cung cấp nguyên liệu cho ngành gốm sứ. Bốn người con của ông là Lý Huy Sáng, Lý Huy Đạt, Lý Khả Trân, Lý Huy Bửu đều tham gia vào các hoạt động điều hành của Minh Long 1.
Tổng giám đốc Minh Long 1 Lý Huy Sáng.
Về người kế nghiệp Lý Huy Sáng được xem là người đang tạo nên bước chuyển lớn tại Minh Long 1 khi áp dụng kiến thức quản lý 10 năm du học ở nước ngoài, niềm đam mê công nghệ thông tin vào việc điều hành. Tổng giám đốc Minh Long 1 từng là học sinh chuyên toán- tin trường Trịnh Hoài Đức, Bình Dương. Anh là người mê công nghệ và say sưa với mỹ thuật. Chính vì vậy khi tham gia điều hành Minh Long 1, toàn bộ phần mềm quản trị của công ty đều được tự viết và áp dụng. Công nghệ thông tin được Minh Long 1 chú trọng đầu tư, các nhân viên ở những vị trí thích hợp đều được trang bị iPad để liên lạc, báo cáo từ xa. Vì vậy theo anh, hệ thống luôn chạy tốt, không phụ thuộc vào sự có mặt hay vắng mặt của lãnh đạo công ty.
