BS Phạm Nguyên Quý: Không phải thực phẩm chức năng, đây mới cách tăng miễn dịch để chống lại virus corona
Không có một thực phẩm riêng biệt nào giúp tăng cường hệ miễn dịch. Chúng ta cần thực thi các thói quen tốt, đa dạng nguồn thực phẩm để cải thiện hệ miễn dịch một cách "tổng lực".
Con người sống trong môi trường phải đối mặt với vô số mầm bệnh. Những mầm bệnh này bao gồm nhiều loại vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm mốc và rất nhiều loại virus, có mặt ở khắp mọi nơi như trong nhà, nơi làm việc,…
Chúng có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều đường ăn uống, hít thở hoặc tiếp xúc và gây các loại bệnh truyền nhiễm cụ thể. Tuy nhiên, rất may mắn là chúng ta được sinh ra với một hệ miễn dịch kỳ diệu, liên tục cải thiện sau sinh để phòng chống và loại trừ các mầm bệnh một cách hữu hiệu.
Sau bài viết trước nói về khả năng cơ thể tự chữa lành dù nhiễm virus corona (xem tại đây ), nhiều bạn đọc quan tâm tới những cách thức giúp cải thiện hệ miễn dịch. Chúng tôi xin trích dẫn lại một số ý chính trong bài viết cùng tên từ Đại học Y khoa Harvard, Hoa Kỳ.
8 thói quen giúp cải thiện hệ miễn dịch
// //
Chế độ ăn uống và hệ miễn dịch
Giống như bất kỳ lực lượng chiến đấu nào, những tế bào trong hệ miễn dịch cần được nuôi dưỡng đầy đủ để để hoạt động tốt. Từ lâu, các nhà khoa học đã nhận ra rằng những người suy dinh dưỡng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm hơn và dễ gặp biến chứng hơn khi mắc bệnh. Ngược lại, những người có dinh dưỡng đầy đủ thường ít mắc bệnh truyền nhiễm hơn và cũng nhanh khỏi bệnh hơn.
Tuy nhiên, vẫn còn tương đối ít nghiên cứu về ảnh hưởng của dinh dưỡng đối với hệ miễn dịch ở người, và rất ít nghiên cứu thực sự đủ độ tin cậy để kết luận về tác động trực tiếp của dinh dưỡng lên quá trình điều trị.
Hiện nay, có một số bằng chứng cho thấy sự thiếu hụt vi chất như kẽm, selen, sắt, đồng, axit folic và vitamin A, B6, C, E có thể làm thay đổi đáp ứng miễn dịch trên mô hình động vật và trong ống nghiệm. Tuy nhiên, tác động của những vi chất này lên sức khỏe của con người vẫn chưa được đánh giá hoàn chỉnh và chưa có nghiên cứu nào chứng minh việc bổ sung một hay nhiều loại khoáng chất/vitamin sẽ giúp hệ miễn dịch mạnh hơn và giúp chống lại nhiễm trùng.
Đó là vì hệ miễn dịch không phải là một thực thể duy nhất mà thật ra là MỘT HỆ THỐNG phức tạp gồm vô số tế bào với chức năng khác nhau, cần hoạt động cân bằng hài hòa để phát huy sức mạnh. Hệ miễn dịch cũng cần nhiều chất dinh dưỡng để hoạt động tốt, chứ không đơn thuần chỉ bổ sung chất gì đó là đủ.
Vì vậy, mặc dù trên thị trường đang có nhiều chế phẩm thảo dược, thực phẩm chức năng được quảng cáo với tuyên bố có thể giúp tăng cường hoặc hỗ trợ miễn dịch, không khó nhận ra rằng tất cả đều không đủ bằng chứng khoa học để khuyên dùng đại trà.
Nếu biết thêm rằng hệ miễn dịch của mỗi người là khác biệt, thay đổi tùy theo môi trường sống và bị ảnh hưởng bởi nhiều sự kiện xảy ra từ lúc sinh ra tới khi lớn lên, chúng ta sẽ hiểu ngay rằng không có một loại thảo dược cụ thể nào có thể cải thiện chức năng miễn dịch của tất cả mọi người một cách hiệu quả.
Cách tăng cường miễn dịch hữu hiệu thật ra rất đơn giản và gần gũi: theo chế độ ăn lành mạnh và uống nước đầy đủ.
Hình dưới đây nói về Dĩa Thức Ăn Bổ Dưỡng, có thể hướng dẫn tạo ra nhiều bữa ăn cân bằng và lành mạnh. Dĩa thức ăn mẫu này được thiết kế bởi các chuyên gia dinh dưỡng tại Harvard T.H. Chan School of Public Health và Harvard Health Publications ( chi tiết TẠI ĐÂY )
Dĩa thức ăn bổ dưỡng
Tại Việt Nam, Viện Dinh Dưỡng cũng có khuyến cáo ăn uống theo Tháp Dinh dưỡng hợp lý cho người trưởng thành như hình dưới ( chi tiết TẠI ĐÂY )
Tháp Dinh dưỡng hợp lý cho người trưởng thành
Tuy nhiên, rất nhiều người vẫn muốn biết… "Ăn gì giúp tăng miễn dịch?"!
Về vấn đề này, đã có khá nhiều bài viết trong và ngoài nước nhắc tới trái cây họ cam/chanh, ớt chuông, bông cải xanh, hành, tỏi, gừng, nghệ, sả, trà xanh, đu đủ, dưa hấu, khoai lang, rau bó xôi, kiwi, quả hạnh nhân, hạt hướng dương, sữa chua, thịt gia cầm và tôm cua sò ốc như là những thực phẩm tốt cho hệ miễn dịch.
Mặc dù không có nhiều bằng chứng chắc chắn về lợi ích, những thực phẩm trên đều thuộc nhóm có ích cho sức khỏe nói chung và chúng tôi nghĩ rằng nếu dễ kiếm và rẻ tiền thì ta có thể bổ sung những thực phẩm trên vào bữa ăn hằng ngày.
Trước tin báo rằng dưa hấu Việt Nam đang bị ế do không bán được sang Trung Quốc, chúng tôi nghĩ rằng có thể "nhất tiễn song điêu", mua thêm những mặt hàng này để vừa cải thiện dinh dưỡng vừa tiêu thụ giúp người nông dân.
Như vậy, không có một thực phẩm riêng biệt nào giúp tăng cường hệ miễn dịch. Chúng ta cần thực thi các thói quen tốt, đa dạng nguồn thực phẩm để cải thiện hệ miễn dịch một cách "tổng lực".
Nhóm tác giả bài viết:
TS. BS Phạm Nguyên Quý - Khoa Ung thư nội khoa, BV Đại học Kyoto, Nhật Bản
TS.BS Nguyễn Hữu Châu Đức - Giảng viên bộ môn Nhi khoa ĐH Y dược Huế, Chủ nhiệm dự án Nhi khoa Y học cộng đồng
BS Nguyễn Phương Anh - Giảng viên Bộ môn Dinh Dưỡng-An toàn thực phẩm, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
Tài liệu tham khảo
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system
https://www.healthline.com/health/food-nutrition/foods-that-boost-the-immune-system
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/features/foods-immunity
https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-eating-plate/translations/vietnamese/
