Bớt đổ lỗi cho sự cô đơn, hãy cố gắng bày tỏ cảm xúc: Để cảm xúc ấy lấn át tâm trí, bạn thua!
Trân trọng sự cô đơn như một phần cảm xúc thì đáng yêu, nhưng để cô đơn lên men hết cả cuộc đời, hết tuổi 19, hết tuổi 20, hết tuổi 30 thì cuộc đời hẳn là một khối bột chua lòm không ai buồn làm bánh nữa.
Tôi ghét sự cô đơn. Tôi tìm đến với rất nhiều bạn bè thời 19 tuổi. Có lẽ tất cả sức mạnh thời đó chỉ dùng để kết bạn. Tôi ăn ngủ ở nhà các bạn. Tôi lê la cùng bạn từ hồ đá tới sân trường, từ cổng trường về phòng trọ, từ phòng trọ tới nhà ba má tôi, hoặc đến nhà bạn. Tiếng ồn trong tâm trí thúc đẩy tôi muốn đào sâu mãi vào con người trước mặt. Chắc đó là phương pháp hình thành nhân cách: Ta bóc vỏ của mỗi người và dán vào thân thể mình. Rồi phần đời sau đó, sự hiện hữu của mình có mùi vị và dáng dấp bạn bè. Thuở đó, sự cô đơn chìm xuống lẳng lặng mỗi khi có người bạn ở bên. Tôi hăm hở và bồi hồi trước những cuộc thảo luận gai góc từ chiều tới đêm, tranh biện tới cùng bảo vệ lý tưởng rồi vật ra salon ngủ. Tô mì quăng ở bên. Câu chuyện mãi mãi chắc sẽ bên tôi, và sự cô đơn đi vắng.
Sau đấy, chừng 25 tuổi, tôi phát hiện sự cô đơn đã biến thành món hàng bán chạy. Nó ve vãn trong các quán cà phê, ngồi lẳng lặng cạnh cô gái nhìn ra cửa sổ ngắm mưa. Hãy lên Facebook mà xem, tới tận giờ, ngồi quán cafe nhìn ra cửa sổ vẫn là hành vi cô đơn đẹp đẽ hấp dẫn. Sự cô đơn biến thành sách. Bao nhiêu bài tôi viết về sự cô đơn đều có người yêu thích. Khi viết chúng, tôi buồn tới mức rơi như vực sâu, và bấu víu lấy một khái niệm đèm đẹp hòng làm cuộc sống mình thêm màu sắc và thú vị. Cứ lên mạng mở group, mở báo, mở tạp chí ra, thì nội dung đầy rẫy cô đơn. Cứ như thể không cô đơn mọi người không thể đi sống nổi vậy.
Rồi cô đơn biến thành sản phẩm bán hàng. Trên quảng cáo một cô bé cô đơn nhận được nước ngọt làm quà của bạn trai, rồi họ đến với nhau. Nước ngọt hoàn thành sứ mệnh và bán được hàng. Trên MV âm nhạc, cô đơn là món ăn dặm đút bằng muỗng hay xúc bằng đũa đều được, người nghe mê mải hết.
Hồi ấy tôi 25 tuổi, tôi mệt mỏi với sự cô đơn đến cùng tận. Vì vậy tôi cố tìm cách định nghĩa nó. Cô đơn là không thể bày tỏ. Cô đơn là ngồi giữa đám đông mà vẫn một mình. Cô đơn là trống vắng ngay cả khi có người cầm tay. Cô đơn là đồng sàng dị mộng. Cô đơn là thấy sự im lặng khoét sâu vào lòng giữa thế giới ồn ào loạn đả. Cô đơn – là một mình. Nhiều định nghĩa quá. Mệt mỏi, tôi thả cô đơn xuống chuyến xe bus bên vệ đường, và đi tìm một đứa đạp xe chung.
Đứa đạp xe đó đã dắt tôi đi trong chuyến đạp xe kéo dài 70km. Nhưng tôi gồng dữ lắm và chạy được 30km rồi… gục ngã. Tôi bảo hay tôi sẽ gấp xe và lên taxi về, để nó đi tiếp, chứ tôi không muốn vướng bận. Nó cười tít mắt: Ồ, rẽ vào đây đi! Đó là một cái làng nhỏ ven Bangkok. Đồ ăn bày ê hề đầy con hẻm tới bờ sông. Nó bảo tôi khóa xe lại đầu xóm, rồi hai đứa lê lết ăn từ đầu hẻm tới cuối bờ kênh đổ ra sông lớn. Sau đó, nó vừa đạp xe vừa dắt xe với tôi về tới nhà, 30km kéo dài vô tận với chiếc giỏ xe đầy đồ ăn dặm. Hôm ấy, tôi bỏ cô đơn ngoài bến xe bus và quên không nhặt lên mang về.
Tôi nhận ra cô đơn cần một chủ thể và khách thể. Nó cần tôi ở đó để ủ cho sự một mình lên men. Sự một mình phồng lên và bấu vào người kia, làm họ bốc mùi, và cô đơn đổ lỗi cho khách thể đó là tại khách thể mà nó bốc mùi. Ví dụ, tôi sẽ đổ lỗi cho người yêu là dù ngủ bên anh tôi vẫn cô đơn. Tôi sẽ đổ lỗi cho cậu bạn là dù đi chơi chung tôi vẫn cô đơn. Tôi đổ lỗi cho quán bia là dù uống say mèm rồi tôi vẫn cô đơn. Tôi đổ lỗi cho chai rượu là uống sạch chai rồi mà trống rỗng như không.
Có thể giờ đã 32 tuổi, và kịp quên mất cô đơn ở bến xe, nên từ đó, mỗi khi không vừa ý, tôi sẽ tìm cách bày tỏ mình với người đối diện bằng nhiều cách khác nhau.
Có lần, tôi đã nói với cô bạn đi du lịch cùng là tôi không muốn đi cùng cô nữa, sự than phiền liên tục của cô làm tôi mệt mỏi lắm. Tôi mất ba ngày để lựa lời mà nói. Và chia tay tạm biệt cô. Nhưng sau đó, tôi tự hào vì mình có thể đi chơi mà không phải đắn đo trong lòng cảm giác về người nói những điều xa lạ khiến mình trơ trụi buồn.
Tôi cũng cố gắng ngồi thật im trong bữa đi uống, nghe bạn tôi kể hết câu chuyện buồn. Khi mình tập lắng nghe, mình sẽ hết cô đơn, và mình sẽ để người kia dựa vô mình một chút, thay vì biến họ thành cái bình trút giận cho mình. Có khi, phải đến quán cafe ngày mưa, cả quán trống trơn, Tôi ngồi co ro một góc. Cafe ấm áp. Tiếng nhạc phả ra cùng khí lạnh. Tôi phát hiện ra mình từng cảm thấy cô đơn ở góc quán này là bởi mình rảnh quá, đầu óc mình trống rỗng lười nhác, không có học hành làm việc gì, cũng chẳng suy nghĩ tìm tòi gì. Nó chán quá thì nó tự… lên men cô đơn. Hôm ấy ở cà phê, tôi viết một bài dài, gửi về cho anh biên tập. Anh nhận mail rồi đáp liền. Tôi thấy tim mình tràn đầy cảm giác được chấp nhận. Chẳng có chút cô đơn nào nữa.
Sự cô đơn như một khối chất đặc màu xám, nó nằm yên đó trong sinh thể mình. Nó sẽ biến tất cả phần khác trong cơ thể thành chất đặc màu xám khi có cơ hội. Ngắm nhìn sự cô đơn thoáng qua như cơn mưa thì đẹp và thương, nhưng mưa hoài một tháng 30 ngày thì chẳng ai chịu nổi. Mưa xấu xí như ngày uể oải nhễ nhại nước. Trân trọng sự cô đơn như một phần cảm xúc thì đáng yêu, nhưng để cô đơn lên men hết cả cuộc đời, hết tuổi 19, hết tuổi 20, hết tuổi 30 thì cuộc đời hẳn là một khối bột chua lòm không ai buồn làm bánh nữa.
Cảm nhận cô đơn xảy ra để chậm rãi phản hồi và làm đầy cảm xúc mình thì bình thường, nhưng cứ mỗi lần lên mạng lại than cô đơn, chụp hình post Instagram than cô đơn, vô Facebook post câu bóng gió bảo mình cô đơn, thì gọi là sự khoa trương cô đơn bằng hình thức mạng xã hội – chứ không gọi là cô đơn nữa.
Và một ngày nọ, tôi phát hiện ra, có khi mình thấy cô đơn chỉ vì mình lười. Những khi lười nằm phạch ra salon mình sẽ bảo mình cô đơn. Những khi không cố gắng tỏ bày với đối phương về nhu cầu của mình, mình đổ lỗi cho cô đơn. Những khi không cố gắng thoát ra khỏi cảm giác khó chịu tuyệt vọng vì không được lắng nghe, mình lại than không ai hiểu mình.
Chắc là lúc đó thì bày ra thứ gì đó vô dụng để làm – và tô màu cho cái khối đặc màu xám ấy một chút.
Rồi ổn hơn.
