Bong bóng AI sắp vỡ tung: Loạt startup sa thải nhân viên, hết tiền, nhà đầu tư vỡ mộng
Đã 1 năm kể từ sau sự bùng nổ của ChatGPT, nhiều startup vốn định tận dụng sự bùng nổ của AI hiện bắt đầu sa thải nhân sự.
Tờ WSJ mở đầu bài viết nhận định rằng, những nhà sáng lập và chuyên gia đầu tư mạo hiểm vốn đổ xô vào các startup trí tuệ nhân tạo (AI) đang nhận ra rằng biến chabot thành một hoạt động kinh doanh thành công khó hơn tưởng tượng.
Đã 1 năm kể từ sau sự bùng nổ của ChatGPT, nhiều startup vốn định tận dụng sự bùng nổ của AI hiện bắt đầu sa thải nhân sự và chứng kiến sự hứng thú của người dùng sụt giảm. Các nhà đầu tư thì vẫn chưa chắc chắn xem liệu đội quân các startup AI sẽ có thể sống sót hay không, đặc biệt là khi các gã khổng lồ như Microsoft và Google cũng đang nỗ lực củng cố sự thống trị của họ trong lĩnh vực này.
Trước đây, từng có sự lạc quan trong thế giới đầu tư mạo hiểm rằng các ứng dụng AI khi thương mại hoá “sẽ tạo ra tiền với tốc độ ánh sáng”, theo Mark Goldberg – một đối tác tại Index Ventures. Hiện tại, “mọi thứ đã vỡ mộng”.
Việc ra mắt ChatGPT đã thổi bùng sự lạc quan vào thế giới startup sau nhiều tháng ngành công nghiệp này đình trệ. Những tiếng nói dẫn đầu tại thung lũng Silicon khi ấy đã tuyên bố rằng AI sẽ mở ra một kỷ nguyên công nghệ mới. Ngay sau đó, các công ty đầu tư mạo hiểm đã tuyên bố những đợt tuyển dụng hoành tráng, tung hô rằng họ sẽ nguyện rót hàng tỷ USD để chống lưng cho lĩnh vực này.
Goldberg nói rằng sự gia tăng ban đầu với người dùng ChatGPT – mức nhanh nhất với một ứng dụng tiêu dùng, khiến các nhà đầu tư định giá quá cao. Các nhà đầu tư đua nhau rót tiền cho các startup đang xây dựng những sản phẩm này trước cả khi họ có bất kỳ khách hàng nào hay 1 đồng doanh thu nào. Tình huống này dẫn tới những lo ngại về tiềm năng thị trường quá nóng.
Thay vào đó, tần suất sử dụng các ứng dụng này đã giảm so với mức đỉnh. Lượng người hoạt động hàng tháng với ChatGPT đã giảm 10% trong giai đoạn từ tháng 6 – 7 sau nhiều tháng tăng trưởng. Một người phát ngôn của OpenAI thì lại nói rằng dữ liệu kể trên không theo dõi việc sử dụng trên ứng dụng ChatGPT – vốn được ra mắt vào tháng 5.
Midjourney – một công cụ AI có thể tạo ảnh từ sự mô tả của người dùng cũng chứng kiến lượng người dùng hàng tháng giảm trong 3 tháng liên tiếp kết thúc vào tháng 7. Synthesia – một công cụ tạo video từ văn bản đã huy động được 90 triệu USD vào hồi tháng 6 cũng chứng kiến lượng người dùng không đổi, thậm chí giảm.
Jasper – một công cụ viết bằng AI dành cho người tạo nội dung và doanh nghiệp cũng chứng kiến lượng người dùng sụt giảm trong 4 tháng liên tiếp kết thúc vào tháng 7. Công ty này đã huy động được 125 triệu USD vào mùa thu năm ngoái, nhưng hiện phải thực hiện 1 vòng sa thải nhân sự và giảm dự báo doanh thu trong năm nay.
CEO Synthesia là Victor Riparbelli nói rằng công ty gần đây đã tạo ra doanh thu tháng tốt nhất. Còn CEO của Midjourney và Jasper thì từ chối bình luận về vấn đề này.
Dẫu vậy, sự hứng thú với công nghệ AI vẫn còn tồn tại trong ngành công nghệ. Microsoft, Google và các công ty lâu đời khác đang đầu tư mạnh mẽ và tung ra các sản phẩm AI mới, đồng thời hoạt động kinh doanh của Nvidia đang bùng nổ bởi hãng có chip được sử dụng để đào tạo các mô hình AI. Các nhà đầu tư khởi nghiệp cho biết công nghệ này vẫn còn ở giai đoạn đầu và một ngày nào đó có thể tạo ra một thế hệ khởi nghiệp trị giá hàng tỷ USD mới.
Sunil Dhaliwal, một đối tác chung của Amplify Partners cho biết: “Chúng tôi đã chuyển từ thời điểm 'Điều này có thể lớn đến mức nào?' sang 'Làm cách nào để chúng tôi khiến nó hoạt động?'”. Dhaliwal là thành viên hội đồng quản trị của Runway, công ty xây dựng các công cụ AI tổng quát dành cho người sáng tạo nội dung và cho biết khoảng một nửa số khoản đầu tư gần đây của công ty ông là vào các công ty khởi nghiệp AI.
Cho đến nay, những tin đồn về AI vẫn chưa đủ để ngăn chặn sự sụt giảm nhanh chóng về tổng nguồn vốn khởi nghiệp. Nhìn chung, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm của Mỹ đã giảm gần một nửa trong quý hai, ngay cả khi đầu tư vào các công ty khởi nghiệp AI mang tính sáng tạo - tập trung vào các hệ thống tạo ra văn bản, hình ảnh và mã máy tính giống con người - đã tăng 65% lên 3,3 tỷ USD, theo dữ liệu của PitchBook.
Các nhà đầu tư mạo hiểm cho biết họ vẫn chưa chắc chắn về mô hình kinh doanh thành công đối với một công ty khởi nghiệp xây dựng các sản phẩm mới dựa trên công nghệ. Nhiều doanh nghiệp trẻ vẫn chưa chứng minh được họ có thể giữ chân người dùng và phát triển những sản phẩm mà các công ty công nghệ hiện tại không thể dễ dàng bắt chước.
Việc đào tạo các mô hình tiên tiến có thể khiến các công ty tốn hàng tỷ USD do họ cần thu thập và phân tích khối lượng lớn dữ liệu. Các nhà đầu tư đã trở nên do dự trong việc cấp vốn cho những doanh nghiệp như vậy, do con đường dẫn đến lợi nhuận không chắc chắn và sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ được tài trợ tốt như Google và OpenAI do Microsoft hậu thuẫn.
Frank Slootman, giám đốc điều hành của công ty lưu trữ dữ liệu Snowflake, cho biết: “Chúng tôi không thể giải phóng AI và không có mô hình kinh doanh nào để trả tiền cho công nghệ này”. Ông nói, rất nhiều giám đốc điều hành “đã mô tả bước đột phá của họ vào các mô hình ngôn ngữ là mang tính thử nghiệm, khám phá và họ đang cố gắng nắm bắt xem kích thước của lĩnh vực này có thể lớn đến mức nào”.
Cho đến nay, các công ty khởi nghiệp AI lớn nhất đã tìm kiếm phần lớn nguồn tài trợ từ những gã khổng lồ công nghệ có khả năng cung cấp sức mạnh tính toán và các tài nguyên khác có lợi cho việc đào tạo các mô hình ngôn ngữ. Microsoft đã đồng ý đầu tư hơn 10 tỷ USD vào OpenAI. Đối thủ của họ là Anthropic, công ty đã phát hành một chatbot thông dụng, đã thu hút được cam kết hàng trăm triệu USD từ Google.
Vào tháng 6, Microsoft và nhà sản xuất chip Nvidia đã giúp Inflection AI huy động được 1,3 tỷ USD. Công ty khởi nghiệp do người đồng sáng lập LinkedIn Reid Hoffman đồng sáng lập, gần đây đã phát hành một chatbot cá nhân.
John Luttig, nhà đầu tư tại Founders Fund, quỹ đã đầu tư vào DeepMind, một phòng thí nghiệm nghiên cứu AI được Google mua vào năm 2014 và OpenAI cho biết: “Có rất nhiều lời tuyên truyền của các quỹ đầu tư mạo hiểm” về tiềm năng đầu tư vào AI. Ông nói: “Đó rõ ràng là sự lạc quan nhưng họ lại không đặt ra bất kỳ câu hỏi khó nào về sản phẩm, giao diện người dùng, phân phối hoặc thị trường cuối cùng”.
Trên thực tế, đã có một công ty khởi nghiệp AI giúp khơi dậy sự bùng nổ AI đã bị giám sát chặt chẽ.
Vào tháng 8/2022, Stability AI đã phát hành một công cụ tạo văn bản thành hình ảnh có tính lan truyền mang tên Stable Diffusion và ngay sau đó đã huy động được 101 triệu USD từ các nhà đầu tư mạo hiểm. Công ty đã tổ chức bữa tiệc ra mắt tại bảo tàng Exploratorium ở San Francisco vào tháng 10 năm ngoái.
Emad Mostaque, giám đốc điều hành của họ đã bị buộc tội gian lận. Mostaque đã phủ nhận các cáo buộc.
Vào tháng 7, Cyrus Hodes, một trong những nhà đồng sáng lập của Stability đã kiện Mostaque và công ty, cáo buộc rằng ông đã bán cổ phần của mình tại Stability chỉ với giá 100 USD sau khi Mostaque thuyết phục ông rằng công ty về cơ bản là vô giá trị. Người phát ngôn của Stability cho biết vụ kiện không có cơ sở.
Nguồn: WSJ
