Venezuela: Tỷ lệ tự sát tăng cao do người dân bất lực trước cuộc sống
"Chúng tôi đang sống trong khủng hoảng và bất lực… Chúng tôi thực sự mất tinh thần khi chứng kiến hàng loạt người tự tự được đưa vào đây và chẳng thế làm gì để cứu giúp họ", Bác sĩ Ignacio Sandia của bệnh viện nói.
Siêu lạm phát, nạn đói cùng những dòng di cư đang khiến ngày càng nhiều công dân Venezuela tuyệt vọng về tình hình đất nước.
Tại những bệnh viện trên khắp Venezuela, bệnh nhân được chở đến liên tục trong tình trạng còn sống hoặc cũng có thể đã tắt thở. Đây là chuyện thường ở một quốc gia đang lâm vào khủng hoảng cả về kinh tế lẫn chính trị, xã hội. Tệ nạn cướp bóc, cướp của, giết người xảy ra thường xuyên, nhất là khi nhiều người bị đói ăn, không đủ thuốc men, nước sạch hay những nhu yếu phẩm để sinh tồn.
Các bác sĩ tại bệnh biện quốc doanh thuộc bang Andean-Venezuela hiểu được điều này và đang phải cố chống đỡ cho một xu thế ngày càng tăng tại đây: Tự tử.
"Chúng tôi đang sống trong khủng hoảng và bất lực… Chúng tôi thực sự mất tinh thần khi chứng kiến hàng loạt người tự tự được đưa vào đây và chẳng thế làm gì để cứu giúp họ", Bác sĩ Ignacio Sandia của bệnh viện nói.
Bang Merida tại Venezuela
Bất lực nhìn nạn nhân ra đi trong đau đớn
Câu chuyện của bác sĩ Sandia không hề khó hiểu khi tình hình tại Venezuela tệ đến nỗi không đủ thuốc men cho các bác sĩ điều trị bệnh nhân. Nhiều trường hợp bệnh viện đành bất lực nhìn nạn nhân tử vong dần dần trong đau đớn.
Chịu ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng kinh tế, Venezuela vốn là một quốc gia giàu có nay đã trở nên nghèo khổ chưa từng thấy và chất lượng cuộc sống đi xuống khiến nhiều người dân mất niềm tin vào cuộc sống. Tỷ lệ tự tử đã tăng vọt tại Venezuela, đặc biệt là tại tỉnh Merida kể từ khi khủng hoảng bùng phát.
Số liệu của tổ chức VVO tại đây cho thấy tỷ lệ tự sát tại bang Merida đã vượt 19 nạn nhân/100.000 người vào năm 2017, cao hơn rất nhiều so với mức 10,5 nạn nhân/100.000 người của thế giới.
Theo chuyên gia thần kinh học Xiomara Betancourt tại bệnh viện Corposalud Merida, hàng loạt những yếu tố đã tác động lên các nạn nhân tự sát. Từ việc mất niềm tin vào cuộc sống, chất lượng sống đi xuống, thiếu nhu yếu phẩm, điều kiện y tế giảm sút, thiếu thuốc men và đặc biệt là sự cô đơn khi hàng loạt người thân di cư khỏi đất nước đã khiến tỷ lệ tự tử tăng chóng mặt.
Bang Merida có khoảng 1 triệu cư dân đang sinh sống và vốn nổi tiếng với những vùng đồi núi rộng mênh mông. Vào mùa đông, nơi đây phủ trắng tuyết và vốn không được chính phủ Venezuela ngó ngàng nhiều. Như một hệ quả tất yếu, khu vực nông thôn này bị cắt khí đốt trong khi hệ thống giao thông công cộng bị đình trệ.
Chính những yếu tố này đã đẩy hàng loạt gia đình ra đường, đi lang thang trên những con đường cao tốc để di cư đến các thành phố lớn, khu vực mà họ có cơ may tìm kiếm thực phẩm, khí đốt cùng khả năng sống sót. Hàng loạt sinh viên tại các trường đại học nơi đây cũng bỏ lớp để chăm lo cho gia đình hay cố gắng để sinh tồn.
Những người trẻ tại Merida di cư sang vùng khác, để lại nhiều người già cô đơn ở lại
Đối với những người già yếu hay không thể di cư, họ bế tắc trong một cuộc sống thiếu thốn, cô độc ở Merida. Năm 2017, tổ chức VVO và các bệnh viện nơi đây đã ghi nhận hơn 190 trường hợp tử vong bị phát hiện. Dẫu vậy vẫn còn rất nhiều trường hợp tự tử mà nhà chức trách hoặc các bệnh viện không biết. Cuộc khủng hoảng tại Venezuela hiện đã tồi tệ tới mức cảnh sát giờ chẳng thể quan tâm xem ai mất tích lâu ngày hay ai còn sống sót. Nhiều nạn nhân tự sát thậm chí chẳng còn người quen nào bởi đều đã di cư hết sang vùng khác.
Ông Angel Isol Mendez, một công dân 75 tuổi là một người may mắn trong số những nạn nhân khi vẫn còn được phát hiện. Mắc căn bệnh tiểu đường hiểm nghèo nhưng lại thiếu thuốc Insulin để chữa trị, ông đã tự sát bằng một khẩu súng ngắn và được chính con trai mình phát hiện.
Vốn kinh doanh một hiệu tạp hóa nhưng cuộc khủng hoảng kinh tế đã cướp đi của ông tất cả. Chẳng còn nguồn cung lẫn khách mua, ông Mendez dần trở nên bế tắc khi thấy hàng loạt hàng xóm, người thân của mình rời bỏ quê hương.
"Chẳng còn gì cho chúng tôi bán, thậm chí đến cả một viên kẹo. Tất cả mọi thứ bị đảo lộn và ông ấy có cảm giác như bị cầm tù. Tôi nghĩ rằng chính điều đó đã khiến ông ấy quyết định tự sát", bà Sonia Arellano, vợ ông Mendez ngậm ngùi nói.
Một trường hợp thương tâm không kém khác là anh Eudis Miguel Valero Sanchez, 20 tuổi. Sau khi bị gãy chân do gặp tai nạn, anh Sanchez bị trầm cảm nặng, nhất là khi gia đình đang cần nguồn lao động để vượt qua thời kỳ khủng hoảng. Sau một trận ẩu đả do say rượu vào dịp Giáng sinh, anh đã quyết định treo cổ ngoài vườn.
"Tôi vẫn thường đến đây để hỏi tại sao nó lại làm như vậy", bà Maria Leida Sanchez, mẹ của anh Sanchez nức nở nói khi đứng dưới gốc cây nơi con trai mình treo cổ.
Bà Maria Leida Sanchez đứng dưới gốc cây nơi con trai mình treo cổ
Tự sát tăng là do "thế lực thù địch"?
Bất chấp tình hình tồi tệ, dường như chính phủ Venezuela không muốn hoặc bất lực trước mọi thứ. Đã từ vài năm nay, chính phủ chưa hề công bố các số liệu thống kê cũng như ngừng đưa ra các chính sách cụ thể để giải quyết các vấn đề trong xã hội. Tất cả những gì mà giới chính sách đang làm là tranh cãi, tố cáo lẫn nhau hoặc hướng về những "kẻ thù" bên ngoài như Tổng thống Maduro Nicolas từng tuyên bố.
"Không một quốc gia nào chịu công bố số liệu cho thấy họ là một trong những nước nguy hiểm nhất thế giới", chuyên gia Gustavo của tổ chức VVO nhận định.
Đây có lẽ là nguyên nhân các cảnh sát và quan chức tại bang Merida không chịu công bố số người tự sát thật sự được phát hiện.
Trong khi đó theo hãng tin Bloomberg, riêng trong 2 tháng 6-7/2018, thủ đô Caracas đã có 131 vụ tự sát và từ đầu năm đến nay đã có 789 trường hợp tự kết liễu đời mình. Con số này khá trớ trêu khi so sánh với 788 vụ tự tự trên toàn quốc vào năm 2012 so Cục thống kê Venezuela công bố.
Báo cáo của tổ chức Convite cũng cho thấy tỷ lệ tự sát của người già tại Venezuela đã tăng 67% năm 2017 so với cùng kỳ năm trước. Tháng 10 vừa qua, tổ chức Cecodap cũng công bố kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tự sát trong giới trẻ năm 2017 tại quốc gia này tăng 18% so với năm trước đó.
Vùng Merida hoang vu ít được chính phủ quan tâm
Tồi tệ hơn, việc Tổng thống Maduro không thừa nhận quốc gia mình đang lâm vào khủng hoảng cũng như đổ lỗi cho các "thế lực thù địch" đang khiến tình hình tồi tệ hơn. Việc không thừa nhận này gián tiếp khiến những người trầm cảm hoặc stress nặng tự trách bản thân, dẫn đến những vụ việc đáng tiếc.
"Những nạn nhân tự sát sẽ tự hỏi liệu họ có phải là người duy nhất chịu cảnh này không, nếu không phải do chính phủ cũng như là tình hình phổ biến trên cả nước thì vấn đề nằm ở bản thân và tự sát có thể giải quyết mọi vấn đề", chuyên gia Sandia bức xúc nói.
