Từ kẻ vô danh ngoi lên vị trí ông trùm chỉ với 5 đô la, tỷ phú chứng khoán "làm mưa làm gió" một thời, đau đớn để lại di thư: "Cuộc đời tôi là một thất bại"

Jesse Livermore là một trong những thương nhân vĩ đại trong lịch sử. Cuộc đời của ông đã được chuyển thể thành tác phẩm "Hồi tưởng của một nhà điều hành chứng khoán" (1923). Tác phẩm được đánh giá là một cuốn sách phải đọc cho tất cả các nhà giao dịch.

Ông được biết đến với vai trò một trong những thiên tài đầu tư, đã nếm trải qua nhiều vinh quang lẫn cay đắng. Là người tiên phong giao dịch trong ngày trên thị trường chứng khoán, Livermore nổi tiếng với việc bán khống chứng khoán Mỹ. Các kỹ thuật giao dịch tiên phong của ông vẫn đang được Phố Wall ngày nay học hỏi và đưa vào giao dịch định lượng.

Tuổi thơ cơ cực tôi luyện thiên tài

Sinh ngày 26 tháng 7 năm 1877, cha mẹ của Livermore chỉ là hai nông dân nghèo ở Massachusetts. Khi còn nhỏ, ông đã hoàn thành chương trình học 4 năm ở tuổi 14 và cùng cha ra đồng làm việc. Không muốn tiếp tục cuộc sống cơ hàn, ông bỏ nhà đi làm phóng viên cho một công ty môi giới ở Boston.

Chỉ với vài đô la trong túi, Livermore đã tìm được công việc viết bài quảng cáo bảng đen tại Payne Webber với mức lương bèo bọt 6 đô la một tuần. Công việc của ông là ghi lại những con số trên bảng đen lớn ngay khi nghe thấy bảng báo giá hét lên.

Với tài năng khó quên và sự nhạy cảm với các con số, Livermore luôn ghi nhớ những gì mình nghe được trên Phố Wall. Ông nghiên cứu những tư liệu mà mình có được. Khi đó ông chỉ mới 15 tuổi.

Công việc ghi bảng đen đã cho phép Livermore chứng kiến tận mắt những gì đang xảy ra trên thị trường chứng khoán, cách mọi người tiếp nhận và trao đổi thông tin cũng như cách họ tham gia vào thị trường. Ông nhận thấy rằng hầu hết mọi người hành xử hỗn loạn, không tuân theo các quy tắc và kế hoạch nhất định, cũng như không sẵn sàng nghiên cứu thị trường chứng khoán và các xu hướng của nó. Vì vậy đầu tư vào thị trường chứng khoán chỉ mất tiền.

Gia nhập thị trường chỉ với 5 đô la

Sau khi quan sát và nghiên cứu trong một thời gian dài, Livermore cuối cùng đã quyết định tham gia vào thị trường đầu tư tài chính.

Jesse Livermore đã sử dụng các mô hình giá cả của mình để tham gia các sàn giao dịch “chui”. Ông và một người bạn đã cùng nhau bỏ ra 5 đô la và đặt cược số tiền ít ỏi này vào Chicago, Burlington và Quincy Railroad. Khoản đặt cược này giúp ông thu về 3.12 USD đầu tiên. Bằng cách này, cậu thanh niên Livermore tham gia đặt cược tại nhiều sòng bài khác tại Boston.

Đến năm 20 tuổi, Livermore đã có hơn 10.000 USD. Thậm chí tới năm 22 tuổi, ông còn bị cấm tại tất cả các sòng bạc tại Boston. Nhận thấy không còn khả năng, ông tìm đến phố Wall để tìm kiếm hướng đầu tư mới.

Nhờ vào khả năng nắm bắt tâm lý thị trường, Livermore sớm trở thành một trong những “con cáo già” của thị trường phố Wall. Khối tài sản của ông có lúc lên đến cả trăm triệu đô la.

Vào ngày 24 tháng 10 năm 1907, nhà đầu tư thiên tài đã kiếm được 3 triệu đô la trong một ngày.

Sự thành công này đã ghi tên ông vào danh sách giới thượng lưu. Ở đỉnh cao sự nghiệp, ông sở hữu khối tài sản khổng lồ gồm nhiều bất động sản, xe sang, những chiếc du thuyền lộng lẫy, và tham gia những bữa tiệc lãng phí, xa xỉ. Để theo kịp lối sống đắt đỏ của mình, ông đã tiếp tục đầu tư vào chứng khoán.

Lên vì chứng khoán, xuống dốc cũng vì chứng khoán

Livermore từng 3 lần rơi vào tình thế phá sản. Lần thứ nhất và thứ là sai lầm khi đầu tư vào ngành bông, nhưng lần đó ông vẫn đủ sức gượng dậy. Thậm chí ông có thể lấy lại phong độ chỉ sau 6 tuần.

Lần thứ ba, ông lại tiếp tục đầu tư vào thị trường bông sau Thế chiến thứ nhất. Tuy nhiên, lúc đó bộ nông nghiệp Mỹ lại tìm cách ngăn chặn hoạt động của Livermore khiến ông rơi vào tình thế phá sản lần ba. Trong thời gian này, cuộc sống của Livermore vô cùng bất ổn. Sau khi ly hôn, ông mất 10 triệu đô la chia chác tài sản cho người vợ thứ hai, cả căn nhà trị giá 3,5 triệu đô cùng nhiều trang sức đắt tiền cũng bị bán rẻ với giá 222 000 đô la. Sau đó, ông kết hôn với người vợ thứ ba của mình là bà Harriet Metz.

Những biến cố liên tiếp khiến tinh thần Livermore suy sụp hoàn toàn. Ông tuyên bố phá sản lần thứ 3. Năm 1934, ông cũng bị đình chỉ tư cách thành viên Hội đồng Thương mại Chicago.

Thế nhưng ở lần thứ ba này, ông không còn đủ sức để gượng dậy như 2 lần trước. Kết quả, ông phải đối mặt với khoản nợ khổng lồ ở tuổi 60.

Những ngày cuối đời đau đớn

Dù đã 3 lần phá sản nhưng Livermore vẫn kết luận: “Phá sản là người thầy tốt nhất.” Thành công không dạy bạn nhiều điều, bởi thành công thường có lý do riêng của nó. Tuy nhiên, thất bại có thể dạy cho bạn bài học cả đời. Miễn là bạn không phạm phải cùng một sai lầm hai lần, bạn luôn có cơ hội để bắt đầu lại.

Do quá giàu có và nổi tiếng, Jesse trở thành mục tiêu của mọi lời chỉ trích. Báo đài liên tục chỉ trích, buộc tội ông là kẻ bán khống, mua bán ngược với xu hướng thị trường. Không chỉ vậy, lối sống hào hoa của ông cũng khiến dư luận càng phẫn nộ. Bi kịch bị đẩy lên đỉnh điểm khi gia đình của ông lần lượt đổ vỡ.

Vì bị dư luận, xã hội và bạn bè chỉ trích và tuyệt vọng, Livermore đã hoàn toàn sụp đổ! Ông bị mắc chứng trầm cảm, và bắt đầu dùng rượu để giải sầu. Người ta thường nhìn thấy thiên tài chứng khoán một thời quần áo xộc xệch, say khướt, điên cuồng xuất hiện trên sàn giao dịch. Đến năm 1934, ông nợ 2,26 triệu đô la.

Vào tháng 11 năm 1940, vào một ngày tuyết rơi, chủ nhà lại đến gặp Jesse để đòi tiền nhà. Lúc đó, ông đã uống rất nhiều và đi ra khỏi căn hộ. Livermore lang thang trên phố, nhìn những chiếc xe sang trọng qua lại trên phố, nhìn dãy hàng hóa lóa mắt trên cửa sổ cửa hàng, nhìn những người ăn xin ăn xin trên phố.

Vào ngày 28 tháng 11 năm 1940, Livermore đã tự sát trong phòng của khách sạn Sherry Netherland ở Manhattan, ở tuổi 63. Ông ra đi để lại một bức thư tuyệt mệnh dài 8 trang cho vợ trong đó có câu: “Cuộc đời anh là một sai lầm”, được tìm thấy trong cuốn sổ bìa da.

Tổng hợp

Theo Thùy Anh